Şişman Çocuğun Düşsel Dünyası

Şişman Çocuğun Düşsel Dünyası

Bu çocukların maskeleri kaldı-rıldığında yaşamlarında az ya da çok bir depresyon olduğu görülür Şişman çocuk kendini korumanın yollarını arar Boşluğu, eksikliği, yokluğu yoğun olarak hissetmektedir Çevreden gelen ve tehlikeli ola-rak algılanan yoğun değersizlik duygularına karşı oral fantazilerin ön plânda olduğu bir yaşantıları vardır Dış tehlikeye karşı narsisistik bir regresyon vardır Bu ise testlerde daha çok deniz, okyanus konulan şeklinde ortaya çıkar Bunlar altta yatanı ortaya çıkaran ikincil tema-lardır Benlik algısı olarak şişmanlık ideal benliğin somut olarak yerini almıştır Böylece obezitenin iki rolü ortaya çıkmaktadır Birincisi çev-reye karşı koruma, ikincisi bütünleşme ve benlik algısının korunması Bu da klinik tablolardaki görece çeşitliliği açıklar

Psikiyatride obezite yeme bozukluğu olarak ele alınmasa da yeme bozuklukları ile birlikte görülebilir Yaygın olarak kullanılan DSM ve ICD ruhsal bozukluklara ilişkin sınıflandırma sistemlerinde yeme bo-zuklukları bölümünde özgül olarak belirlenmiş olan anoreksiya nervoza ve bulimia nervoza yer almaktadır Kilo almanın bu yeme bozuk-lukları ile doğrudan ilişkili olduğunu gösteren bir veri olmamasına kar-şın obezitenin, anoreksiya ve bulimia nervoza için risk etkenleri ara-sında olabileceği bildirilmiştir Yalnızca DSM-IV'te atipik ya da sınıf-landırılamayan yeme bozuklukları bölümünde yer alan ve yeni bir ta-nı kategorisi olan tıkınırcasına yeme bozukluğunun obeziteye neden olabileceği ileri sürülmüştür Bu yeme bozukluğunda bulimia nervoza-ya özgü uygunsuz dengeleyici davranışlar (kusma, laksatif, diüretik, lavman ya da diğer ilaçların kullanımı, hiç yemek yememe ya da aşı-rı egzersiz yapma) yoktur Haftada en az iki kez tıkınırcasına yeme dö-nemlerinin olması ile belirlidir Hızlı yeme, aç olmadan yeme, yalnız-ken yeme, fiziksel olarak rahatsız olana dek yeme, tiksinme gibi belir-tilerden en az üçü altı aydan fazla süre ile bulunmalıdır Genel toplum-da kadınlarda % 18 sıklıkta bildirilmektedir

Tedavide, dikkatin obezite belirtilerine yöneltilmesi başarısızlıkla sonlanır Çünkü aile diyet yapmayı ister Çocuğun ise böyle bir isteği yoktur Diyet süresince çocuğu zayıflatmak mümkün olsa da diyetin bitmesiyle kilolarını hızla alacaktır Kalori kısıtlaması gereklidir, fakat şişmanlığın psikosomatik değerlendirilmesi ve bu tedaviye çocuğun uyumu olmaksızın bir işe yaramaz Birkaç kez tedavi amaçlı görüşme ya da destekleyici psikoterapi gereklidir İlaç ile tedavi hiçbir zaman önerilmez İştah kesiciler (amfetaminler) dikkatli kullanılmalıdır 'Tedavide nedensel etkenlerin ortadan kaldırılması ve psikolojik destek tedavileri uygulanabilir Proynozun çok iyi olmaması nedeniy-le obezite ortaya çıkmadan önce ya da başlangıç fazında tanınması ve inlenmesi tedavi ve izlemde önemlidir Tedavi yöntemleri sağlıklı ya-şam tarzını destekleyen davranışçı tedavi ve bilişsel psikoterapiyi içer-mektedir

