![]() |
Azerbeycan Cumhuriyeti |
![]() |
![]() |
#1 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Azerbeycan Cumhuriyeti AZERBEYCAN CUMHURİYETİ Resmi Adı : Azerbaycan Cumhuriyeti Nüfusu : 7 ![]() ![]() Yüzölçümü : 86 ![]() Resmi Dili : Türkçe Dini : İslam Para Birimi : Manat Kafkas Dağlarının Hazar Denizi'ne bakan güneydoğu eteklerinde kurulu olan ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanan Türk ülkesi ![]() ![]() Azerbaycan, tarih sahnesinde M ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Atropates Krallığı'ndan sonra bölgeye, sırasıyla Selevkoslular, Ermeniler, Romalılar ve Sasaniler hakim olmuşlardır ![]() ![]() ![]() ![]() Ardından Sasani Hükümdarı Nuşirevan bölgeye İranlıları yerleştirme politikasını takip etmiştir ![]() ![]() ![]() ![]() Abbasi Devleti'nin yıkılmasıyla, bu topraklarda birtakım yerli hanedanlar tarafından beylikler kuruldu ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Azerbaycan 12 ve 13'üncü yüzyıllar arasında Atabegler ve Harezmşahlar'ın hakimiyeti altına girdi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Azerbaycan tarihinde önemli yer tutan Safevi Devleti'nin temeli, Akkoyunlular döneminde yaşayan Şeyh Safiyüddin Erdebili tarafından atıldı ![]() ![]() ![]() ![]() Bölgede Türk boyları arasında yaşanan siyasi iktidar mücadelesinin tipik örneklerinden olan Çaldıran Savaşı, 1514'1e Şah İsmail yönetimindeki Safeviler ile Yavuz Sultan Selim idaresindeki Osmanlılar arasında yaşandı ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Afşarlı (Avşarlı) Türkmenlerinin Kırklu oymağına mensup olan Nadir Şah Afşar, 1729'da Safevi tahtına ikinci Tahmasb'ı çıkardı ![]() ![]() ![]() Azerbaycan yönetimi daha sonra 1779'dan itibaren, yine bir Türkmen boyu uran Kaçarların eline geçti ![]() ![]() ![]() Kafkaslar'da yayılmaya çalışan Rusları durdurmak için Azerbaycan Hanlıkları birlikte hareket etmeyi denediler ![]() ![]() ![]() Rusya'daki Bolşevik Devrimi sonucu Çarlık Rusyasımn yıkılmasıyla, Azerbaycan Türkleri, Gürcüler ve Ermenilerle birlikte Transkafkasya Federal Cumhuriyeti'ni kurdular ![]() ![]() ![]() Türkiye tarafından derhal tanınan bu Cumhuriyet, Kızılordu'nun 27 Nisan 1920'de Azerbaycan'ı işgaliyle ortadan kalktı ![]() ![]() ![]() ![]() Bu tarihten itibaren, Azerbaycan'da komünist Sovyet yönetimine karşı çeşitli başkaldırı teşebbüsleri başladı ![]() ![]() 1985'ten itibaren SSCB'de başlayan Perestroika (Yeniden Yapılanma) ve Glastnost (Açıklık) politikalarına bağlı olarak Azerbaycan'da, otoriter sisteme muhalif kitleler, Halk Cephesi saflarında toplandılar ![]() ![]() ![]() ![]() Aynı zamanda, Sovyet yönetimi tarafından Ermenilere verilen Azerbaycan topraklarının geri alınması için de çabalar başladı ![]() ![]() ![]() Azerbaycan, 30 Eylül 1991 'de bağımsızlığını ilan etti ![]() ![]() ![]() SSCB'ye bağlı cumhuriyetlerin bağımsızlık ilanları karşısında bir süre direnen Moskova yönetimi, Ağustos 1991'de Azerbaycan'ın yanı sıra Baltık ülkelerinden Letonya, Estonya ve Lilvanya'nın bağımsızlık kararına engel olamadı ![]() ![]() 7 Haziran 1992'de yapılan seçimde, Ebulfez Elçibey Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı'na