Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri

Türk Milli Eğitiminin Temel ilkeleri

Türk Milli Eğitiminin Amaçları ve Temel İlkeleri - Atatürk'ün Laiklik ilkesinin Eğitime Yansıması

Özel Amaçlar

Türk eğitim sistemi yasadaki genel amaçları gerçekleştirecek biçimde düzenlenir Çeşitli derece ve türdeki eğitim kurumları bu genel amaçları dikkate alarak kendi okul ve kurumlarının amaçlarını belirler Okulöncesi, ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim ve yaygın eğitim kurumlarının özel amaçları bu sıra içinde ele alınıp işlendiğinden burada özel amaçlara yer verilmemiştir

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri ise, Milli Eğitim Temel Yasası’nda 14 madde içinde ele alınmıştır Bunlar, Türk eğitim sisteminin üstlenmiş olduğu genel ve özel amaçların gerçekleştirilebilmesi için uygulamada göz önüne alınması gereken ilkeler olup ve yasadaki sıra başlıklara göre, kısaca şöyle dile getirilebilir:

- Genellik ve eşitlik Eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet ve din ayrımı gözetmeksizin herkese açıktır Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümre veya sınıfa imtiyaz tanınmaz Bu ilke herkese, yeteneği ve ilgisine göre, eşit eğitim olanağını tanımaktadır

- Ferdin ve toplumun ihtiyaçları Milli eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir Yukarıdaki ilkeyi vatandaşın istek ve yeteneği ile toplumun gereksinimlerinin dengelenmesi gerektiğini ortaya koyan bir ilke olarak görmek gerekir

- Yöneltme Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler Milli eğitim sistemi, her bakımdan, bu yöneltmeyi gerçekleştirecek biçimde düzenlenir

Yöneltmede ve başarının ölçülmesinde rehberlik hizmetlerinden ve nesnel (objektif) ölçme ve değerlendirme yöntemlerinden yararlanılır Bu ilkenin uygulanabilmesi için sistem ortaöğretim, yükseköğretim ve yaygın eğitimde okul, fakülte, bölüm, dal, program ve kurs çeşitliliğine gidilmiştir

- Eğitim hakkı Temel eğitim görmek her Türk vatandaşının hakkıdır Temel eğitim kurumlarından sonraki eğitim kurumlarından vatandaşlar ilgi, yeti ve yetenekleri ölçüsünde yararlanırlar Bu ilke ilköğretimin bütün vatandaşlar için zorunlu ve Devlet okullarında parasız oluşuyla pekiştirilmiş bulunmaktadır

- Fırsat ve imkân eşitliği Eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkân eşitliği sağlanır Parasal olanaklardan yoksun başarılı öğrencilerin en yüksek eğitim basamağına dek öğrenim görmelerini sağlamak amacıyla parasız yatılılık, burs, kredi ve başka yollarla gerekli yardım yapılır Özel eğitime ve korunmaya gereksinimi olan çocukları yetiştirmek için özel önlemler alınır

- Süreklilik Fertlerin, genel ve mesleki eğitimlerinin hayat boyunca devam etmesi esastır Gençlerin eğitimi yanında, yaşama ve iş alanlarına olumlu bir biçimde uymalarına yardımcı olmak üzere, yetişkinlerin sürekli eğitimini sağlamak için gerekli önlemleri almak da bir eğitim görevidir

- Atatürk inkılâp ve ilkeleri ve Atatürk milliyetçiliği Eğitim sistemimizin her derece ve türü ile ilgili ders programlarının hazırlanıp uygulanmasında ve her türlü eğitim faaliyetlerinde Atatürk inkılâp ve ilkeleri ve Anayasada ifadesini bulmuş olan Atatürk milliyetçiliği temel olarak alınır Milli kültürün bozulup yozlaşmadan kendimize has şekli ile evrensel kültür içinde korunup geliştirilmesine ve öğretilmesine önem verilir

Milli birlik ve bütünlüğün temel öğelerinden biri olarak Türk dilinin, eğitimin her basamağında, özellikleri bozulmadan ve aşırılığa kaçılmadan öğretilmesine önem verilir; çağdaş eğitim ve bilim dili olarak zenginleşmesine çalışılır ve bu amaçla Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ile işbirliği yapılarak Milli Eğitim Bakanlığınca gereken önlemler alınır

- Demokrasi eğitimi Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının, her türlü eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır; ancak, eğitim kurumlarında Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine aykırı siyasal ve ideolojik telkinler yapılmasına ve bu nitelikteki günlük siyasal olay ve tartışmalara karışılmasına hiçbir şekilde meydan verilmez

- Laiklik Türk milli eğitiminde laiklik esastır Din kültürü ve ahlak öğretimi ilkokul ve ortaokullar ile lise ve dengi okullarda okutulan zorunlu dersler arasında yer alır

Atatürk’ün vurguladığı laiklik ilkesinin özü nedir ve eğitime yansıması nasıl olmuştur?

- Bilimsellik Her derece ve türdeki ders programları ve eğitim metotlarıyla ders araç ve gereçleri, bilimsel ve teknolojik esaslara ve yeniliklere, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre sürekli olarak geliştirilir

Eğitimde verimliliğin artırılması ve sürekli olarak gelişme ve yenileşmenin sağlanması bilimsel araştırma ve değerlendirmelere dayalı olarak yapılır Bilgi ve teknoloji üretmek ve kültürümüzü geliştirmek amacıyla eğitim kurumları gereğince donatılıp güçlendirilir; bu yöndeki çalışmalar maddi ve manevi bakımdan teşvik edilir ve desteklenir

- Planlılık Milli eğitimin gelişmesi iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınma hedeflerine uygun olarak eğitim- insan gücü- istihdam ilişkileri dikkate alınmak suretiyle, sanayileşme ve tarımda modernleşmede gerekli teknolojik gelişmeyi sağlayacak mesleki ve teknik eğitime ağırlık verecek biçimde planlanır ve gerçekleştirilir

Eğitim kurumlarının yer, personel, bina, tesis ve ekleri, donatım, araç ve kapasiteleri ile ilgili standartlar önceden saptanır ve kurumların bu standartlara göre yeterli büyüklükte kurulması ve verimli olarak işletilmesi sağlanır

- Karma eğitim Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır Ancak eğitimin türüne, imkân ve zorunluluklara göre bazı okullar yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir

- Okul ile ailenin işbirliği Eğitim kurumlarının amaçlarını gerçekleştirmesinde katkıda bulunmak için okul ile aile işbirliği sağlanır Bu maksatla okullarda Okul- Aile Birlikleri kurulur

- Her yerde eğitim Milli eğitimin amaçları yalnız resmi ve özel eğitim kurumlarında değil, aynı zamanda evde, çevrede, işyerlerinde, her yerde ve her fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır Resmi, özel ve gönüllü her kuruluşun eğitimle ilgili etkinlikleri milli eğitim amaçlarına uygunluğu bakımından Milli Eğitim Bakanlığının denetimini gerektirir