Ağır Derecede Zekâ Geriliği

Ağır derecede zekâ geriliği

Zekâ geriliği olan bireylerin % 3-4ünü oluşturmaktadır Okul öncesi dönemde gelişimleri büyük ölçüde geridir Bu gruptaki bireyler ancak denetim altında kendilerine bak-mayı öğrenirler ve basit düzeyde iletişim kurarlar Yetişkin dönemde basit işleri yapabilir, sınırlı sosyal etkinliklere katılabilirler Bu tanı gru-bundaki bireylerin çoğunda belirgin motor bozukluk ya da ilgili sakat-lıklar vardır, bu da merkezi sinir sisteminde önemli bir zedelenme ya da gelişim bozukluğunun olduğunun bir göstergesidir

Çok ağır derecede zekâ geriliği

Zekâ geriliği olanların % l'ini oluşturur Bu bireylerin kendilerine söylenenleri ve istenenleri anlama ve uyabilme yetileri ileri derecede sınırlıdır Bu kişilerin çoğunluğu ha-reket edemez ya da hareketleri ileri derecede kısıtlıdır, idrar ve dışkı denetimi gelişmemiş olabilir Ancak ilkel düzeyde hareketlerle sözsüz iletişim kurarlar Temel gereksinimlerini sağlayacak yetileri ileri dere-cede kısıtlı olup ömür boyu bakıma muhtaçtırlar

Zekâ geriliği olan çocuklarda klinik duruma sıklıkla fiziksel ve psi-kiyatrik bozukluklar eşlik etmektedir Duyu kusurlarından, işitme ve görme bozuklukları olabilmekte, yarısında çeşitli derecelerdeki konuş-ma bozuklukları eşlik etmektedir

Tedavide en önemli adım motor ve zihinsel geriliğin erken dönem-de belirlenmesi ve nedenlere yönelik araştırmaların yapılmasıdır Da-ha da önemli adım ise bozukluğun gelişimine ilişkin koruyucu ruh sağlığı hizmetlerinin verilmesidir Bunun için de gebelik öncesi (35 yaş üzerindeki gebelikte, genetik yüklülüğün olduğu ailelerde) genetik danışmanlık, gebelik döneminde tanı yöntemlerinin kullanılması, annenin beslenmesi, sağlık durumunun izlenmesi ve doğumun sağ-lıklı şartlarda gerçekleştirilmesi, zekâ geriliğinin önlenmesi açısından değerlidir Doğum sonrasında ise, bebeğin beklenen gelişim düze-yinde olup olmadığının izlenmesi önemlidir Bebeğin baş çevresinin ölçülmesi, iskelet, endokrin ve dolaşım sistemlerinin incelenmesi, fenilketonüri ve diğer işlevsel bozuklukların tanınması gerekir Do-ğumdan birkaç hafta sonra Moro refleksi, tutma refleksi ve emme refleksi ile kendiliğinden olan hareketler sınanmalıdır Bebeğin işit-me ve görme yanıtları, göz hareketleri ve gözleri odaklaştırması, gülmesi, başını tutması ve ses çıkartması gelişmenin iyi olduğunu gösterir Oturma, nesneleri kavrama ve destekle yürüme genellikle 12 aydan önce olur Yaşa uygun olmayan bir davranış daha fazla dikkati ve izlemeyi gerektirir

Zekâ geriliği olan bireylerdeki psikiyatrik bozuklukların tedavisi ze-kâ geriliği olmayan hastalardan farklı değildir Tıbbi, davranışsal ve eğitim girişimleri eşgüdümlü olarak yapılmalıdır Zekâ geriliği olanla-rın çevreye ya da kendine yönelik saldırgan davranışlar sergilemesi sorunlar yaratabilir Zekâ geriliği o)an bireylerde ilaç kullanımının en gerekli olduğu durum yıkıcı davranışlardır Bunlar, kendine zarar veri-ci davranışlar, basmakalıp-yineleyici davranışlar ve saldırgan davranış-lardır

Bu çocukların, yıkanma, tuvalet eğitimi ve giyinme gibi kendine bakım becerilerinin geliştirilmesinde davranış terapisi teknikleri kulla-nılabilir Bu teknikler, aile ve öğretmenlere hastanın günlük yaşamın-da uygulamaları için öğretilir Bu yaklaşımda simgesel ödül programı, olumlu pekiştirme ve sosyal beceri eğitimi programları kullanılmakta-dır Bu tekniklerle hastanın yıkıcı ve saldırgan davranışlarının azaltıl-ması ya da denetim altına alınması ve birtakım sosyal davranışların ge-liştirilmesi ya da kazandırılması amaçlanır Denetim sorunları, uyarıl-mış nitelikteki davranışların düzeltilmesini, olumlu davranışların pekiş-tirilmesini ve yineleyici davranışların azaltılmasını amaçlayan teknik-lerle tedavi edilir Bazen edimsel koşullandırma yöntemi de kullanılır İstenmeyen davranışları etkin bir şekilde azaltan cezalandırma ise en son başvurulacak yoldur Davranış tedavisi ile sosyal yeteneklerde, özellikle iletişim ve günlük yaşam yeteneklerinde belirgin düzelmeler sağlanır Genel olarak pekiştirme teknikleri anlatım dilinin gelişmesin-de, yönergeleri anlamada ve izlemede, temel kişisel ve ev içi yaşam becerilerin kazanılmasında olumlu sonuçlar verir