Aşik Minhaci - Kimdir Kısaca Hayatı

AŞIK MİNHACİ
Hay vefasız kanlı zalim!
Bir yol bana er demedin
Eller gibi candan sevip,
Yar demedin, yar demedin

Çağırdıkça sağır dedin,
Sen kendine ağır dedin,
Sefil MİNHAC şair dedin,
Bür demedin mür demedin
Siva'ın Deliktaş bucağında doğan ve asıl adı Ali olan Minhaci, XIX yüzyılın meşhur aşıklarından Ruhsati'nin oğludur Annesi ise Ruhsati'nin Mihri diye çağırdığı Elbistan'lı Meryem'dir

"Deliktaşlı Minhaci, Hayatı ve Eserleri" adlı kitabı yayımlayan Kemal GÜRPINAR, onun 1279 (M 1862)'da doğduğunu, 1317 (M1901)'de öldüğünü söylüyor Gerek doğum gerekse ölüm tarihinin doğruluğunu tetkik ettiğimizde aksini gösterecek herhangi bir bilgi veya vesikaya rastlamadık Şu halde, verilen tarihleri biz de doğru olarak kabul ediyoruz

Minhaci'nin babası olan Ruhsati'nın başından dört nikah geçmiş, bu evliliklerden yirmi üç çocuğu olmuştur Bunu, Ruhsati'nin şiirindeki bir ifadesinden öğreniyoruz

"Eğer nikahtan sorarsan dördü bitirdim tamam
Eğer evlattan sorarsan yirmi üçtür heman"

Ruhsati, ilk olarak Meryem'le evlenmiştir Meryem biraz önce de söylediğimiz gibi Elbistanlı bir Türkmen kızıdır Deliktaşlı Ali Ağa'nın yanında hizmetçilik yaparken, Ali Ağa, Ruhsati'nin Mihri'ye gönül verdiğini öğrenmiş, iki genci evlendirmiştir Fakat Meryem 1293 (M 1877)'te vefat etmiş, arkasından beş çocuğu öksüz bırakmıştır Çocuklardan üçü kız, ikisi erkektir Ali, Abdüssamet, Vesile, Fatma, Hatice Bunlardan Abdüssamet de 491938'de vefat etmiştir

Ömrü yoksullukla geçen Minhaci, çocukluğunda Karacalar Tekkesinde Müderris Hasan Efendl'den ve Sivas'ın Koyuncu köyünden olan Seyit Efendiden dersler almıştır

Mizaç itibariyle içine kapanık, sakin ve çevresindekilere saygılı olan Minhaci, bildikleriyle ve inandıklarıyla amel eden bir yapıya sahiptir Elinden geldiğince dinin emirlerini yerine getirmeye çalışan, namazlarında ve diğer ibadetlerinde kusur göstermeyen Minhaci'nin, çevresinde Molla Ali olarak tanınması da bu yüzdendir

28 yaşında iken kendi köylerinden Kara Bali'nin kızı Hatice ile evlenmiştir, Deliktaş ve civarında ''Ağgelin'' olarak şöhret bulan Hatice oldukça güzel bir kızdır İki genç başlangıçta çok mutlu olsalar da bu, pek uzun sürmez Zira zifaf gecesinde olsun, sonrasında olsun karı koca olamamışlardır

Sonunda, Ağgelin Minhacı'yi terk edip, Hüyüklüyurt köyünden Dilo Kahya'nın oğlu Batal Osman'la evlenmiştir Ağgelin'i çok seven Minhaci, hassas bünyesi bu ayrılığa fazla tahammül gösteremeyince yatağa düşmüş, bir müddet sonra da vefat etmiştir Bu sebepledir ki, Minhaci'nin şiirleri oldukça liriktir ve çoğu bu ayrılığın verdiği acı ile söylenmiştir

Yrd Doç Dr Doğan Kaya
Aşık Minhaci
Sivas - 1994

Eserlerinden bazıları:

1
Hay vefasız kanlı zalim!
Bir yol bana er demedin
Eller gibi candan sevip
Yar demedin, yar demedin

Hakka doğru idi özüm,
Her kez dinlemedin sözüm,
Yok yok dedin sende gözüm,
Var demedin, var demedin

Taşlara çaldın sen seni,
Bilmedin emr-i Yezdan'ı,
Malamat eyledin beni,
El demedin, ar demedin