seçildi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Esasen, tarihi Azerbaycan topraklarının Güney Azerbaycan olarak adlandırılan büyük bölümü İran sınırları içerisinde yer almaktadır ![]() ![]() ![]() 1995 yılı itibariyle Azerbaycan'da yaşayan nüfusun yüzde 90'ını azeriler, yüzde3 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Azerbaycan topraklarının yüzde 40'ından fazlası verimli ovalardan oluşmaktadır ![]() ![]() ![]() ![]() Azerbaycan topraklarının en yüksek noktası 4480 metrelik Banardüz Tepesidir ![]() ![]() ![]() ![]() Kuzeyindeki Kafkas Dağlarının sert rüzgarları kesmesi sebebiyle Azerbaycan ılık bir iklime sahiptir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Petrolden sonra en önemli gelir kaynağı doğalgaz olan Azerbaycan sanayisinin önemli bölümünü enerji, imalat ve kimya sanayii oluşturmaktadır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Dünyaca meşhur olan ve Rus havyarı olarak ün yapan mersin balığı havyarı, Astrahan'ın yanısıra Azerbaycan'da da üretilmekte ve üretimin büyük bölümü ihraç edilmektedir BAKÜ: Azerbaycan'ın başkenti Baku'nun nüfusu 1998 itibarıyla 2 milyonun üzerindedir ![]() ![]() ![]() Tarihi çok eskilere dayanan Baku, Şirvanşahlar zamanında 11'inci yüzyılda başkent oldu ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Sovyetler döneminde Baku'nün önemi, büyük bir şehir olmasının yanında, petrol kuyularına sahip olmasından geliyordu ![]() ![]() ![]() ![]() 20'inci yüzyıl başlarında dünyanın en büyük petrol bölgelerinden biri haline gelen Baku, 1940'lı yıllara kadar Sovyetlerin en büyük petrol sahası oldu ![]() ![]() Bugün, ancak çok derinlerde ve Hazar Denizi'nde yapılan petrol sondajları sonuç vermektedir ![]() Baku, körfezin çevresinde kat kat yükselen bir şehir görünümündedir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Hazar Denizi: Avrupa ve Asya kıtaları arasında, dünyanın en büyük iç denizi olan Hazar Denizi, adını 6'ıncı yüzyıl sonundan 965 yılına kadar Kafkasya ve Volga bölgesine hakim olan Hazar Devleti'nden aldı ![]() ![]() Güney kıyılarının bir bölümü İran, geri kalan kısmı da Rusya Federasyonu, Türkmenistan, Kazakistan ve Azerbaycan sınırları içerisinde yer alan Hazar Denizi'nin açık denizlerle irtibatı, Volga nehri kanalıyla sağlanabilmektedir ![]() Hazar'da su seviyesi sürekli değişmektedir ![]() ![]() ![]() ![]() Hazar Denizi, kıyısındaki Azerbaycan, Türkmenistan ve Rusya için son derece önemli bir petrol üretim merkezidir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Hazar Denizi'ndeki önemli limanların başında, Baku, Türkmenbaşı (Krasnovodsk) ve Volga deltasındaki Astrahan limanı gelir ![]() ![]() ![]() Hazar iklimi, bölgelere göre değişiklik göstermektedir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() GENCE: Azerbaycan'ın ikinci büyük kenti olan ve ülkenin batı kısmında, Ermenistan sınırında bulunan Gence, Kura Irmağı'nm sağ kollarından Gence-Çay'ın her iki sahilinde kurulu, deniz seviyesinden 445 metre yükseklikte bir şehirdir ![]() ![]() Gence, Kafkasya'nın diğer bölgeleri gibi, tarih boyunca sık sık el değiştirdi ![]() ![]() ![]() Selçuklu Sultanı Alparslan, Malazgirt Savaşı'ndan bir