Prof. Dr. Sinsi
|
Devletler Coğrafyası - Kuveyt
Devletler Coğrafyası - Kuveyt
DEVLETİN ADI: Kuveyt
BAŞŞEHRİ: Kuveyt
YÜZÖLÇÜMÜ: 17 818 km2
NÜFUSU: 1 190 000
RESMİ DİLİ: Arapça
DİNİ: Müslümanlık
PARA BİRİMİ: Kuveyt Dinarı
Basra Körfezinin üst kısmında 17 818 km2lik bir alanı kaplayan bağımsız bir Arap devleti Kuzeyinde ve batısında Irak, doğusunda Basra Körfezi, güneyinde Suudi Arabistan bulunur
Tarihi
On sekizinci yüzyıl başlarında, Arabistan Yarımadasının iç bölgelerindeki Anizah kabilesinden birçok ailenin göçebelikten vazgeçip, Basra Körfezi kıyılarına yerleşmesi Kuveyt şehrinin, buna bağlı olarak da devletin temelini teşkil etmiştir 1756’da halk, as-Sabah soyundan bir şeyh seçti Böylece, bağımsız Kuveyt Emirliği kurulmuş oldu
On dokuzuncu yüzyılın sonralarından itibaren, Rusya ve zamanın diğer güçlü devletleri Kuveyt’le ilgilenmeye başladı O tarihlerde Almanya, Berlin-Bağdat demiryolu hattını Kuveyt limanına kadar uzatmanın yollarını arıyordu İngiltere’nin menfaatlerine ters düştüğü için Almanya’nın emellerine karşı çıkmaktaydı Osmanlı Devletine karşı olan zamanın Kuveyt Emiri 1899’da dış ilişkilerinin kontrolunu İngiltere’ye devreden bir antlaşmayı imzaladı İngiltere 1914’te Osmanlı Devletiyle harbe girdikten sonra Kuveyt’i himayesine aldı
Kuveyt’in Necd’le (yani daha sonraki Suudi Arabistan’la) arasında meydana gelen meseleleri, 1922’de el-Ukayr Antlaşmasıyla çözümlendi Bu antlaşmayla tarafsız bir bölge kuruldu Irak’la olan kuzey sınırı, 1923’te belirlendi 19 Haziran 1961’de İngiltere hükumeti, emirliğin tam bağımsızlığını tanıdığını ilan etti Altı gün sonraIrak Başbakanı Kuveyt’in Irak’ın ayrılmaz bir parçası olduğunu iddia etti İddiaya göre; “Kuveyt, Osmanlı Devletinin bir parçasıydı Etnik, coğrafi ve sosyal yapı bakımından Kuveyt ve Irak bütün bir ülkeydi, İngilizler tarafından geçici olarak bölünmüştü İşgal tehlikesiyle karşılaşınca Kuveyt Emiri, askeri yardım almak maksadıyla İngiltere’ye yanaşmıştı ” Haziran başlarında Irak tehlikesine karşı İngilizler Kuveyt’e asker çıkardı 20 Haziran’da Arap zirvesi Kuveyt Emirliğini üyesi olarak kabul etti Böylece bağımsızlığını tanımış ve Irak’ın iddialarını reddetmiş oluyordu Yaklaşık iki sene sonra 14 Mayıs 1963’te Kuveyt, Birleşmiş Milletlere üye oldu Bu arada Irak’la olan anlaşmazlıkları hallolmaya başladı ve 1963 Ekiminde Irak, Kuveyt’in bağımsızlığını tanıdı 1990’a kadar bağımsız olarak kalan Kuveyt, Ağustos 1990’da Irak birlikleri tarafından işgal edildi Bütün Müeyyidelere rağmen Irak Kuveyt’i boşaltmayınca, 15Ocak 1991’de Müttefik Birlikler, Kuveyt topraklarını kısa süren harekattan sonra işgalden kurtardılar
Fiziki Yapı
