Jeoloji Pusulası İle Ölçü Nasıl Alınır

Jeoloji pusulası ile ölçü nasıl alınır

Arazi Çalışmasına Hazırlık Nasıl Yapılır?

Jeolojik çalışmalarda, çalışılan konuya (Genel Jeoloji, Mühendislik Jeolojisi, Maden yatakları, Mineraloji-Petrografi, Hidrojeoloji vb) bağlı olarak araziye çıkmadan önce hazırlık çalışmaları yapılmaktadır Yapılan hazırlıklar ortak olarak şu şekildedir:

1 Çalışılacak bölgeyle ilgili literatür çalışması

- Daha önce bölge ve civarında yapılmış olan çalışmaların incelenmesi ve derlenmesi

(Rapor, makale, tez vb)

- Topoğrafik ve jeolojik haritaların incelenmesi

- Hava fotoğrafları ve uydu görüntülerinin incelenmesi

2 Amaca uygun olarak saha için gerekli donanımın (Araç, gereç vb) hazırlanması

Arazi çalışmalarında ihtiyaç duyulabilecek araç ve gereçler, ve bunların özellikleri kısaca şöyledir;

- Jeolog çekici: Genellikle bir ucu sivri veya keski şeklinde bir çekiç olup, kayaçları

kırmak, kazmak, temizlemekte, ve alınacak numuneleri düzeltmek için kullanılır

- Jeolog pusulası: Yerkürenin manyetik özelliğine dayanılarak yapılmış, yön belirlemeye,

çizgisel ve düzlemsel yapıların konumlarının ölçülmesine, yer tayinine vb yarayan araçtır

- Harita altlığı: Aluminyum veya plastikten yapılmış, arazide haritaların ve kağıtların düzenli bir şekilde muhafaza edilmesini sağlar

- Fotoğraf makinası: Jeolojik yapıların görüntülenmesi ve bu görüntülerin büro çalışmalarında kullanımını sağlar Arazide amaca yönelik fotoğraf çekiminde ölçeklendirme mutlaka yapılmalıdır

- Altimetre: Hava basıncına bağlı olarak yüksekliği gösteren alettir Kalibrasyonu arazide

yapılmalıdır

- Hidroklorik asit (%10 HCl): Saha çalışmalarında karbonatlı kayaçların tespitinde kullanılır

- Saha defteri: Saha çalışmalarında tüm ölçüm ve gözlemlerin lokasyon belirtilerek

kaydedildiği defterdir

- Lup: Kayaçlardaki mineralleri, mikrofosilleri vb görmekte zorlanılan ayrıntıları büyütmekte kullanılan mercektir

- Şerit metre: Çelikten yapılmış, özel amaçlı çalışmalarda (Ölçülü stratigrafik kesit, yamaç

eğiminin saptanması, kalın tabakaların ölçümü vb) kullanılan araçtır

- GPS: Küresel yerbulma sistemi (Global Position System) En az 3 veya 4 uydu yardımıyla yeryüzünde herhangi bir noktanın enlem, boylam ve yükseklik değerlerini veren elektronik alet

PUSULA TANIMI VE ÇEŞİTLERİ

Pusula, yerkürenin manyetik özelliğine dayanılarak yapılmış, yön belirlemeye yarayan bir ölçü aletidir Pusulalar kullanım yerlerine göre değişik isimler alabilirler (Jeolog pusulası, madenci pusulası, gemici pusulası vb)

Jeolog Pusulası

Jeolog pusulası esasta klinometre (eğimölçer) ve el düzecinden oluşmuştur Jeolojik çalışmalarda çok değişik amaçlarda kullanılsa da yaygın olarak düzlemsel ve çizgisel yapı unsurlarının konumunun saptanmasında kullanılır Bir jeolog pusulasının ana unsurları şunlardır:

- Pusula ibresi (Ağırlıklı taraf güneyi gösterir Eğer ağırlıklı uç yoksa, işaretli uç veya N yazılı uç kuzeyi gösterir)

- Klinometre düzeci (Eğim ölçer düzeci)

- Nişan delikleri ve nişan kolu

- Dereceli daire

- Ayna

- Kabarcıklı düzeçler



Not: Taban üzerinde E-W yer değiştirmiş olarak yazılır Çünkü; pusula tabanını saat ibresi yönünde döndürdüğümüzde pusula ibresi saat ibresinin tersi yönünde dönme hareketi yapar Bu değişim bize okuma kolaylığı sağlar