süre önce Gürcistan'ı fethettikten sonra Gence'ye yerleşmişti ![]() ![]() 1139(veya 1140)'ta meydana gelen büyük depremde yerle bir olan Gence'de 230 binden fazla insan öldü ![]() ![]() İlerleyen dönemlerde şehir, Selçuklu, Harezmşah, ilhanlı, Timur ve Osmanlı hakimiyetine geçti ![]() ![]() ![]() ![]() 1723'te Osmanlılar, Karabağ ile birlikte Gence'yi tekrar ele geçirdi ![]() ![]() ![]() ![]() 1786'da Gence Hanı olan Cevat Han'ın dönemi 1804'e kadar sürdü ![]() ![]() 19'uncu yüzyıl başlarında Gürcistan'ı işgal eden Ruslar, Gence ile birlikte bütün bağımsız Azerbaycan hanlıkları için bir tehdit haline geldi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Cevat Han'ın diğer oğlu Uğurlu Han, 22 yıl sonra 1826'da, Gence'yi Ruslardan geri alarak, Hanlığı tekrar kurdu ![]() ![]() ![]() ![]() Bu arada, 28 Mayıs 1918'de Milli Azerbaycan Cumhuriyeti ilan edildiğinde, ilk başkenti Gence oldu ![]() ![]() Sumgayt: Azerbaycan'ın, Apşeron Yarımadası'nın kuzeyinde bulunan, en önemli şehirlerinden biridir ![]() Sumgayt, aynı adı taşıyan ırmağın Hazar Denizi'ne döküldüğü noktada yer alır ![]() ![]() Apşeron'dan gelen petrol ve Karadağ'dan borularla taşınan doğalgaz, şehrin önemli bir kimya ve metalürji sanayii merkezi olarak gelişmesini sağladı ![]() Petro-kimya endüstrisinin yanı sıra Sumgayt'te çok sayıda alüminyum, çelik, petrol sanayii için çelik borular, sentetik kauçuk, gübre, deterjan ve petrokimya ürünleri üreten fabrikalar kuruldu ![]() ![]() ![]() Fakat 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla, hemen bütün şehirlerde olduğu gibi Sumgayt'teki sanayi tesisleri de işlemez hale geldi ![]() Bunda, endüstri kuruluşlarının yönetim ve teknik kadrolarına yerleştirilen Rusların, bağımsızlık sonrası Azerbaycan'ı terk etmesi ve tesisleri işletecek kalifiye eleman sıkıntısı yaşanmasının da rol oynadığı belirtiliyor ![]() ![]() Nahcivan Özerk Cumhuriyeti: Türkiye'nin doğusunda, Ermenistan ile İran toprakları arasında uzanan, Azerbaycan Cumhuriyeti'ne bağlı özerk bir Türk cumhuriyeti ![]() ![]() ![]() 1136'ya kadar bölgede hakimiyet kuran küçük devletçikler arasında el değiştiren ve bu sırada, bir süre Selçuklu yönetiminde kalan Nahcivan, 1136-1225 yıllan arasında, Azerbaycan'ın İldenizli Atabeyler Hanedanı'na bağlı kaldı ![]() ![]() 1554'te Kanuni Sultan Süleyman'ın Nahcivan Seferi sırasında da büyük hasar gören kent, 1577'de İran'la yapılan Çıldır Savaşı'nın ardından tamamen Osmanlı yönetimine geçti ![]() ![]() ![]() ![]() Evliya Çelebi, 17'inci yüzyılın ikinci yarısında Nahcivan'da, toprak örtülü 10 bin 200 ev, 70 cami, 20 han, 7 hamam ve bin kadar dükkan olduğunu kaydeder ![]() İranlılar, Revan (Erivan)'la birlikte Nahcivanı' da 1828'de Ruslara bıraktı ![]() ![]() ![]() ![]() Rus işgalinden sonra 1834'te Nahcivan Hanlığı dahilindeki şehir ve 178 köydeki nüfus 30 bin 323'tü ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yüzölçümü 5 bin 500 kilometrekare ve nüfusu 300 binin üzerinde olan Nahcivan'da, bu nüfusun yüzde 95'ten fazlasını Azeri Türkleri, geri kalan kısmını da muhtelif etnik unsurlar oluşturmaktadır ![]() ![]() Karabağ Özerk Bölgesi: Azerbaycan'da, Kura ve Araş Irmakları