Kuveyt toprakları genelde düz veya hafif dalgalıdır Bu monoton yapıyı tek tük tepeler veya hafif çukurluklar biraz değiştirir Deniz seviyesinden itibaren yükseklik, güneyde 305 m’ye ulaşır Jal az-Zawr arazi bloku, Kuveyt Körfezinin kuzeybatı kıyılarını meydana getirir ve deniz seviyesinden en fazla 145 m yüksekliktedir Kıyı kesiminde geriye kalan arazi, büyük, tuzlu bataklıklarla kaplıdır Kuveyt’in kuzey, batı ve merkez bölgelerinde “playas” denen çöl havzaları vardır Bunlar kış yağmurlarıyla dolar Böylece Bedevilerin önemli su kaynaklarını meydana getirirler
İklim
İklim, yarı tropikaldir Körfezin sıcak sularının özellikle kıyılarda etkisi vardır Eğer yeterince yağmur yağarsa çöl, mart ayının ortalarından nisan ayı sonuna kadar yeşillenir Fakat nisan ve eylül ayları arasındaki kurak dönemde müthiş bir sıcaklık vardır Normalde gündüz 52°C’dir Bazan 74°C’ye kadar yükselir Hava kışın daha elverişlidir İç kesimlerde ara sıra kırağı bile yağar Ekim-nisan aylarına dağılan yıllık yağış ortalaması 3 ila 18 mm’dir Ama bir sağanakta günde oldukça fazla yağmur yağabilir Kuzeybatıdan sık sık esen rüzgarlar genellikle sıcak ve nemli olup, haziran ve ekim ayları arasında eser Sıcak ve kuru güney rüzgarları, ilkbahar ve yaz başlarında hakim olan rüzgarlardır “Tauz” denen korkunç toz fırtınaları çoğunlukla kışın meydana gelir Bu fırtınalar bazen günlerce sürer
Tabii Kaynaklar
Bitki örtüsü ve hayvanlar: Bitki örtüsünü son senelerde cadde başlarında ve parklarda yetiştirilen ve devamlı sulanan akasya ve hurma ağaçları ve Kuveyt şehrinin yeşil kuşağı hariç fundalık, küçük çalılık ve ilkbaharda çabuk gelip geçen otlar meydana getirir Tuzlu bölge bitkileri kıyıdaki bataklıklar boyunca büyür Yabani hayvan olarak çöl ceylanı ve faresine rastlanır
Madenler: Ülkede petrol hariç, herhangi bir maden yoktur Geniş bölgeleri kaplayan kumluklar ekonomik maksatlarla kullanılabilecek halde değildir
Nüfus ve Sosyal Hayat
Ülke nüfusu 1 190 000’dir Yerli halk Arap’tır Yerli halkı, topyekun bir aile gibidir Çalışmak için gelen yabancı işçi, teknisyen, işletmeciler, yerli halktan daha çoktur İşgücünün % 80’ini yabancı işçiler meydana getirmektedirler Bunlar Filistinliler, Suudi Arabistanlılar, Mısır, Irak, Hind ve Pakistanlılardır Yabancılar, mülk sahibi olamadıkları gibi, siyasi hakları da yoktur
Önemli şehirleri arasında Havalli, Salimiya yer alır Başşehir Kuveyt, dünyanın en modern şehridir Fakat 1991’de Irak’ın işgaliyle şehir büyük tahribat görmüştür Petrolden sağlanan gelir yüzünden, ülkede hayat seviyesi çok yükselmiştir Eğitim ve sağlık hizmetleri parasızdır
Eğitimi: Kuveyt’te, son zamanda gelişen eğitim imkanlarından faydalanılmış, yetişkinlere sadece okuma yazma öğretilmekle kalmayıp, faydalı bir ihtisasın da kazandırıldığı eğitim ve öğretim merkezleri kurulmuştur
Öğretim tamamıyla ücretsizdir Öğrencilere, yemek, kitap, okul elbisesi, okula gidip gelmek için araç ve sıhhi bakım da karşılıksız olarak sağlanır Devletin eğitim sistemi, anaokulu, ilkokul, ortaokul, lise ve üniversite olarak 5 seviyede düzenlenmiştir Ülkede 1962’de kurulan bir üniversite ve bir teknik okul vardır Halkın % 36’sı okuma yazma bilmemektedir
