Prof. Dr. Sinsi
|
Devletler Coğrafyası - Pakistan
Devletler Coğrafyası - Pakistan
Tabii Kaynaklar
Pakistan’ın yeraltı kaynakları fazla zengin değildir Daha çok tabii gaz ve demir filizi mevcuttur Bundan başka kömür, petrol, kromit, kireçtaşı ve alçıtaşı da bulunmaktadır
Pakistan’ın, kuzey bölgeleri ve buradaki dağlar tamamen ormanlık alanlardır Bu ormanlarda çok çeşitli vahşi hayvanlar yaşamaktadır Leopar, siyah ayı, kahverengi ayı ve ayrıca Sibirya dağkeçisi bulunur Bu bölgelerde mavi koyun da yetiştirilir Yaylalık sahalarda ve batı bölgelerde geyik, ayı, çakal, sırtlan, vahşi cins kediler ve çok çeşitli sürüngen ve kemirgen hayvanlar mevcuttur Ülkenin umumiyetle bitki örtüsü ormanlık ve çayırlıktır 100’den fazla türde kuşa, bu yeşil sahalarda çok rastlanmaktadır
Pakistan’ın, yer üstü kaynaklarının en önemlisi İndus Nehridir Tibet bölgesinden doğar, Süleyman Bölgesi ve Tar Çölünün arasındaki bölgede, kuzeyden gelen iki ana kol birleşir veİndus Nehrini meydana getirir Bu kollardan batıda olanı esas olarak Tibet’ten doğar, Hayber Geçidinin doğusunda ve Sayda’nın güneyinde Swat Suyu ile birleşir, Pencap üzerinden İndus Nehrine katılır Doğu kolu ise Sutley, Ravi, Cenab ve Jelum (veya Şelum) nehirlerinin birleşmesinden meydana gelmiştir Geçtiği yerlere verimlilik getiren İndus Nehri, Sukkur’da üç kola ayrılır ve Haydarabad’ın güneyinde ve Karaçi’nin doğusunda geniş bir delta meydana getirerek Umman Denizine dökülür
Nüfus ve Sosyal Hayat
Pakistan, yaklaşık olarak, 130 129 000 nüfusa sahiptir Yıllık nüfus artış oranı ortalama olarak % 3 dolaylarındadır Nüfus yoğunluğu ise 148 civarındadır (1993)
Pakistan nüfusunu umumiyetle Pencablılar meydana getirir Nüfusun üçte ikisine yakın bir bölümünü teşkil ederler
Pencablı Pakistanlılar nüfusun % 66’sını meydana getirirken, geri kalan nüfusu Puştular (İranlılar), Sindliler, Urdular ve Beluciler teşkil etmektedir Bunlardan en kalabalık olanı Sindliler nüfusun % 13’ünü ve diğerleri de sırasıyla İranlılar % 8’ini, Urdular % 7,5’ini ve Beluciler % 2,5’ini meydana getirirler Çok az sayıda diğer küçük gruplar da mevcuttur Sovyet işgalinden sonra 1,5 milyona yakın Afganistanlı mülteci, Pakistan’a göç etmiştir Bunların büyük kısmı hala Pakistan’da yaşamaktadır
Nüfusun % 70’i kırlık sahalarda ve % 30 kadarı da şehirlerde yaşar Başşehir İslamabad yaklaşık 250 000 nüfusa sahiptir Şehir, Himalaya Dağlarının yeşil tepeleriyle çevrilidir Deniz seviyesinden yaklaşık 600 m yukardadır Pakistan’ın diğer büyük şehirleri Karaçi, Lahor, Ravalpindi, Haydarabad, Multan ve Peşaver olup hepsi İslamabad’dan daha kalabalık nüfusa sahiptir Karaçi, Pakistan’ın en büyük ve en gelişmiş şehri olup nüfusu 5 208 132’dir Milletlerarası havaalanı mevcuttur Ülkenin eğitim ve öğretim sahasında önde gelen şehirlerinden biridir Karaçi’nin kuzeyinde yer alan Haydarabad diğer bir gelişmiş şehir olup, özellikle kutu tipi binalarıyla dikkati çeker Pencab bölgesinin başşehri durumundaki Lahor bir endüstri ve ticaret merkezidir
Pakistan halkı, umumiyetle Urdu dilini konuşur Urdu dili Osmanlı idaresinin Asya’ya yayılması sıralarından itibaren buralarda teşekkül etmiştir Osmanlıordusu bölgeye geldiğinde Osmanlıca konuşurdu Bölge halkı, askerin konuşmasına ordu dili, dedi ve dilin ismi biraz daha değişerek bugünkü adını aldı Pakistan, uzun yıllar İngiltere zulmü altında kaldı Bütün devlet dairelerinde ve hükümet işlerinde Hindistan’da olduğu gibi İngilizce kullanılırdı Bu yüzden İngilizce resmi dil haline gelmiştir Halkın çoğu İngilizce bilmektedir
