Karartma Geceleri - Rıfat İlgaz

RIFAT ILGAZ / KARARTMA GECELERİ

1911-1993 yılları arasında yaşamıştırKastamonu Öğretmen Okulu’nu bitirdikten sonra ilkokul öğretmenliği yapmıştırAnkara Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü’nde gördüğü eğitimden sonra çeşitli yerlerde Türkçe öğretmenliğinde bulunmuşturHayatının kalan kısmında gazetecilik,mizah ve oyun yazarlığı yapmıştır
Toplumcu şiirin önde gelen isimlerindendirEserlerinde sosyal meselelere değinmiştirBaşlıca eserleri=SINIF,DEVAM,KARADENİZ’İN KIYICIĞINDA,HABABAM SINIFI,DON KİŞOT İSTANBULDA,GARİBİN HOROZU,YILDIZ KARAYEL’dir
Roman,İstanbul’un İkinci Dünya Savaşındaki sınırlara dayandığı günleri anlatmaktadırŞehirde baskın tehlikesine karşın geceler karartılmaktadırİstanbul’da sağcı solcu davaları ve sıkı yönetim de kendisini göstermektedirBaşkahraman Muatafa Ural,böyle bir zamanda yazdığı kitaplardan dolayı tutuklanan bir aydın olarak karşımıza çıkarBiyografik özellikler taşıyan eserde bir aydının fikirlerinden dolayı çektiği sıkıntılar ve savaş dönemi İstanbul’un siyasi,ekonomik ortamı çarpıcı bir şekilde sunulmaktadır