Dini: Kuveyt halkının büyük bir çoğunluğu Müslümandır Fakat bunun yanında Hindu ve Hıristiyanlar da vardır Anayasayla tam bir inanç hürriyeti sağlanmıştır
Dili: Halkın kullandığı dil ve resmi dil aynı olup, Arapçadır Devlet okullarında ikinci temel lisan olarak İngilizce öğretilir Hindu, Urdu ve Farisi dilleri de yaygındır
Siyasi Hayat
Bugün Kuveyt, hem devletin hem de hükümetin başında bulunan bir şeyh tarafından yönetilir Şeyhin 14 bakanlı bir kabinesi vardır 10 tanesi tayinle 4 tanesi seçimle belirlenir 1962’de kabul edilen anayasaya göre, 21 yaşının üzerindeki bütün okur-yazar Kuveytli erkekler oy kullanabilir Şeyh, kanunları yürürlüğe koyar ve uygular 50 üyeli meclisin kısmen kanun yapma yetkisi vardır Devlet, 3 yönetim bölgesine ayrılmıştır Kuveyt, El-Ahmedi ve Havalli Meclis için 4 yılda bir seçim yapılır
Ekonomi
Kuveyt’in ekonomisine petrol hakimdir
Tarım: Ülkede tatlı su kaynağının az olması yüzünden tarım gelişmemiştir Toprakların ancak % 3’ü tarıma elverişlidir Halkın % 2’si tarımla uğraşmaktadır Devlet tarafından desteklenen hayvancılık, ancak küçük çiftliklerde yapılmaktadır Koyun, keçi ve kümes hayvanları yetiştirilmektedir
Balıkçılık: Petrol bulunmadan önce balıkçılık başta gelen ve gelişen bir sanayi kolu idi Basra Körfezinde bol miktarda balık avlanır Halkın beslenmesinde balık önemli bir yer tutar Yakalanan karidesler, Avrupa ve Amerika’ya satılır
Sanayi: Ülkede, petrol üretimi sanayie hakimdir Kuveyt, ABD, Rusya Federasyonu ve Venezuella’dan sonra dördüncü en büyük petrol üreticisidir ve ihracatta Venezuela’dan sonra ikinci sırayı alır Petrol rezervleri bakımından dünyada başta gelir Sanayi tesislerinin büyük kısmını petrol rafineleri meydana getirir Kuveyt’te yeni kurulan diğer sanayi dalları ise çimento, pil, elektrik kabloları, plastik tüpler, şekerleme, boya, sıvı, gaz ve tuğla sanayiidir Bunların çoğu küçük çaptadır Mevcut yol, liman, santral ve su tesislerinin bulunduğu ash-Shuaybah sanayi bölgesi inşa halindedir
Deniz mahsulleri pazarlama fabrikaları, amonyak-üre fabrikaları, Petro-kimya tesisleri ve çimento fabrikaları gibi büyük kuruluşları da vardır Irak’ın 1991 işgalinden sonra bütün sanayi kuruluşları harap oldu
Ticaret: Elde edilen petrolün büyük kısmı dışarıya satılır Dışarıdan en çok besin ürünleri ve su ithal eder Ülkede su petrolden daha pahalıdır Kuveyt dış ticaretini ABD, Japonya ve Batı Avrupa ülkeleri ile yapmaktadır
Ulaşım: Ülke ulaşım bakımından düzenli bir karayolu şebekesine sahiptir 3871 km’lik karayolunun tamamı asfalttır Ülkede her beş kişiye bir otomobil düşmektedir Demiryolu yoktur Hava ulaşımı devlete bağlı Kuveyt Havayolları ile sağlanmaktadır Deniz ulaşımı çok gelişmiş olup, büyük tonajlı tankerlerin yük alıp boşaltmak için yanaşacakları büyük limanlar vardır
|