Çağırdıkça sağır dedin,
Sen kendine ağır dedin,
Sefil MİNHAC şair dedin,
Bür demedin mür demedin

2
Salma dilgüştesin meydana aşık
Bahr-ı aşkta hadd ü payan bulunmaz
Her yerde keşfolmaz sırr-ı hakayık
Bunu fehmedecek bir can bulunmaz

Devamsız sözlerden almazsın ibret
Efsane sözlerden eyle kıraat
Hani var mı bir sahib-keramet
Çok Ali var Şah-ı Merdan bulunmaz

MİNHACİ alemde gezdin serseri
Asla farkeden yok dürr ü gevheri
Kimsenin kimseden yoktur haberi
Lakin benden özge seyran bulunmaz

3
Evvel bahar yaz aylan gelende
Selleri gördüm de bulanıyorum
Lale bitip sümbül boyun eğende
Gülleri gördüm de bulanıyorum

Aşağıdan gelir sırma sayalı
Hiç gitmiyor karşımızdan hayali
Başı kar ' ardıçlı yalçın kayalı
Dalları gördüm de bulanıyorum

MİNHACİ'm de derki Ali'dir pirim
Elimden aldırdım gül yüzlü yarim
yardan ayrılalı dinmez didarım
Elleri gördüm de bulanıyorum

4
Boşuna hey deli gönül boşuna
Değirmenler döner çeşmim yaşına
Henüz değdim on üç on dört yaşına
Ciladan sevdaya saldırdın felek

On beşinden yiğirmiye yol oldu
Otuzunda çevre yanım bir oldu
Kırk yaşımda aklım başıma geldi
Hayrımı şerrimi bildirdin felek,

Ellisinde ömrüm yansı geçti
Altmış dedi elim ayağım şaştı
Yetmişinde yolum yokuşa düştü
Merdiven merdiven indirdin felek

Sekseninde azalarım üzüldü
Doksan dedi ferman berat yazıldı
Yüz yaşında can cesetten üzüldü
MİNHAC'ı sabiye döndürdün felek
5
Yüce dağda şaşan kervan
Sızılanır zarilenir
Bir soysuza düşen yiğit
Geçer ömrü farilenir

Sabahın seher vaktinde
Sultan oturur tahtında
Şu benim kara bahtımda
Bitmiş işim gerilenir

Okuyalım ferman gibi
Her dertlere derman gibi
Gönül bir değirmen gibi
Ufak döker irilenir

MİNHACi'yim sözüm ezel
Gül benzime düştü gazel
Sevdiğine varan güzel
Çiçek açar korulanır

6
Ela gözlerini sevdiğim dilber
Muhabbetin benim ile yan gider
Benim ile küsü tutup gezen yar
Eller ile güler oynar can gider

Ben de vara idim yarim yanına
Yüzümü süreyim Hakk'ın yoluna
Bir busecik himmet eyle kuluna
Ah çektikçe yüreğimden kan gider

Güzel yağlığını atmış boynuna
Anın güzelliği çıkmış aynına
Soyunsam da girsem yarin koynuna
Sermayenden nen eksilir nen gider

MİNHACİ'm de der ki bahar erişti
Kırmızı gül goncasına karıştı
Gözün geldi gözüm ile görüştü
Hilal kaşın kaşım ile ceng eder

7
Dilerim Mevladan işin onmasın
Bir gonca gül iken soldurdun beni
Kesilsin suların çarhın dönmesin
Derd-i firakınla öldürdün beni

Pek nazlı yürürsün bağrım ezilir
Ağ gerdana ağ inciler dizilir
Ağ gögüsten düğmelerin çözülür
Aşkınla aleme bildirdin beni

Efendim aşkınla, oldum avare
Bulmadım alemde derdime çare
Baht-ı siyahımdan giymişim kare
Aleme şanınla doldurdun beni

Her gördükçe yaralarım tazeler
Gerdana yakışmış altın kozalar
Al yanak üstünde kirpik süzeler
Divan 'edip aleme güldürdün beni

Güzelliğin şan vermiştir aleme
Niçe bir medh edip çeksem kaleme
MİNHACİ der kail oldum selama
Aşkın bıçağıyla dildirdin beni

şair: arpa
bür: buğday
bulanmak: içi dolmak ağlamaklı olmak
yağlık: başörtüsü