Türkiye'de 2050 Yılında 20 Milyon Alzheimer Hastası

Zaman zaman unutmalarla başlayan ve gittikçe daha ağır bir şekilde seyreden Alzheimer, yakın zamana kadar yaşlı hastalığı olarak kabul edilse de, gençleri de etkileyediği biliniyor Şu anda Türkiye'de 500 bin Alzheimer hastasının olmasına karşın, 2050 yılında bu rakamın 20 milyona yükseleceği öngörülüyor!
Son yıllarda Alzheimer’lı hasta sayısındaki artışa dikkat çeken uzmanlar ülkemizde halen 500 bin Alzheimer’lı hasta olduğunu belirtiyor Alzheimer’a karşı son yıllarda geliştirilen bir aşının, tedavide başarılı sonuçlar almada ilk adımları oluşturduğuna dikkat çeken Anadolu Sağlık Merkezi’nden Nöroloji Uzmanı Prof Dr Türker Şahiner, “Eğer her şey yolunda giderse 2015 yılından önce Alzheimer tedavisinde çok önemli bir adım atılmış olacak” diyor
Genetik Faktörler Başrolde
Alzheimer hastalığı başlangıç yaşına göre, erken başlangıçlı ve geç başlangıçlı olarak iki gruba ayrılır 40'lı, 50'li yaşlarda başlayan erken başlangıçlı grupta temel neden genetik mutasyonlardır Bu hasarlı genlerin birçoğu günümüzde bilinmektedir Bu gen mutasyonlarını taşıyan bireylerde çok genç yaşlarda Alzheimer hastalığı belirtileri görülmektedir Ancak erken başlangıçlı Alzheimer hastaları çok nadir görülmektedir Bu hastalar tüm hastaların yüzde 5’inden daha azdır
Geç başlangıçlı Alzheimer hastalığında ise etkenler çok çeşitlidir İleri yaş, beslenme şekli, genetik faktörler, eğitim durumu, erken yaşta aktif yaşamdan çekilme en önemli risk faktörleridir Beslenme şeklini değiştirmek (kolesterol ve lipitlerden fakir diyet) ve aktif bir yaşamın içinde kalmak hastalığın başlangıç yaşını ileri yıllara ötelemektedir
Türkiye'de ve Dünyada Görülme Sıklığı Artıyor
Alzheimer hastalığı 60’lı yaşlarda nüfusun yüzde 5 inde görülürken 80’li yaşlara gelindiğinde yüzde 50’lilere ulaşmaktadır Yani 80 yaşına ulaşan her iki kişiden birinde hastalığın belirtileri görülecektir Tüm dünyada ve ülkemizde ortalama insan ömrü uzamaktadır Bu nedenle Alzheimer tanısı da göreceli olarak daha fazla koyulmaktadır
Bugün için ülkemizde 500 bin civarında hasta vardır Bu hastalardan 100 bin kadarı ilaç tedavisi görmektedir Yaşlı nüfusun artması ile birlikte bu sayının 2050 yılında 3 milyon civarına ulaşması beklenmektedir
ABD’de ise 2050 yılında 20 milyon Alzheimer hastası olacağı varsayılmaktadır
Daha Çok Kimlerde Görülür?
1,14,19 ve 21 nolu kromozomlarında tanımlanmış mutasyonları taşıyanlar en büyük risk altındadırlar Ancak bu mutasyonları olmayan bireylerde de Alzheimer hastalığı her yaş grubunu ve her sosyal katmandaki insanı tutabilir Epidemiyoljik çalışmalar hastalığın şiddetinin ve başlangıç yaşının eğitim ve aktif yaşamında içinde kalma ile çok fazla değiştiğini ortaya koymaktadır
Bu nedenle çok genç yaşta emekli olan ve durağan ve monoton bir yaşam sürenlerin en fazla etkilenen grup olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz
Alzheimer'ın Belirtilerine Dikkat!
• İş becerileri etkilenir, yakın zamanla ilgili insan isimleri ve telefon numaraları unutulur, aynı soru defalarca sorulur
• Günlük ev işlerini yapmakta, kendine bakmakta, uygun elbiseleri seçmekte güçlük yaşanır
• Konuşurken çok basit kelimeler hatırlanmaz ya da yerine uygun olmayan kelimeler kullanılabilir
• Gün, ay ve yıl unutulabilir, her gün geçilen sokakta kaybolunabilir
• Önemli sorumluluklar tamamen unutulabilir, uygun olmayan şekilde giyinilebilir, sabaha karşı yürüyüşe çıkmaya kalkılabilir
• Basit hesaplar yapılamayabilir, rakamların ne işe yaradığı unutulabilir, plan yapmakta güçlük çekilebilir
• Eşyalar olmadık yerlere; örneğin ütü buzdolabına ya da kol saati şeker kavanozuna konabilir
• Görünür bir neden yokken, çok çabuk ağlanabilir, alıngan ya da çok sinirli olunabilir
• Şüpheci ürkek, saldırgan vb bir kişilik kazanılabilir
• Çok önemli konularda bile pasif hale gelinebilir ve en basit işlerde bile sürekli teşvik gerekebilir
Aşı Tedavisi Yolda
Hastalığın önüne geçilemez ancak alınacak önlemler ve yaşam şeklinin değiştirilmesi başlama yaşı geciktirilebilir
2001 yılında beyinde birikerek Alzheimer’a neden olan proteinin yapılacak bir aşı ile ortadan kaldırılabileceği öngörülmüştü İlk deneysel çalışmalar olumlu sonuç verince insan çalışmalarına başlandı Ancak insan aşı çalışmalarında beyin iltihaplanması görülen bazı hastalarını ölümü üzerine bu tedavi programı durduruldu 2005 yılında çok daha büyük bir çalışma programı ile ABD’nin bu alanda çok yetkin araştırma grupları aşı programını tekrar başlattılar Bu grup aşıyı hedefe yönelmede çok daha etkin hale getirdiler 2008 Dünya Alzheimer Kongresi’nde aşının yan etki yapmadan beyinden hatalı proteini temizlediğine dair ilk sonuçları bilimsel dünyaya sunuldu Ancak bu proteinin temizlenmesi ile hastalığın bulguları nasıl değişiyor konusu için bir süre daha beklemek gerekiyor ve yeni araştırmalara gereksinim var Eğer her şey yolunda giderse 2015 yılından önce Alzheimer tedavisinde çok önemli bir adım atılmış olacaktır