Ömer Hayyamın Hayatı, Ömer Hayyam Kimdir

ömer hayyam kimdir, ömer hayyamın eserleri, ömer hayyamın hayatı, ömer hayyam hakkında, ömer hayyamın, ömer hayyamın biyografisi, ömer hayyamın eserleri,

Asıl adı Giyaseddin Ebu’l Feth Bin İbrahim El Hayyam’ dır 18 Mayis 1048′de İranin Nişabur kentinde doğan Ömer Hayyam bir çadırcının oğluydu Çadırcı anlamına gelen soyadını babasının mesleğinden almistir Fakat o soy isminin çok ötesinde işlere imza atmıştır İlgilendiği ilimler: matematik, fizik, astronomi, şiir, tıp, müzik Horasan’ın yıldızı; İran’ın; Irak’ı Acemi ve Irak’ı Arabi olmak üzere her iki Irak’ın dahisi, feylesofların prensi Ömer! Daha yaşadığı dönemde İbn-i Sina’dan sonra Doğu’nun yetiştirdiği en büyük bilgin olarak kabul ediliyordu Tıp, fizik, astronomi, cebir, geometri ve yüksek matematik alanlarında önemli çalışmaları olan Ömer Hayyam için zamanın bütün bilgilerini bildiği söylenirdi O herkesten farklı olarak yaptığı çalışmaların cogunu kaleme almadi, oysa O ismini çokça duyduğumuz teoremlerin isimsiz kahramanıdır

Elde bulunan ender kayıtlara dayanılarak Ömer Hayyam’ın çalışmaları şöyle sıralanabilir:

Yazdığı bilimsel içerikli kitaplar arasında Cebir ve Geometri Üzerine, Fiziksel Bilimler Alanında Bir Özet, Varlıkla İlgili Bilgi Özeti, Oluş ve Görüşler, Bilgelikler Ölçüsü, Akıllar Bahçesi yer alır En büyük eseri Cebir Risalesi’dir On bölümden oluşan bu kitabın dört bölümünde kübik denklemleri incelemiş ve bu denklemleri sınıflandırmıştır Matematik tarihinde ilk kez bu sınıflandırmayı yapan kişidir O cebiri, sayısal ve geometrik bilinmeyenlerin belirlenmesini amaçlayan bilim olarak tanımlardıMatematik bilgisi ve yeteneği zamanın çok ötesinde olan Ömer Hayyam denklemlerle ilgili başarılı çalışmalar yapmıştir Nitekim, Hayyam 13 farklı 3 dereceden denklem tanımlamıştır Denklemleri çoğunlukla geometrik metod kullanarak çözmüştür ve bu çözümler zekice seçilmiş konikler üzerine dayandırılmıştır Bu kitabında iki koniğin arakesitini kullanarak 3 dereceden her denklem tipi için köklerin bir geometrik çizimi bulunduğunu belirtir ve bu köklerin varlık koşullarını tartışırBunun yanısıra Hayyam, binom açılımını da bulmuşturBinom teoerimini ve bu açılımdaki katsayıları bulan ilk kişi olduğu düşünülmektedir (Pascal üçgeni diye bildiğimiz şey aslında bir Hayyam üçgenidir )

21 Mart 1079 yılında tamamladığı, halk arasında Ömer Hayyam Takvimi bugün ise Celali Takvimi olarak bilinen takvim için büyük çaba sarf etmiştir Güneş yılına göre düzenlenen bu takvim 5000 yılda bir gün hata verirken, bugün kullandığımız Gregoryen Takvimi 3330 yılda bir gün hata vermektedir Eserleri arasında İbn-i Sina’nın Temcid (Yücelme) adlı eserinin yorum ve tercümesi de yer alır

Öğrenimi tamamlayan Ömer Hayyam kendisine bugünlere kadar uzanacak bir ün kazandıran Cebir Risaliyesi’ni ve Rubaiyat’ı Semerkant’ta kaleme almıştır Dönemin üç ünlü ismi Nizamülmülk, Hasan Sabbah ve Ömer Hayyam bu şehirde bir araya gelmiştir Dönemin hakanı Melikşah, adı devlet düzeni anlamına gelen ve bu ada yakışır yaşayan veziri Nizamülmülk’e çok güvenirdi Ömer Hayyam ile ilk kez Semerkant’ta tanışan Nizam onu İsfahan’a davet eder Orada buluştuklarında O’na devlet hülyasından bahseder ve bu büyük hayalinin gerçekleşmesi için Hayyam’dan yardım ister Fakat Hayyam devlet işlerine karışmak istemez ve teklifini geri çevirir Saray entrikalarından hayatının sonuna kadar uzak kalmayı yeğler

İlmini genişletmek için zamanın ilim merkezleri olan Semerkand, Buhara, İsfahan’a yolculuklar yapmıştır 4 Aralık 1131′de doğduğu yer olan Nişabur’da fani dünyaya veda eder