KARARTMA GECELERİ
Mustafa Ural bir süredir hapishanededirÇok zor şartlar altında yaşamaktadırKaldığı oda nem ve pire içerisindedirVerilen yemek ise sadece kuru bir ekmektirMustafa Ural,insan yüzü göremediği bu yerde,suçunun ne olduğunu bilmeden günlerini geçirmektedirTarihin altımı,yedimi yoksa sekiz Haziran mı olduğunu bilmemektedirBir süre sonra ani bir değişiklik olurKoğuşların hepsi boşaltılmaktadırBütün hapishane boşalırMustafa Ural,günlerden sonra ilk defa gökyüzünü ve İstanbul’u gördüğü için mutludurFakat bu değişikliğin sebebini anlayamazMahpuslardan biri savaş dolayısı ile savaş sığınaklarına götürüldüklerini söylerKomutan,konuşanı vuracaktırMustafa Ural’ın Halil adındaki bir başka mahkumla konuştuğunu görür ve komutan onları taş odaya gönderirTaş oda,en korkunç cezaların verildiği kısımdırTaş odada Halil’le sohbet etmeye başlayan Mustafa ona hapse giriş sürecini anlatmaya başlar
Mustafa Türkçe öğretmenidirSıkıyönetim bölgesindedirMustafa,rahatsız olduğu için bir süre sanatoryumda kalmıştırBu yüzden raporludurBir öğretmen arkadaşı yanına gelir ;eserlerinin tehlikeli görüldüğünü ve dikkatli davranması gerektiğini söylerKitapları toplatılmaktadır
Mustafa,arkadaşından sonra evine gittiğinde apartmanın kapısında polisleri görürAyten,gelmemesi için uyarırMustafa,hakkında tutuklanma kararının çıktığını anlar ve ne yapacağını şaşırırKarısının yanına gider ve şifreli bir şekilde durumunu anlatırEşi,ona bir miktar para verirMustaf,hep yakalanacağı korkusu ile İstanbul sokaklarını dolaşırArkadaşı Asteğmen İlhan’ın yanına giderOndan kimsenin şüphelenmeyeceğini düşünürFakat arkadaşı ona çok soğuk davranarak başını derde sokmamasını anlatır ve teslim olmasını nsöylerMustafa,çok büyük hayal kırıklığına uğrar ve dostluklarının bittiğini söyleyerek oradan ayrılırGece,evine giderKarısı polislerin her yerde onu aaradığını ve kitaplarının tamamen toplandığını söyler
Sabaha doğru evden bir yabancı gibi çıkarGazetelerden iki yüz kişinin tutuklandığını,kendisinin de arandığını okurSuçu,propaganda mahiyetinde kitap yayınlamaktırSokaklarda yakalanam korkusuyla geçirdiği bir günden sonra dostu Cengiz’in yanına sığınırCengiz,istediği kadar yanında kalabileceğini söylerMustafa çok sevinirTek göz bir odada kalan Cengiz’in evindeki en büyük sorun odun ve kömürdürTüm şehirde odun,kömür çok pahalıdırCengiz ve Mustafa paralarını birleştirerek aldıkları odunlarla ısınmaya çalışırlarCengiz,Mustaf’ya her konuda saygı duymakla birlikte politikadan uzak durmaktadırFakat hocasını bu zor günlerinde saklamakta kararlıdır
Mustafa,Cengiz’in evinde sessiz,sakin bir süre geçirirFakat bir gün Cengiz’in kız arkadaşı Çiğdem eve gelirÇiğdem Mustafa’nın bir kanun kaçağı olduğunu anlar ve polise şikayet edeceğini söylerMustafa bu yüzden buradan ayrılmak zorunda kalırYine sokaklardadırNe yapacağını bilemezGördüğü her kişiden şüphelenirYakalanma korkusu ile geçen bir süreden sonra babaannesi ile yaşayan Nihat’ın yanına yanına gitmeye karar verirNihat okulunu uzattığı için bitirme sınavlarına hazırlanmaktadırNihat babaannesine Mustafa’yı gündüzleri eve gelip ona ders anlatan bir hoca gibi tanıtırBirkaç gün Mustafa burada dinlenirHatta sağlığıda düzelirFakat bir gün Nihat’ın babaannesi Mustafa’nın orada kaldığını anlar ve çok sinirlenirMustafa oradan da ayrılmak zorunda kalır
Bir gece Mustaf yolda bir polise yakalanırSıkıyönetim günleri olduğu için kimliğini sorar polisMustafa kendisini bir kadın arkadaşının yanından gelen bir öğretmen olarak tanıtırAcele ile çıktığı için ceketini güya onun evinde unutmuş ve kimliğide içinde kalmıştırBöylelikle kurtulurMustafa,Cengiz kız arkadaşlarından ayrıldığı için onun yanında yeniden kalmaya başalarKarısını ve çocuğunu çok özlediği bir gün her şeyi göze alarak gece yarısı evine giderKarısı ona çok soğuk davranırNerdeyse onun teslim olmasını istemektedirMustaf Ural,karısının davranışlarına birtürlü analm veremezBu arada kapı çalınırGelen komşularının kızı Ayten’dirAyten,babasının Mustafa’yı polise şikayet etmeye gittiğini söylerMustafa’nın hemen kaçması gerekmektedirMustafa kaçarken onu en çok üzen Şükran’ın onu uğurlamamasıdır
Mustafa polisten kaçmaya başladığından beri bir ay geçmiştirMaaşını karısının yardımı ile alırBir gün Ayten’le buluşurAyten,hocasına yazdığı hikayeleri okuturBir de Şükran’ın İlhan’la gezmeye gittiğini söylerMustafa’nın kalbine bir şüphe düşerKarısının ve çocuğunun başında olmamasının sonunun böyle olmamasına şaşırmaz
24 Mayıs’tırMustafa’nın sağlığı hücrede kalmaya müsait hale gelmiştirArtık yakalansa dahi hapishane koşullarında yaşayabileceğini düşünmektedirVe beklenen gün gelirMustafa önceden karşılaştığı polisle karşılaşırPolis onun önceki sefer yalan söylediğini öğrenmiştirApar topar onu emniyete götürür
Mustafa Ural ve Halil taş odada gözaltında iken bir gelişme olurMustafa,savcıya sevk olunmuşturMahkemede Mustafa’yı kötü bir sürpriz beklemektedirKarısı Şükran da oradadırFakat karısının onun savcıya sevk olunduğunu bilmesine imkan yokturBir başka mesele için orada olmalıdırBirden bir duruşmada İlhan’ı görürİlhan işlediği suçtan dolayı askerler tarafından sorguya çekilmektedir…