Devletler Coğrafyası - Gine

Devletler Coğrafyası - Gine

DEVLETİN ADI: Gine Cumhuriyeti

BAŞŞEHRİ: Konakri

NÜFUSU: 7232000

YÜZÖLÇÜMÜ: 245857 km2

RESMİ DİLİ: Fransızca

DİNİ: % 85 İslamiyet, % 5 Putperest, % 10 diğerleri

PARA BİRİMİ: Gine Frankı

Batı Afrika sahillerinde, 10° kuzey enlemi üzerinde bulunan, batısında Atlas Okyanusu, kuzeyde Gine-Bissau, Mali, Senegal, doğuda Mali ve Fildişi Sahili, güneyde Sierra Leone ve Liberya ile çevrili ülke

Tarihi

Gine tarihiyle ilgili çok eskilere dayalı teferruatlı bilgi bulunmamaktadır Nijer havzasının bulunduğu Yukarı Gine bölgesinde, çok eskilerde pekçok Afrika krallığının kurulduğu bilinmektedir İslamiyeti yaymak için dünyanın her tarafına dağılan Müslümanlar, 11 asırda buralara gelerek İslamiyeti yaydılar Halk da hak din olan İslamiyeti kabul ederek, Müslüman oldu İslamiyetin kuvvetli olduğu ilk zamanlarda halk güçlü devletler kurdu Bu devletlerden Futa-Djalon’da kurulan devlet en önemlisidir

Avrupa’nın orta çağlarda başlayan ve her çağda devam edegelen sömürgecilik zihniyeti ve fiiliyatı 1600’lü yıllarda Gine’yi tehdit etmeye başladı Bu zamanda ülkeye gelen Portekizliler, bugünkü Gine topraklarına yerleşememişlerdi Fakat 19 asrın ortalarında bu ülkeye gelen Fransızlar, ülkeye hakim olmuşlardır

1896 senelerinde ülkenin iç kısımlarına kadar iyice nüfuz ederek ülkeyi diğer sömürgelerine yaptığı gibi insanlık dışı bir muameleyle sömürüye tabi tutan Fransa, İkinci Dünya Savaşı sonunda sömürgeciliğe karşı yoğunlaşan mücadele karşısında fazla dayanamadı Fransa Cumhurbaşkanı General De Gaulle, Gine’nin, bağımsızlık mücadelesi karşısında halk oylamasına gidilmesini istedi Yapılan halk oylaması sonucunda Gine halkı bağımsızlığı tercih etti Eylül 1958’de bağımsızlığını ilan ederek, cumhurbaşkanlığına bağımsızlık mücadelesinin en önde gelen liderlerinden biri olan Ahmed Sekav Toure getirildi

Bu tarihten sonra, Gine’den Fransızların tamamına yakın kısmı çekildi 1961 senesinde Mali ile birlikte Afrika Devletleri Birliğini kurdular Önce Rusya, Çin, Çekoslovakya gibi sosyalist ülkelerden yardım aldı 1968’de yeniden cumhurbaşkanı seçilen Ahmed Sekav Toure, radikal bir rejime döndü Bir sürü karışıklıklarla 1974’e gelindi 1974’te Sekov Toure tekrar cumhurbaşkanı seçildi 1984’te ölünceye kadar bu makamda kaldı 3 Nisan 1984’te Albay Lansana Conte komutasında ordu bir darbe ile idareye el koydu Milli Düzenleme Konseyi kuruldu Günümüzde konsey idaresi devam etmektedir

