10-21-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Edebiyatla Sosyal Yapı Arasındaki İlgi Ve Etkileşim
Edebiyatla Sosyal Yapı Arasındaki İlgi Ve Etkileşim
EDEBİYATLA SOSYAL YAPI ARASINDAKİ İLGİ VE ETKİLEŞİM
Edebiyat, insan ve toplum yaşantısından doğan bütün olay, duygu, düşünce ve hayallerin söz ve yazı ile güzel ve etkili bir biçimde anlatılması sanatıdır Edebiyatla ilgili, edebiyat hakkında yazılmış dil ürünlerine edebî eser denir
Edebiyat tarihi, edebiyat eserlerini ve edebiyatçıları tarihî gelişim içinde inceleyen bilim dalıdır Edebiyat ve edebî terimleri, ustalıklı ve incelikli söz anlamına gelen Arapça edeb kökünden gelir Edebiyat aynı zamanda, edebiyat sanatının kuralları ve ürünleri ile uğraşan bir bilim dalıdır Bu bilim dalına Edebiyat Tarihi denir Edebiyat tarihlerini ve edebiyat tarihînin konusunu oluşturan edebî eserleri incelediğimiz zaman, edebiyatla sosyal yapı arasında büyük bir ilgi ve etkileşim olduğunu görürüz Toplumların yönlendirilmesinde önemli bir katkısı olan edebiyat, düşüncelerimizi geliştirir, duygularımızı zenginleştirir; insanın kendini tanımasını sağlar Evrensel bir nitelik taşıyan edebiyat, aynı zamanda toplumları birbirine yaklaştırır Toplumların eğitiminde ve gelişmesinde Önemli bir rolü olan edebiyat, toplum hayatı ile yakından ilgilidir Toplumdaki tüm gelişmeler ve değişimler de, olduğu gibi edebiyata yansır Edebî eserler kaynağını sosyal yapıdan alır
Sonuç olarak; tüm edebiyat ürünleri toplumları etkileyerek, onların gelişmelerine ve değişimlerine katkıda bulunurken; toplumların yüzyıllar boyunca geçirdiği aşamalar da edebiyat eserlerine yansır
EDEBİYATLA DÜŞÜNCE AKIMLARI ARASINDAKİİLİŞKİLER VE EDEBİ AKIMLAR:
Edebiyatla sosyal yapı arasındaki ilgi ve etkileşimi, evrensel bir nitelik taşıyan edebiyatın toplumları birbirine yaklaştırdığını bir önceki konuda belirttik Edebî eserleri incelediğimiz zaman, ilk çağlarda bile toplumların birbirinden etkilendiğini görüyoruz ilk edebiyat ürünleri olan destanlar, buna en güzel örnektir
Toplumları yönlendiren ve geliştiren tüm düşünce akımları doğrudan edebiyata yansımıştır Sözgelimi Rönesans'ın sonucunda, Eski Yunan ve Lâtin kaynaklarını esas alan Klâsisizm, Fransız Devriminin getirdiği demokrasi, özgürlük, insan severlik gibi kavramların ortaya çıkmasıyla Romantizm, Pozivitizm (Müsbet ilim) in sonucunda ise Realizm ortaya çıkmıştır Avrupa'da Rönesans'tan sonra arka arkaya ortaya çıkan ve bizim edebiyatımızda da Tanzimat'tan sonra etkisini gösteren başlıca edebiyat akımları şunlardır: Klâsizm,
Romantizm, Rea-lizm, Naturalizm, Sürrealizm, Pamasizm, Sembolizm vb dir
TANZİMAT FERMANI'NDAN GÜNÜMÜZE TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ:
I ve II Dönem Türk Dili ve Edebiyatı derslerinde islâmiyet'ten önceki Sözlü ve Yazılı edebiyat dönemler ile islâmiyet'in kabulünden sonra gelişen Divan edebiyatı (Klâsik Türk edebiyatı) ve Halk edebiyatı dönemlerini örneklerle incelemiştik 13 yüzyıldan 19 yüzyılın ortalarına kadar süren Klâsik Türk edebiyatı fieyhî, Ali fiîr
Nevâî, Fuzulî, Bakî, Nef'î, Nedim gibi şairlerle birbirinden güzel eserler vermiş, 19 yüzyılın orta-larında varlığını tamamlayarak yerini "Batı Edebiyatı Etkisindeki Türk Edebiyatı"na bırakmıştır Batı edebiyatı etkisindeki Türk edebiyatı Tanzimat'ın ilânından sonra başlar; günümüze kadar oluşan edebiyat dönemlerini kapsar
BATI EDEBİYATI ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI DÖNEMLERİ
I- Tanzimat Edebiyatı (1860-1896)
a) 1 Dönem
b) 2 Dönem
II- Edebiyat-ı Cedide (Servet-i Fünûn) 1896-1901
III- Fecr-i Ati (1901-1911)
IV- Millî Edebiyat Akımı (1911-1918
V- Millî Mücadele Dönemi (1918-1923)
a) 1940 Yılına kadar Türk Edebiyatı
b) Son DönemTürk Edebiyatı
c) Günümüz Halk Edebiyatı
|
|
|