Ömer Hayyamın Eserleri

Hayyam, astronomi, cebir ve geometri ile ilgili birçok eser yazmıştır

* Rubaiyat

* Fiil-Berahin Ala Mesail-Cebr Vel-Mukabele

* Risale fi Şerhi Maeşkale min Müsadereti Kitabı Oklides

* Muhtasar fit-Yab’iyat

* Risale fi Külliyetril-Vücud

* Risalet-il-Keun vet-Teklif

* Mükilat-ül hisab

* Mizan-ül Hikme

* Levazım-ül-Emkine

* Kitab-ül Şifa

* Risale Fiha el-ihtiyal li-marifati Midar-iz Zehep vel-fiddati-fi cismin mürekkebi

* Nevruz name

* Ravdat-ül-klüb

* Risale-in vücudiye

Ömer Hayyamın Şiirleri

Ezel avcısı bir yem koydu oltasına

Bir canlı avladı Adem dedi adına

İyi kötü ne varsa yapan kendisiyken

Tutar suçu yükler kendinden başkasına

Bu dünyada nedir payıma düşen, hiç

Nedir ömrümün kazancı felekten, hiç

Bir sevinç mumuyum sönüversem hiçim

Bir kadehim kırılsam ne kalır benden hiç

O yakut dudakları kızıl kızıl yanan nerde?

O güzelim kokusu cana can katan nerde?

Müslümanlara şarap haram edilmiştir derler

İçmene bak, haram işlemeyen müslüman nerde?

Bu dünyaya kendi isteğimle gelmedim ben;

Şaşkınlıktan başka şeyim artmadı yaşarken

Kendi isteğimle de gidiyor değilim şimdi,

Niye geldik kaldık, niye gidiyoruz bilmeden

Sonsuz çemberinde bu dipsiz evrenin

Gönül hoşluğuyla iç, geçmeden devrin

Ecel şarabın sunulunca da ah etme:

Sıran gelince içmezlik edemezsin

İç, şarap iç, Mahmut olmak budur;

Çalgı dinle, Davut olmak budur;

Geçmişi, geleceği düşünme

Gününü gün et, yaşamak budur

Bu ömür kervanı bir tuhaf gelir gider

Kazancın, yaşamasını bildiğin günler;

Saki, bırak şu yarını düşünenleri

Geçti gidiyor gece, geçmeden şarap ver

Kimileri laf dünyasında şişinip durmuş;

Kimi güzel ardında koşturmuş;

Perdeler inince anlar her biri, ey Gerçek,

Senden ne uzak, ne uzak yollara vurmuş

Gönlünce de dönse, bu dünyanın sonu ne?

Okunup bitse de ömür destanının, sonu ne?

Yüz yıl dilediğince yaşadın diyelim,

Bir yüz yıl daha yaşasaydın, donu ne?

Bulut geçti, göz yaşları kaldı çimende

Gül rengi şarap içilmez mi böyle günde?

Bugün bu çimen bizim, yarın kim bilir kim

Gezecek bizim toprağın yeşilliğinde

—————————————-

Kader defterimi yeniden yazabilseydim

Kendime gönlümce bir hayat seçerdim;

Bütün dertleri siler atardım dünyamızdan

Sevinçten göklere uçardı düşüncelerim

Şu senin benim dediğimiz toprak neyimizdir

Birkaç günlük cennetimiz cehennemizdir

Bugün su içtiğin şu testi toprak olunca

Mezarına atılır belki bir gün, kim bilir

İki günde bir somun geçiyorsa eline

Soğuk suyu da olursa bir kırık testide

Niçin kendinden kötüsüne kul olur insan,

Ne diye girer kendi gibisinin hizmetine?

Bu varlık denizi nerden gelmiş bilen yok;

Öyle bir inci ki bu büyük sır delen yok;

Herkes aklına eseni söylemiş durmuş,

İşin kaynağına giden yolu bulan yok

Oğul, dünyamızı aydınlatan şarabı sun;

Sevinç gülümüze ay ışığı gibi vursun;

Sular gibi akar gider gençliğin ateşi,

Bir uykudur o senin uyanık mutluluğun

Dilerim ölünce şarapla yıkanayım

Şarap şiirleriyle talkınlanayım

Mahşer günü arayan olursa beni

Meyhanenin önündeki topraktayım

Senden benden önce de vardı bu gün bu gece

Felek dönüp durmadaydı hep bu gördüğünce

Usulca bas toptağa, çünkü bastığın yer

Bir güzelin gözbebeğiydi beş on yıl önce

Yaşamanı akla uydurman gerekir,

Ama bilmezsin akla uygun olan nedir;

Bereket eli çabuktur Zaman Usta’nın,

Başına vura vura sana da öğretir

Gül mevsimi çimendeyiz su kıyısında

Birkaç nur yüzlü güzel de var aramızda

Şarap sun çünkü sabah erken içenlere

Ne mescit gerekir ne kilise dünyada

Tanrı gönlünce yaratır da her şeyi

Neden ölüme mahkum eder hepsini?

Yaptığı güzelse neden kırar atar

Çirkinse suçu kim kime yüklemeli?