Fiziki Yapı

Gine’nin batıda Atlas Okyanusu ile olan yaklaşık 500 km uzunluktaki kıyısı, girinti ve çıkıntılarla dolu olup, burada çok sayıda küçük adacıklar bulunmaktadır Bu kıyılardan Atlas Okyanusuna pekçok akarsu dökülür Akarsular çok büyük değildir 40-80 km arasında değişen alçak kıyı şeridinden sonra doğuya doğru arazi, basamaklar halinde yükselerek Futa-Djalon adı verilen ortalama 1000 m yüksekliğe sahip dağlık bölgeye erişir Bu dağlık bölgenin güneydoğusunda yer alan yaylalar, ülkenin güney doğusundaki dağlık bölge ile Futa-Djalon dağlık bölgesi arasında köprü vazifesi görür Güneydoğudaki dağlık bölge, ülkenin en yüksek kesimidir Nimba Dağları adı verilen bu bölgenin en yüksek noktası 1768 metredir Futa-Djalon bölgesinin doğusunda, Nimba bölgesinin ise kuzeyinde kalan kesim ovalıktır Afrika kıtasının önemli nehirlerinden olan Nijer ve kolları bu ovayı sulamaktadır Batıda Atlas Okyanusuna dökülen pekçok akarsudan en önemlileri Bafing ve Mila’dır Ülkede pekçok baraj gölü bulunmasına karşılık, önemli derecede büyük tabii göle sahip değildir

İklim

Ekvatora çok yakın bir bölgede bulunmasının, ülkenin ikliminde önemli tesiri vardır Sıcak ve nemli bir iklime sahiptir Nisan-kasım ayları arası ülkede yağışların bol olduğu mevsimdir Yağışlar daima yağmur şeklinde olup, iç kesimlerde kıyı kesimlere nisbeten daha azdır Bol yağış alan batı kısımlarında senelik yağış ortalaması 4300 milimetredir Sıcaklık ortalaması ise yaklaşık 27°C dir

Tabii Kaynaklar

Ülkenin batı kıyılarında akarsuların okyanusa döküldüğü yerlerde meydana gelen bataklıklar, mangrov denilen bataklık bitkileriyle kaplıdır Tropikal bölgelerin tipik bitkisi olan palmiye ağaçlarının da bulunduğu bölgenin doğusunda, Futa-Djalon bölgesine kadar olan yerlerde bol yağışlı tropikal ormanlar yer alır Bu bölgede yaygın olan bir bitkinin türü de sürüngen otlardır Yüksek kesimlerde tropikal ormanlar yerlerini savanlara bırakır Özellikle Futa-Djalon bölgesinde muz, narenciye ve ananas çok rastlanan bitki türüdür

Yabani hayvanlar yönünden de zengin olan Gine’de tropikal ormanlarda yaşayan hayvanlardan aslan, kaplan, su aygırı, maymun ve timsaha çok sık rastlanır

Tabii zenginliklerinden madenler, küçümsenmeyecek derecededir Dünya boksit rezervinin % 20’si Gine’dedir Demir, altın ve elmas madenleri bol miktardadır Bu madenler sömürgeci Avrupalıları buralara çekip ülkeyi yüzyıllarca sömürmelerine sebeb olmuştur

Nüfus ve Sosyal Hayat

Yaklaşık 7232000’i bulan nüfusunu 16 farklı etnik grup teşkil etmektedir Fulani veya Peul denilen grup en önemlisidir Ayrıca Susu, Landuman, Malinke, Kissi, Gerze ve Kurankolar, nüfusu meydana getiren etnik grupların başında gelir Resmi dil Fransızca olmasına rağmen, halk kendi lehçelerini konuşur Gine’de eğitim ve öğretim devlet tarafından parasız olarak yapılmaktadır Okuma yazma bilenlerin oranı toplam nüfusa göre % 28,3 gibi çok düşük bir seviyededir

İnsan hak ve hürriyetlerinin savunucusu şeklinde görünen batılı Fransızlar, buradaki Müslüman halka, hem kendi kültürlerini vermek için, hem de hakiki saadete sebeb olan İslam dininden onları uzaklaştırmak için, okuma yazma oranını da alt seviyede tutmuşlar, her zaman olduğu gibi, Haçlı zihniyetlerini göstermişlerdir

