Bebeklerde Gaz Sancısı ( Kolik )

Diyelim ki, ilk defa anne baba oldunuz, bebeğinizle birlikte hastaneden eve döndünüz Yenidoğan bebeğiniz , annesini emip günün büyük bölümünü uyu¤¤¤¤¤ geçiriyor Siz de ne kadar şanslı olduğunuzu, bebeğinizin pek uslu olduğunu düşünüyorsunuz Acele etmeyin! Sonra birdenbire, 2-3 hafta geçtiğinde sanki o uslu bebek gidip yerine minik bir canavar geliyor Sevgili bebeğiniz, akşama doğru birden huysuzlanıyor, durmadan ağlamaya başlıyor Bacaklarını karnına çekiyor, kızarıp bozarıyor, ellerini yumruk yapıyor, sanki canı çok acıyormuş gibi ağlıyor Üstelik bu durum, haftanın çoğu günü aynı saatlerde tekrarlanıyor İşte, bebek büyütmenin en zor dönemlerinden biriyle karşı karşıyasınız Sağlıklı bebeklerde görülen bu tarz nedensiz ağlamalara KOLİK diyoruz Kolik, bir hastalık değildir ve bebeğe zarar vermez Bebeklerin yaklaşık % 10' unda görülen bir tablodur Dış dünyaya uyum sürecinin bir parçası olarak kabul edilebilir

Kolik Ne Kadar Sürer?
Bebek 2-3 haftalık olduğunda başlar, 4-6 haftada en yoğun döneme ulaşır, çoğunlukla 3 ayda biter

Bebeği Doktor Görmeli mi?
Evet Belki, pek yapacak bir şey yoktur Ama, doktorunuz en azından bebekte başka bir sorun olmadığından emin olmak için onu muayene edecektir Bazen; fıtık, barsak düğümlenmesi, orta kulak iltihabı, idrar yolu enfeksiyonu gibi problemler de çok ağlamaya yol açar ve bebeğin sorunu kolik sanılabilir Ayrıca, doktorunuz, kolik için bazı damlalar veya bitkisel çaylar önerebilir

Kolik Neden Olur?
Koliğin nedeni bilinmiyor Anne sütü alan bebekte annenin yediklerine allerji, mama alan bebekte mamanın içeriğine allerji, sindirim sisteminin tam olgunlaşmamış olması, artmış barsak gazı, bebeğin günlük rutinindeki değişiklikler, annenin endişesi ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir Ancak, kesin bir neden saptanamamıştır

Emziren Anne Hangi Gıdalardan Kaçınmalı?
Lahana, karnabahar, Brüksel lahanası, brokoli, kuru baklagiller, inek sütü ve süt ürünleri, soğan, sarımsak, baharatlı gıdalar, kahve, çay, çikolata gibi besinler annenin diyetinden çıkarılıp bebeğin rahatlayıp rahatlamadığı gözlenebilir

Bebeği Rahatlatmak İçin Neler Yapılabilir?
Bu konuda tek bir doğru yoktur Her bebek, kendine özgüdür Birini rahatlatan yöntem diğerinde hiç işe yaramayabilir Aşağıda sıralananları deneyebilirsiniz

Yumuşak bir battaniyeye sarma

Kucaklayıp sarılma

Ninni, şarkı söyleme

Müzik dinletme

Kucakta veya beşikte sallama

Karnına ılık yağ ile masaj yapma

Karnına ılık havlu koyma

Ilık bir banyo yaptırma

Bebek arabasında ileri geri gezdirme

Kendi arabanıza bindirip gezdirme

Emzik verme

Bebeklerde Kolik Sancısı

Bebeğiniz uyanık olduğu saatlerin çoğunu ağlayarak geçiriyor, akşam veya gece saatlerinde çoğu zaman saatlerce ağlıyor, bir türlü susturamıyorsunuz ve artık kalbiniz buna dayanmıyor Ancak ağlamadığı zamanlarda ise çok sağlıklı görünüyor Galiba bebeğinizde gaz sancısı var yani kolikli bir bebek