Sıklıkla uygulanan tedavi, yeme tutumlannı değiştirmeye yönelik davranışçı tedavidir Değerlendirme sürecinde aynntılı öykü alınması önemlidir Tercih edilen yemek çeşitleri, tatlılara eğilim, aşırı yeme dö-nemlerinin ortaya çıktığı zaman, iştahın uyarıldığı çevresel koşullar, ge-ce atıştırma, sosyal baskılar, stres etkenleri, eşlik eden depresyon ve di-ğer psikiyatrik bozukluklar ile ilgili ayrıntılı öykü alınmalıdır Önemli olan aşırı yeme davranışını özendiren çevresel etkenleri denetleyebilmektir

Tedavi şu aşamaları içerir;

1 Yaşa uygun kalori/diyetin uygulanması,

2 Tüketilen yiyeceklerin (yapılabiliyorsa hasta tarafından) düzen-li bir şekilde kayıt edilmesi,

3 Hekim tarafından yapılan haftalık kilo takibi,

4 Yemekleri evde yemek ve bu sırada radyo, TV ya da kitap oku-ma gibi dikkati başka yöne çeken uyaranların bulunmaması,

5 Öğünler arası atıştırmayı yasaklamak,

6 Fiziksel etkinliklerin artırılması,

7 Kilo kaybettikçe ödül uygulanması

Tedavinin başarısı için çocuk ya da ergenin motivasyonu önemli-dir Özellikle ergenler, iştahının azalacağı beklentisi ile muayeneye ge-lirler, iştah kesici ilaçlar isterler Tedavi öncesinde hastanın ve ailenin hedeflerinin değerlendirilmesi de önemlidir Bazen hedefler gerçek dı-şı olabilir (kısa sürede aşırı kilo verme gibi) Birçok hasta kahvaltı ve öğle yemeğini atlatarak kilo vereceğine inanır Böylesi tutum tek öğünde (özellikle akşam yemeği) daha fazla gıda alımına yol açar Çünkü açlık kan insülin düzeyindeki artmayı sürdürecek akşam saat-lerinde artan kan insülin düzeyini düşermek için daha fazla ve uzun süreli gıda alımı gerekecektir İlaç tedavilerinin çok ümit verici olma-dığı, genelde etkilerinin geçici olduğu ve ilaç kesildiği zaman başa dö-nüleceği gerçeği unutmamalıdır

Bu programlar ile kilo verilebilmektedir Ancak asıl sorun kilonun korunmasıdır

Yemek yeme, yalnızca açlığın giderilmesi ve haz alma değildir Gerginliği azaltan, öfkeyi yatıştıran ve uyum dengesini sağlayan bir iş-levdir Açlık dürtüsü bireyin kendisinin bile tümüyle farkında olmadığı bazı iç güçler tarafından canlı tutulur Bu nedenle davranışlar yanında hastanın şişmanlatan yemekleri aşermesine neden olan düşüncelerle de ilgilenen (bilişsel) bir tedavi modeli daha etkili olabilir

Tedavide aile işbirliği de önemlidir Özellikle ergenlerle çalışılırken sorumluluğun ve denetimin hastada olması, çevrenin yalnızca ona destek olan bir rolde kalması önemlidir Gerekirse okul, öğretmen ve arkadaş gibi sosyal destek sistemleri de değerlendirilmelidir

Çocuklarda yeme davranışının düzenlenmesi ve fiziksel etkinlik, yalnız eğitime göre kısa dönem tedavide daha üstündür Kısa dönem-de tedavi başarı oranı % 5-20, 10 yıllık izleme çalışmasında ise % 30 olarak bildirilmektedir

Psikolojik ve organik olarak sağlıklı olan çok aşırı kilolu olmayan çocuklarda tedavi girişimleri etkili olmaktadır Ailede ya da kendisinde eşlik eden psikopatoloji varsa, yaşı küçükse ve olması gereken kilodan % 100 daha fazla kilolu ise tedavi etkinliği düşük olmaktadır Bozuklu-ğun oluştuktan sonraki seyrinin çok iyi olmaması nedeni ile obezitenin ortaya çıkmadan önce ya da başlangıçta tanınması tedavi ve izlemde önemli olacaktır Toplumsal önyargıdan uzak, bir halk sağlığı sorunu olarak ele alınmalı ve önleme çalışmalarına öncelik verilmelidir