ile Gökçe (Sevan) Gölü arasındaki tarihi Arran'ın dağlık bölgesi ile bu bölgeye bağlı ovalardan meydana gelen özerk bir bölge ![]() Karabağ, volkanik dağlarla kaplı, 18 bin kilometrekare yüzölçümüne sahip, yüksek bir yayladır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Hava sıcaklığının, en soğuk dönemlerde bile eksi 10 dereceden aşağı inmemesi, suların bolluğu ve toprakların verimliliği dolayısıyla Karabağ, insan yerleşimine oldukça müsait bir coğrafyadır ![]() ![]() ![]() İslam hakimiyeti öncesinde 'Arran' adıyla anılan Karabağ, Müslüman Türklerin bölgeye hakim olmasından sonra bugünkü ismiyle anılır oldu ![]() ![]() 1064'te Gürcistan Seferi'nden dönen Sultan Alparslan, kışlak olarak Karabağ'ı seçti ![]() ![]() ![]() Ebul Gazi Bahadır Han'a göre, Karabağ, Oğuz'un üçüncü oğlu Yıldız Han'ın büyük oğlu olan Afşar'ın çocuklarından Cevanşir Türk kabilesinin Sarıçalı sülalesine ait, atadan kalma bir mülktü, iddiaya göre bunlar, Hülagu İle beraber Türkistan'dan Anadolu'ya göç etmiş ve daha sonra da Timur Han tarafından Karabağ'a nakledilmişlerdi ![]() ![]() İlhanlılar Devleti'nin (1256-1336) yazlık yönetim merkezi Karabağ'da bulunuyordu, İlhanlı hükümdarları, kışları da çoğunlukla Karabağ'da kalıyorlardı ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Karabağ'daki Türk nüfusu, bölgenin Safeviler elinde bulunduğu dönemde de arttı ![]() ![]() ![]() ![]() Birinci Petro döneminde Kafkasya'yı işgale girişen Ruslara karşı Osmanlı orduları harekete geçti ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Cevap : Azerbeycan Cumhuriyeti |
![]() |
![]() |
#2 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Cevap : Azerbeycan CumhuriyetiDEVLETİN ADI: Azerbaycan Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: Bakü YÜZÖLÇÜMÜ: 86 ![]() NÜFUSU: 7 ![]() ![]() RESMİ DİLİ: Türkçe DİNİ: İslamiyet PARA BİRİMİ: Manat Sovyetler Birliği'nin dağılması üzerine Kafkas Dağlarının Hazar Denizine bakan güneydoğu eteklerinde kurulan bir Türk ülkesi ![]() Tarihi Azerbaycan, tarih sahnesinde M ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Atropetes Krallığından sonra bölgeye sırasıyla Selevkoslular, Ermeniler, Romalılar ve Sasaniler hakim olmuşlardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Daha sonra Abbasiler burayı Türk emirler vasıtasıyla idare ettiler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Azerbaycan, 12 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() On altıncı asrın ilk yarısına kadar bu istilalar devam etti ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 1539'dan sonra Azerbaycan'da muhtelif hanlıklar kuruldu ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Nihayet, 28 Nisan 1920'de kızılordunun istilası ile Sovyet rejimi ilan edildi ![]() ![]() 5 Aralık 1936'da topraklarının bir kısmı Ermenilere bir kısmı da Gürcülere verildi ![]() ![]() Komünistlerin istilası sırasında, milletin arasına bozuk fikirler yerleşmeye başladı ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Fiziki Yapı Azerbaycan'ın topraklarının % 40'ında fazla bölümü verimli ovalardan meydana gelir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Hazar denizine ulaşan