Her anne için bebek bakımı bir meydan savaşıdır, özellikle de ilk çocuklarda Ancak, bebek birde gazlı bebek olunca, anneler kendilerini bir şaşkınlık ve yenilmişliğin içinde bulabilir, çaresizlik hissedebilirler Belki de bebeğinize yardım edemediğiniz için üzüleceksiniz, bebeğinizi rahat ettirmeye çalışırken çok yorulacaksınız ve belki de uyumadığı için ona kızacaksınız Muhtemelen anne olacağınızı duyduğunuzda bunları hiç düşünmemiştiniz

Bebeklerde açlık ve ağrıya bağlı olmayan ve açıklanamayan ağlama nöbetlerine kolik diyoruz Eğer bebeğiniz bir günde 3 saatten fazla, haftada 3 günden fazla ağlıyorsa ve acısının tıbbi olarak bir açıklaması yoksa yani sağlıklı ise bebeğin gazlı bebek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır Ağlama nöbetleri 1–2 saat devam eder ve bu dönemler arasında iyi görünür Ağlama nöbeti sırasında bütün kuvvetini tüketecek şekilde, durmak bilmeden ve teselli edilemeyecek şekilde ağlar Çoğu bebeğin ağlama veya susmalarının açık bir nedeni yoktur

Koliğin nedeni nedir

Peki, bu kolik denen gaz sancıları neden oluyor? Bebeğiniz neden bu kadar ağlıyor?

Maalesef, kimse bunun tam olarak neden olduğunu bilmiyor ancak sağlıklı ve 5 ayın altındaki yeni doğanların % 10 ile 25’inde görülüyor Kolik bir hastalık değildir, sadece bebeğiniz sağlıklı olmasına rağmen teselli edilemeyen bir ağlaması vardır

Gazlı bebek rahatsız olduğunu gösteren hareketlerde bulunacaktır: Bacaklarını uzatacak ya da kendine doğru çekecektir ve gaz çıkaracaktır Ağlamak ve huzursuzluk bebeğinize günün herhangi bir saati rahatsızlık verebilir Ama daha çok akşam saatleri ile gece yarısı ortaya çıkar Gaz, sıklıkla uyumasını geciktirir ve gece uyanmalarına neden olur Bu bebekler genelde hassas mizaçlı, ilgi isteyen ve çok daha kolay uyanan karakterdeki bebeklerdir Bazen anne ve babalar bu durumdan kendilerini sorumlu tutabilirler ancak bebekte kolik gelişmesi kötü anne-baba olduğunuzu kesinlikle göstermez, bu nedenle kendinizi suçlamayın

Nedeni ne olursa olsun kolikli bir bebekte çığlık atar şekilde ani başlayan ve teselli edilemeyen ağlama vardır, vücudu gerginleşir, sırtını geriye doğru büker, yüzü kızarır ve el ve ayakları hafifçe morarabilir

Kolik sancısı ne kadar devam eder

Genellikle iki-dört hafta arasında kolik belirtileri kendini gösterir Bebeğin ağlamaları 6–8 hafta arasında şiddetlenir En iyi tarafı da sonsuza kadar sürmeyecek olmasıdır Ağlamalar 2 veya 3ayda azalmaya başlar, kolikli bebeklerin % 90’ı dördüncü aylarında düzelirler

Bebeğin Dayanılmaz ağlamaları ona zarar verir mi

Bebeğinizin ağlamaları sizin kalbinizin acımasına neden olabilir ancak şunu bilmeniz gerekir ki bu rahatsız edici ağlamalar bebeğe hiç bir zarar vermezler Bebekler sağlıklıdır, iyi tartı alırlar, iştahları da iyidir, hatta fazla iştahlıdırlar

Kolikli bebeğe nasıl yardım edebiliriz

Gazlı bebekle başa çıkmak için birçok tavsiye duyacaksınız Öncelikle derin nefesler alınız ve rahat olmaya çalışınız Sakin ve nazikçe yapılan hareketler bebeğinizi rahatlatacak en iyi yaklaşımdır Koliğin muhtemel sebeplerine göre yaklaşım tarzınızı belirleyebilirsiniz:

· Bebeğinizin merkezi sinir sistemi tam olarak gelişmemiş olabilir ve dünyadaki gürültülere henüz hazır olmayabilir Bu durumda bebekler üçüncü haftanın sonunda dış uyaranlara karşı daha uyanık olurlar ve sinir sistemi istenmeyen bir davranış olan ağlamaya engel olamaz Uyaran bombardımanı altındaki bebek akşam saatlerinde iyice gergin ve uyarılmış olur Bebeğinizi rahat ettirmeniz önemlidir Ne zaman ağlarsa bebeğinizi kucağınıza alınız ve onunla konuşarak veya şarkı söyleyerek yatıştırınız İlk 4 ayda bebeğim kucağa alışacak diye endişelenmeyin Bundan başka sallanan bir koltukta bebeğinize sarılabilir, beşiğinde sallayabilir, sallanan ana kucağına koyabilirsiniz

İnce bir battaniye ile sararsanız veya kanguru ile önünüze asarak dans ederseniz bebeğiniz daha az ağlayacaktır Bebeğinizi karnınızın, dizinizin veya sıcak su torbasının üzerine yatırabilirsiniz Sırtına hafif, ritmik hareketlerle vurarak masaj yapabilirsiniz Kanguruya, ana kucağına veya pusetine koyarak yürüyüşe çıkabilirsiniz Temiz hava ve ritmik hareketler bebeğinizin sakinleşmesine ve uykuya dalmasına yardım edecektir Devamlı bir sese maruz kalacağı araba gezintisi yapabilir veya çamaşır, elektrikli süpürge veya kurutma makinesi gibi ev aletlerini çalıştırabilirsiniz Bebeğiniz ile birlikte duş alabilirsiniz Ilık suyun ritmik vuruşu bebeğinizi sakinleştirecektir

· Bebeğinizin mide-barsak sistemi henüz tam olgunlaşmamış olabilir Bebeğinizin özellikle beslendikten sonra gazının veya ağrısının olup olmadığına dikkat ediniz Eğer gazı varsa gazının çıkarılmaya ihtiyacı vardır Emziriyorsanız veya biberonla besliyorsanız ara ara gazını çıkartınız Biberonla besleniyorsa hava yutmadığından emin olunuz, emziğinin uygun boyutta olmasına dikkat ediniz

Büyük ise hızlı beslenmesine, küçük ise hava yutmasına sebep olacaktır Hava yutmasını azaltan özel biberonlar deneyebilirsiniz Beslenme sonrasında bir süre sessiz ve hareketsiz kalmasına özen gösteriniz, evirip çevirmekten kaçınınız Rezene, papatya gibi çaylar gaz sancısını hafifleten ve bebeği rahatlatan bitki özleridir Doktorunuza danışarak bu çayları deneyebilirsiniz

· Bebeğinizin anne sütü içindeki bazı maddelere reaksiyonu olabilir Anne sütü alıyorsa diyetinizi değiştirmeniz faydalı olabilir Bebeğinizin daha az ağladığını göreceksiniz Baharatlı yiyecekleri, buğday gibi lifli tahılları, kabuklu yemişler, fasulye, karnı bahar, lahana, brüksel lahanası, brokoli, soğan, sarımsak, çilek ve kahveyi diyetinizden çıkarmalısınız Eğer bebekte ishal, kusma, egzema, hırıltı veya ailede inek sütü alerjisi varsa annenin aldığı inek sütüne bebeğin de alerjisi olabilir Eğer emziriyorsanız 1 hafta süreyle inek sütü içmeyiniz ve inek sütü içeren peynir, yoğurt, dondurma gibi yiyecekler yemeyiniz Bu sürede bebeğinizin koliği azalırsa bunları çok az tüketiniz Eğer formül süt (hazır mama) veriyorsanız ve alerji belirtileri varsa 1 hafta süreyle hipoallerjik olan mamalardan birini veya soya içeren mamalar vermeyi deneyebilirsiniz Bu konuda doktorunuza danışmalısınız

