Mantıksal Doğrular Ve İlkeleri

Mantıksal doğrular ve ilkeleri

Mantık doğrusuna, düşünme ilkeleri aracılığıyla ulaşılır Mantıksal doğrular, düşünme ilkelerine uygun doğrulardır

Mantık ilkeleri doğru düşünebilmek için uyulması gereken temel ilkelerdir Günlük hayatta bu ilkeler doğrultusunda düşünme eylemini gerçekleştirdiğimiz için bu ilkelerle çelişen, bunlara karşıt ifadeler söyleyen kimselere “Mantıksız konuşma” diye uyarıda bulunuruz Bu ilkeler öğretme öğrenme sonucu kazanılmaz Doğuştan herkeste bulunur

Peki nedir bu düşünme ilkeleri?

1 Özdeşlik İlkesi

Bu ilke sembolik mantıkta “A=>A” ya da “A=A” şeklinde ifade edilir Dilsel anlamda ise, “A, A’dır” biçiminde belirtilir

Herhangi bir şeye, “A” dediysek, onun kendisinden başka bir şey olduğunu ileri sürmek, mantığın özdeşlik ilkesine aykırıdır Yani bir şey ne ise, odur

Örneğin “Köpek, köpektir” dedikten sonra köpeğin gerçekten köpek olup olmadığıyla ilgili herhangi bir sorunun yönlendirilmesi bile mantık dışıdır

Bir şey ne ise odur Her şey kendi kendisiyle aynıdır Yani “A, A’dır” ya da bir şeye “A” dediysek o şey “A”dan başka bir şey değildir

2 Çelişmezlik İlkesi

Bu ilke sembolik mantıkta “~(A Λ ~A)” şeklinde ifade edilir Akıl birbiriyle çelişen iki önermeden birini doğru kabul ederse, diğerini yanlış kabul eder

A bir köpek ise, “A hem bir köpektir, hem de köpek değildir” diyemeyiz Yani A hem A’dır, hem de ~A’dır dememiz, bunu ileri sürmemiz mümkün değildir “Bu hem bir köpektir, hem de bir köpek değildir” denilemez Çünkü bir yargının doğru olduğunu kabul ediyorsak onun aynı anda yanlış olduğunu kabul etmemiz olanaksızdır

3 Üçüncü Hâlin İmkânsızlığı İlkesi

Bu ilke sembolik mantıkta “(A V ~A)” şeklinde ifade edilir Yani bir şey ya A’dır, ya da A değildir Bir şey ya köpektir, ya da köpek değildir Bunun dışında başka bir şey olma durumu olamaz Bozuk para ya yazı gelecektir, ya tura Üçüncü ihtimal söz konusu değildir Bir insanın bir annesi vardır, bir babası Üçüncü ihtimal söz konusu değildir

Evrende hiçbir şey kendiliğinden gerçekleşmez Her şeyin bir nedeni ve varoluş sebebi vardır Yeterli sebep olmadan bir şey meydana gelemez Her yargı, doğru olmak için bir yeter nedene ihtiyaç duyar

1<2 ve 2<4 ise buradan 1<4 sonucuna ulaşmak için yeterli bir sebep var demektir

a Amaçlılık

Her şeyin bir amacı vardır Her şey bir amaca yöneliktir Bu dersin, bir amacı olduğu gibi

b Sebeplilik

Her şeyin bir sebebi vardır Sebepsiz hiç bir şey yoktur Bu dersin anlatılması belli sebeplere dayanır