Kızılören, Urmiye Gölüne uulaşan Acıçay ve Cıgatu gibi akarsular, dağlık kütleleri derin vadilerle yararak bölgeye çarpıcı bir görünüş kazandırmıştır ![]() ![]() ![]() İklim Azerbaycan'ın, kuzeyindeki Kafkas Dağlarının rüzgarlarını kesmesi sebebiyle ılık bir iklimi vardır ![]() ![]() ![]() ![]() Tabii Kaynaklar Azerbaycan topraklarında yer alan dağların hepsinin yamaçları kayın, meşe ve çam ormanları ile kaplıdır ![]() ![]() Ormanlık bölgelerde Kafkas geyiği, karaca, Avrupa vizonu, kırkeçisi, yabandomuzu, keklik, orman tavuğu, vaşak, ayı, pars gibi hayvanlara çok bol rastlanır ![]() ![]() Nüfus ve Sosyal Hayat Azerbaycan'da yaşayan 7 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Azerbaycan'ın eğitim düzeyi çok yüksektir ![]() ![]() Ekonomi Topraklarının % 7'si tarıma elverişli olan Azerbaycan'ın ekonomisi petrole dayalıdır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Büyük bir çeşitlilik gösteren Azerbaycan sanayisinin temelini enerji, imalat ve kimya sanayi meydana getirir ![]() ![]() Dışarıya ihraç ettiği en önemli ürünlerden biri de petrol arama ve çıkartma makinalarıdır ![]() ![]() Önemli sanayi merkezleri Hazar Denizi kıyısındaki Apşeron'da toplanmıştır ![]() ![]() ![]() Dünyaca meşhur ve Rus havyarı olarak ün kazanmış olan mersin balığı havyarı sadece Azerbaycan'da üretilir ![]() ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Azerbaycan Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti |
![]() |
![]() |
#3 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Azerbaycan Federatif Sovyet Sosyalist CumhuriyetiAZERBAYCAN FEDERATİF SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ SSCB'yi oluşturan 15 federal cumhuriyetten biriydi; 87 000 km2; 6 498 000 nüf ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Başkenti Bakü Azerbaycan, SSCB topraklarının müslümanların büyük çoğunluğu oluşturduğu, iktisadi bakımdan genellikle daha az ve ciaha geç gelişmiş, nüfus artış oranının yüksek (yılda % 2'den çok; Sovyetler Birliği'nde en yüksek doğum oranına Azerbaycan'da erişilir) olduğu kurak G ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yerbiçimi bakımından ayırt edilen üçüncü bölgeyi, adı geçen iki dağlık kesim arasındaki Kura çöküntü alanı meydana getirir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() K ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Oysa daha az yağış alan Küçük Kafkaslar'ın yamaçlarında ve bu kesimdeki platolarda, yaylacılık yöntemiyle yapılan hayvancılık yaygındır ![]() ![]() ![]() 1 milyon hektarı aşkın (tarım alanının dörtte biri) toprak kazanılması sayesinde sulama, pamuk ve meyve ağaçları yetiştiriciliğinin geliştirilmesine, tahıl ve yem bitkileri tarımlarının yoğunlaştırmasına katkıda bulunmuştur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 15 Mt'un (SSCB'nin toplam üretiminin % 2,5'i) altına düşen üretimin artık bes-leyemediği Bakü'deki üç büyük rafineride, Kazakistan'dan getirilen petrol de işlenmektedir ![]() ![]() ![]() Donatım malları sanayilerinin büyük ölçüde Bakü'de ve Sumgayt'ta toplanmış olmalarına karşılık, imalat etkinlikleri (dokuma, besin, vb ![]() ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|