· Bebeğiniz kaprisli, hassas, tepkili olabilir Birkaç hafta erken doğan prematürelerin sakinleştirilmesi daha zordur Eğer hiçbir şey işe yaramıyorsa doğal olarak endişelenmeye başlarsınız Anne ve babada endişe, sinirlilik ve kızgınlık olursa bebeği sakinleştirmede daha çok zorlanabilirler, bebek sizdeki gerginliği hissederek daha huzursuz hale gelebilir ve sakinleşmesi daha zor olabilir Eğer kendinizi gergin hissetmeye başladıysanız, mola almanız önemlidir Bu her ikinize de yardımcı olacaktır

Bebeğiniz için endişe ederken kendi sağlığınıza da dikkat etmelisiniz En az günde 1 kez gündüz de uyumaya çalışınız Kolikli bir bebeğin bakımını iki kişi üstlenmesi daha uygun olur Eşiniz veya güvendiğiniz bir kişiden bebeğinize bakmasını isteyebilirsiniz Siz de bu arada sakin bir odada dinlenebilir veya uzun bir banyo yapabilirsiniz veya bir süre evden uzaklaşabilirsiniz Temiz hava almak ve zihninizi dinlendirmek size enerji verecektir Eğer yardım alabileceğiniz kimse yok ise; bebeğiniz ile birlikte yürüyüşe çıkabilir ve birlikte temiz hava alabilirsiniz İçinde bulunduğunuz durumla ilgili bir arkadaşınızla her gün konuşabilir ve endişelerinizi paylaşabilirsiniz

Kolikli bebekte sık yapılan yanlışları yapmayınız

•Eğer emziriyorsanız emzirmeyi kesmeyiniz

•Her ağladığında emzirmeyiniz veya biberon vermeyiniz

•Bebeğin ağlama nedenlerinden biri de karnının aç olmasıdır, ancak eğer son 1–2 saatte yeteri kadar beslendiyse tekrar beslemeyiniz

•Bebeğiniz ağladığı zaman kucağa alınmasına ihtiyacı vardır, ancak ağlamadığı zamanlarda kucağınıza almayınız

•Bebeğinizi uyuması için sürekli sallıyorsanız, bu durum bebeğiniz için vazgeçilmez bir unsur olacaktır Bu durumu önlemek için bebeğinizin uykusu geldiğinde ve ağlamadığı her zaman yatağına koyunuz ve kendi rahat pozisyonunu almasını ve uyumasını öğretiniz

•Ağlamıyorsa uyuması için sallamayınız ve emzirmeyiniz Kolik önlenemez ancak uyku sorunları önlenebilir

•Gündüz uzun süre uyumasını azaltmaya çalışınız Eğer gündüz 2–3 saatten fazla uyuyorsa nazikçe uyandırınız ve oyun oynayınız veya besleyiniz Böylece gece uyanık kaldığı saatleri azaltmış olursunuz

•Bebeğinizi su yatağında, yumuşak yastıklarda yüz üstü olarak bırakmayınız Bu durumda bebekler nefes almak için başlarını kaldıramayabileceklerinden nefes alamama ve beşik ölümü riski mevcuttur

•Mevcut kullanılan ilaçlar bazen faydalı olabilir Simetikon, gaz kabarcıklarını uzaklaştırmada etkili olabilir ancak yapılan bazı çalışmalarda her çocukta etkili olmadığı gösterilmiştir, ancak herhangi bir yan etkisi yoktur

•Fenobarbital içeren fitiller bebek için zararlı olabilir Barsak hareketlerini yavaşlatan ilaçlar ateşe ve kabızlığa neden olabilirler

Unutmayınız!

Şu anda bebeğiniz sürekli ağladığı için çok üzülüyorsunuz, endişeleniyorsunuz Doktorunuz bebeğinizi sağlıklı bulduysa, yeterli tartı alıyorsa, ağlamaların 3–4 ay civarında biteceğini düşününüz, rahat olunuz

Uzm Dr Alper Soysal

alıntı