Halkın çoğunluğu köylerde yaşar ve çiftçilikle uğraşır Şehirlerde yaşayanlar toplam nüfusun % 13’ünü teşkil etmektedir Halkın çoğunluğu Müslümandır Az bir kısmı Putperest olup, % 1 nisbetinde ise Hıristiyan vardır Başşehri olan Konakri, Gine’nin en önemli ticaret ve kültür merkezidir Halk arasında el sanatlarından tahta oymacılığı son derece yaygındır

Siyasi Hayat

Gine, 1958’de bağımsızlığına kavuştuktan sonra, başkanlık rejimine dayanan cumhuriyet rejimini tercih ve tesis etmiştir Devlet başkanı halk tarafından 7 yıl için seçilir Parlamento, beş yıl için yine halk tarafından seçilen 75 üyeli Millet Meclisinden meydana gelir Devlet başkanı, aynı zamanda hükumetin de başkanıdır İlk devlet başkanı Ahmed Sekav Toure’dir Dünya siyasetinde tarafsız bir tavır takınan Gine, Birleşmiş Milletler ve Afrika Birliği üyesi olup, anayasası, Afrika’da devletler arasında bir birlik ve bütünlük kurulması, ayrıca birleşme yönündeki çabaları neticeye ulaştıracak bir yapıya sahiptir Darbeler yüzünden siyasi bir istikrar sağlanamamıştır Halihazırda 1984’te kurulan Milli Düzenleme Konseyi tarafından yönetilmektedir

Ekonomi

Tarıma dayalı bir ekonomiye sahib olan Gine’de, nüfusun % 80’i tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır Zengin maden yatakları ekonomik yapının değişmesi açısından önemli bir faktördür Ülke akarsularının meydana getirdiği çavlanlar, hidroelektrik santrallerin kurulması ve enerji üretiminin yanısıra alüminyum üretiminde de önemli rol oynamaktadır Yetiştirilen tarım ürünleri ülke ihtiyacı için kullanılmaktadır Gine’de yetişen tarım ürünlerinin başında pirinç, mısır, hurma, muz, ananas gelmektedir Yayla bölgesinde en önemli ziraat ürünü ise kahvedir Patates, yerfıstığı, pamuk ve tütün de yetiştirilen diğer ziraat ürünlerindendir Yeterli seviyede hidroelektrik santralleri ve boksit üretimi, ekonominin gün geçtikçe gelişen kolunu teşkil etmektedir Üretilen boksit işlenerek alüminyum haline getirilip ihraç edilmektedir Başşehir yakınlarında çıkarılan önemli miktardaki demir, ülke ihtiyacını rahatlıkla karşılamaktadır Altın üretimi yıllık 150 kilodur Senede 100000 kırat elmas üretilerek ülke ekonomisine büyük katkısı bulunmaktadır

Tam manasıyla bir ağır sanayi kurulamamıştır Yabancı sermaye yatırımları ile kurulmuş olan sanayi üniteleri mevcuttur Elmas, demir ve boksit madenlerini işleyen tesisler vardır Ayrıca tropikal ormanlardan elde edilen değerli keresteleri işlemek için kurulan fabrikalar, mobilya, sigara ve lastik fabrikaları sanayinin belli başlı fabrikalarıdır Hayvancılık, özellikle koyun ve keçi yetiştiriciliği şeklinde yapılmaktadır Tahta oymacılığı yönünde gelişmiş olan el sanatları ekonomiye kayda değer bir katkıda bulunmaktadır

Dış ticaretinde ihracatının büyük bölümünü alüminyum, boksit, demir ve elmas teşkil ederken, kahve ve kereste de ihraç edilen tarım ürünlerinin başında gelmektedir Sanayi mamulleri, otomobil, makina ve çeşitli aletleri ithal etmektedir Ülke 28000 km uzunlukta karayolu, 805 km uzunlukta demiryolu ve iki hava alanı ile büyük tonajdaki gemilerin yanaşabildiği limana sahiptir