Pakistan halkının % 99’una yakın bir bölümü Müslümandır Pakistan, Hindistan’da yaşamış ve zamanla güçlenmiş olan Müslümanların, Hindistan’dan ayrılarak kurdukları bir devlettir Ülke hayatına her bakımdan İslamiyet hakimdir
Kardeş Müslüman ülke Pakistan’ın, çoğu adetleri Türk adetlerine benzemektedir Halkın yediği yiyecekler ve pişirdiği yemekler hemen hemen Türkiye’dekinin aynısıdır Giyim eşyası, ev eşyaları ve dini günler gibi birçok özellikler Türkiye ile benzerlik arz eder
Eğitim ve öğretim oranı % 30 dolaylarındadır 5-19 yaş arası gençlerin % 40’ından fazlası okula gitmektedir Okullar çoğunlukla devlet kontrolündedir Ülkede 12 üniversite vardır Karaçi Üniversitesi meşhurdur
Siyasi Hayat
Mahalli idare bakımından Pakistan Federal başşehirli 4 bölgeye ve kabile sahalarına ayrılmıştır 14 Ağustos 1947’de bağımsızlığını kazanmış olan Pakistan, esas olarak bir Federal İslam Cumhuriyetidir İki meclisli bir senatosu bulunur Federal yasama yetkisi Milli Meclis ve Senato’nun elindedir Milli Meclis, doğrudan halk tarafından seçilen 237 üyeden meydana gelir 87 sandalyeli Senato’nun üyelerini ise eyalet meclisleri seçer İki meclis ve eyalet meclislerinin 5 senelik bir dönem için birlikte seçtiği Cumhurbaşkanı aynı zamanda Silahlı Kuvvetler Başkomutanıdır Geniş yetkilere sahiptir
BM ve alt kuruluşlarına üyedir Ayrıca AT ile anlaşma halindedir
Ekonomi
Pakistan ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanır Halkın yarıdan fazlası tarımla uğraşır Ekili alanların yaklaşık % 50’si pirinç ve buğdaydır Bunlardan başka yetişen diğer tarım ürünleri arpa, mısır, darı, pamuk lifi ve pamuktur Pakistan’ın en çok gelir getiren kıymetli ürünü Jüt’tür Çay, tütün, şekerkamışı, meyve ve sebze de yetiştirilmektedir Tarım ürünlerinin memleket ekonomisine olan katkısı % 30 dolaylarındadır
Pakistan endüstrisi orta seviyede olup, son zamanlarda gelişme içerisine girmiştir En önemli endüstri dalı tekstildir Özellikle pamuklu mamüller önemli gelir kaynağıdır Jüt imalatçılığı ise yüksek bir seviyededir Diğer endüstri kolları; kağıt, kereste, çimento, kauçuk, kimyevi maddeler, gübre, şeker, sigara, gıda maddeleri ve eczacılık ürünleridir
Endüstrinin ve sanayinin gelişmesine, hiç şüphesiz yeni bulunan tabii gaz sebep olmuştur Diğer yeraltı kaynaklarından kömür, krom ve demir endüstri için önemli madenlerdir Tuz, alçıtaşı ve kireçtaşı ülkenin diğer minerallerini meydana getirir Çalışan nüfusun yaklaşık % 16’sı endüstri ve sanayi alanında istihdam edilmektedir İhracat hacmi, ithalatının üçte ikisine yaklaşmıştır Daha çok Suudi Arabistan, Japonya, ABD, Kuveyt, Çin ve Türkiye ile yapmaktadır Dışarıya pamuk ve pamuklu mamüller, yünlü kumaşlar, pirinç, kürk, deri ve kimyevi maddeler satılmaktadır Son zamanlarda AT ülkeleri, Körfez ülkeleri, Almanya ve Endonezya ile ticari münasebetleri artmıştır
Pakistan, dünya ülkeleri arasında, ekonomik bakımdan 137’nci sırayı işgal eder Ekonomik büyüme hızı % 2’nin üstüne çıkmıştır Turizm, Pakistan’ın önemli bir gelir kaynağıdır Ülkenin demiryolu ve karayolu ulaştırma sistemi orta seviyededir Hava yolu ulaştırması ise oldukça gelişmiş durumdadır
Pakistan, atom reaktörlerine sahip ülkelerden biridir Yabancı milletlerin yardımı olmadan, yaptığı reaktör, 1962 yılında işlemeye başladı
Ulaşım daha çok karayoluna dayanır Karaçi’den çıkan ana kara ve demiryolları Lahor ve Ravalpindi üzerinden Peşaver’e uzanır Karayolları 110 128 km, demiryolları ise 12 620 km uzunluğa ulaşmıştır Önemli hava alanları Lahor, Revalpindi, Peşaver ve Karaçi’dedir Karaçi aynı zamanda önemli bir liman şehridir
|