Yahudilikte ölüm ve ölüm Gelenekleri

YAHUDİLİKTE ÖLÜM VE ÖLÜM GELENEKLERİ


Yahudilik, çağımızda da geçerli olan üç büyük dinin en eskisi ve en önemlisidir Çünkü Hıristiyanlık ve Müslümanlık onun attığı temeller üstünde kurulmuş ve onun bir uzantısı olmuştur Bundan ötürüdür ki, bir sonraki din bir öncekini tanımış ve kabul etmiş, ama aynı tanrının buyruğuyla kendisine uyulması gerektiğini ve artık bozulmuş olan eski dine bağlı kalınmamasını istemiştir Önceki din ise kendinden sonrakini tanımamış ve sahte saymıştır

İlk bakışta biraz şaşırtıcı ve genel kurala aykırı gelebilir; ama tek tanrılı üç büyük dinin ilki olan Yahudilik, kurucusu Musa Peygamber zamanında yalnızca bu dünyayla ilgilenen, Kavmin dünyasal işlerini düzene sokmaya çalışan, cennet tatlarından, cehennem cezalarından hiç söz etmeyen, deyim yerindeyse dünyasal bir din niteliğindedir Bu dinin gerçek bir dine dönüşüp, her şeyi öteki dünyaya bağlaması, çok daha sonraları gerçekleşmiştir Ancak Musa Peygamberin Mısır'dan bir köle ayaklanmasına önderlik ederek koptuğunu düşünürsek Eski Mısır'ın inançlarını da beraberinde Yahudiliğe taşıdığını varsayabiliriz



Yahudiler ağlama duvarında

Yahudilikte ölümün sebebi ilk günahta aranır Çünkü bundan önce insan ölümsüzdü Tevrat'ın ilk bölümü olan Tekvin'in 2 babının 16 ve 17 ayetlerinde şöyle denir: "Ya Rab Allah, Adama (Adem'e) emredip dedi: Bahçenin her ağacından istediğin gibi ye Fakat, iyilik ve kötülüğü bilme ağacından yemeyeceksin Çünkü, ondan yediğin günde mutlaka ölürsün" Tevrat'ın Tesniye bölümünün 30 babının 15 ayetinde, Yehova, Yahudi toplumuna şöyle seslenir "Bak bugün senin önüne, hayatla iyiliği ve ölümle kötülüğü koydum"Bunu izleyen ayetlerde de, "Tanrıyı sevip O'nun yolundan yürümenin ve O'nun koyduğu kurallara uymanın olabildiğince yaşamaya, tersine davranmanınsa "ölüm"e yol açacağı anlatılır Demek ki, "günah" Adem'den sonra da Tevrat'a göre ölüm nedeni olarak görülmektedir Hezekiel bölümünün 18 babının 30 31 32 ayetlerinde şöyle denmektedir "Bundan dolayı ey İsrail Evi, size herkese kendi yollarına göre hükmedeceğim Rab Yehova'nın sözü: Dönün ve kendinizi bütün günahlardan döndürün ve kötülük size helak (ölüm) getirmesin İşlemiş olduğunuz günahların hepsini üzerinizden atın Ve kendinize yeni yürek, yeni ruh sağlayın Niçin ölesiniz ey İsrail Evi? Çünkü ölenin ölümünden ben hoşnutluk duymuyorum Öyleyse (günahtan) dönün de yaşayın"

Yahudilikte ölüler insanüstü bir güç ve bilgi edinirler, ruhlar (elohimler) haline gelirlerEski İbrani inançlarında da "ölüler" elohimler (ruhlar) haline gelirler ve insanüstü bir güce erişirler, her şeyi bilirler, ölmekle tüm bilgiye ulaşmışlardır"Yahudilikte, ölülere yüklenen bu kutsallık günlük hayat içerisinde birçok pratiklere yansır: "Mezarlık anahtarları, zor doğumları kolay kılar Mezar taşlarının üzerindeki donmuş çiğ damlaları bayılma hastalığına tutulmuş bir çocuğu iyileştirir Ağır hasta olan bir çocuğun yaşayıp yaşayamayacağı 24 saat boyunca burada yatırıldıktan sonra anlaşılır"

Yahudilikte ölüye yüklenen bu kutsallık yanında ölü ve ölüm tabu sayılır Ona dokunulmaz Bir ölüm olduğunda nasıl davranılacağını Tevrat şu şekilde açıklamaktadır: "Herhangi bir insan ölüsüne dokunan yedi gün murdar olacaktır; üçüncü günde ve yedinci günde kendisini onunla tathir edecek ve tahir olacak; fakat üçüncü günde ve yedinci günde kendisini tathir etmezse, tahir olmayacak Bir ölüye, her hangi bir insan cesedine dokunan ve kendisini tathir etmeyen adam Rabbin meskenini murdar eder; ve o can İsrail'den atılacaktır; murdarlık suyu onun üzerine serpilmediği için murdar olacaktır; onun murdarlığı daha kendisindedir Şeriat şudur: Çadırda bir adam öldüğü zaman, çadıra giren her adam ve çadırda olan herkes yedi gün murdar olacaktır Ve üzerinde örtüsü bağlı olmayan her açık kap murdar olacaktır Ve kırda kılıçla öldürülmüş olana, yahut bir ölüye, yahut insan kemiğine, yahut kabre kim dokunursa yedi gün murdar olacak Ve murdar adam için, yanmış saç takdimesi külünden alacaklar; ve onun üzerine bir kaba akar su konulacak; ve tahir bir adam zufa otunu alıp suya batıracak ve çadır üzerine ve bütün kaplar üzerine ve orada olan adamlar üzerine ve kemiğe, yahut öldürülmüş adama, yahut ölüye, yahut kabre dokunanın üzerine serperek; ve tahir adam murdar adam üzerine üçüncü günde ve yedinci günde serpecek; ve yedinci günde onu tathir edecek; ve esvabını yıkıyacak ve suda yıkanacak ve akşamleyin tahir olacaktır Fakat murdar olup kendisini tathir etmeyen adam cümhurun arasından atılacaktır, çünkü Rabbin makdisini murdar etmiştir; onun üzerine murdarlık suyu serpilmemiştir; murdardır Ve bu onlara ebedi kanun olacaktır; ve murdarlık suyu serpen adam esvabını yıkayacak; ve murdarlık suyuna dokunan adam akşama kadar murdar olacaktır Ve murdar adamın dokunduğu her şey murdar olacaktır; ve ona dokunan adam akşama kadar murdar olacaktır"


Yahudilikte ölen kişi "şeol" denen başka bir dünyaya gider Ruhu ise mezarda kalır Tevrat'a göre ölüm ruh anlamına gelen soluğun alınmasıyla meydana gelir: "Yüzünü gizlersin, onlar şaşırırlar: Soluklarını alırsın ölürler, ve topraklarına dönerler"

"Yahudilikte cenaze gömüldükten sonra matemli kimse yedi gün evde kalıp taziyeleri kabul eder"