Ayak Baş Parmak Uyuşması

Ayak Baş Parmak Uyuşması

Gut Hastalığı

Gece yatarken ayak baş parmakları yorgana değince hafif bir acı hissi olması ; tıpta " gut hastalığı " olarak bilinen metabolik romatizmal bir hastalığın belirtilerindendir

Gut hastalığı ; bazı eklemlerde ağrı, duyarlılık, kızarıklık, şişlik ve ısı artışı ile ani olarak gelişen, şiddetli ataklarla seyreden bir hastalıktır

Genellikle her seferinde bir eklemi etkiler ve bu eklem çoğunlukla ayak başparmak eklemi olmaktadır

Diz, dirsek ve el bileği gibi diğer eklemler de etkilenebilir Ataklar çok hızlı olarak gelişir ve ilk atak genellikle gece olur Tüm romatizma türleri içinde en ağrılı olanıdır

Ataklar şu nedenlerle gelişebilir:

1-Çok fazla alkol alımı

2-Çok sıkı diyet ve açlık

3-Bazı yiyeceklerin fazla yenmesi

4-Operasyon geçirme (diş çekimi gibi basit bir girişim bile neden olabilir)

5-Ani, şiddetli bir hastalık geçirme

6-Aşırı yorgunluk ve herhangi bir nedenle aşırı derecede endişelenme

7-Eklem travması, yaralanma

8-Kemoterapi uygulanması

9-Diüretik ilaçların alınması

(Diüretikler tansiyon yüksekliğinde kullanılan, vücuttan sıvı atılımını sağlayan ilaçlardır)

Bir gut hastasıysanız ve küçük bir yaralanma, travmadan sonra ekleminizde çok ağrı olursa ve iyileşmesi umulandan uzun sürerse, bunun bir gut atağı olabileceğini düşünün

Vücut sisteminizi rahatsız eden herhangi bir olay gut atağını başlatabilir Akut atağın erken bulguları açısından tetikte olunuz; çünkü tedaviye ne kadar erken başlanırsa o kadar yararlı olur

Gut vücudumuzdaki ürik asit fazlalığından oluşur Ürik asit sağlıklı kişilerin kanında da çeşitli kimyasal işlemler sonucunda bir yıkım ürünü olarak bulunur

Ancak ürik asidin fazlalılığı ya ürik asidin yapım fazlalığından, ya böbreklerden atımının az olmasından ya da vücutta ürik asit haline dönüşen pürinlerin bazı yiyeceklerle fazla miktarda alınmasından kaynaklanır

Kırmızı et, deniz ürünleri ve bakliyat pürin açısından zengindir Alkollü içecekler de ürik asit seviyesini belirgin olarak artırır Gut hastalığının fazla yeme ve içme nedeniyle ortaya çıktığı görüşü doğru değildir Bazı yiyeceklerin fazla yenmesi ya da çok kilo alınması gut hastalarında atakları daha çok ortaya çıkarabilir

Vücutta ürik asidin geçirdiği kimyasal işlemlere ait sorun ailelerde kalıtsal olarak geçebilir ya da başka bir hastalığın komplikasyonu olarak ortaya çıkabilir

Bu sorun, kişiye anne-babasından ya da büyükanne-dedelerinden geçiş yapar Ancak çevresel faktörler de rol oynayabilir Ayrıca ailenin her bireyinde gut atakları görülmez

Zamanla, kanda ürik asit fazlalığı eklemler etrafında birikimlere yol açar Sonuçta, ürik asit eklemler içinde dikiş iğnesine benzer kristaller oluşturur ki bu durum gut ataklarına neden olur Bu kristaller sadece eklem içinde oluşmaz Ürik asit aynı zamanda cilt altında, kulak memesinde tofüs olarak ve idrar yollarında böbrek taşları olarak karşımıza çıkabilir Tofüs küçük, beyaz bir sivilceye benzer

İlk gut atakları eklemlerde kalıcı hasara yol açmaz ve eklemleriniz tamamen normal olarak kalır Ancak bir eklem sürekli bir şekilde gut ataklarına maruz kalırsa ki ( bu durum artık yapılan tedaviler sonucunda çok nadirdir ) o zaman ürik asit kristalleri ekleme zarar verir ve kronik artrit gelişebilir

Hafif olgularda ataklar çok nadirdir ve ataklar arasına yıllarla ölçülen süreler girer ve kalıcı bir hasar gelişmez

Gut hastalığı şişmanlık, hipertansiyon, hiperlipidemi ve diabet hastalığı ile yakından ilişkilidir Gut tedavi edilmezse, böbrek taşları oluşabilir

çeşitli romatizmal hastalıklar gut atağını taklit edebildikleri için ve tedavi de gut hastalığına özgü olduğu için doğru tanı çok önemlidir Fizik muayene ve tıbbi öykü tanı için çok yararlıdır

Doktorunuz aşağıdaki araştırmaların yapılmasını isteyebilir:

1)Kan testi

Kandaki ürik asit miktarı ölçülür Ancak bu sonuç yanıltıcı olabilir Çünkü gut hastalarında ürik asit miktarı normal, hatta düşük düzeylerde olabilir Aynı zamanda sağlıklı kişilerde, özellikle de şişmanlarda yüksek düzeyler saptanabilir

2) Eklem sıvısının incelenmesi

Eklem içindeki sinovyal sıvı doktorunuz tarafından bir enjektör yardımıyla çekilebilir ve mikroskop altında ürat kristallerinin olup olmadığı araştırılabilir Eğer bu kristaller saptanırsa, gut tanısı doğrulanır Bu test özellikle gut hastalığı tipik olmayan şekilde başlarsa çok yararlıdır Örneğin, gut hastalığı romatoid artrit gibi başka bir romatizmal hastalığı bazen taklit edebilir

3) Eklemlerin direkt grafisinin (röntgen) çekilmesi

Doktorunuz isterse ekleminizin grafisi çekilebilir ancak genellikle sonuç normaldir ve tanıda yardımcı olmaz

Tekrarlayan gut atakları ekleminize hasar verebilir ve artrite neden olabilir Modern tedavi yöntemleri artrit gelişimini engelleyebilir

Gut hastalığının tedavisine gelince

1) Diyet

2) İlaçlar: Kolşisin, kortikosteroid, steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar, probenesid, sülfinpirazon

3) Cerrahi (çok nadir)

Akut gut atakları antienflamatuvar analjezik ilaçlarla tedavi edilir Bu ilaçlar ağrıyı azaltır ve enflamasyonu geriletir Bu ilaçların gut hastalığında kısa süreli kullanılmaları yeterli olduğundan genellikle önemli yan etkilere neden olmazlar ve iyi tolere edilirler

Ancak bazen hazımsızlık, mide ağrısı, bulantı, döküntü, baş ağrısı gelişebilir Astım hastaları da bu ilaçları kullanırken dikkatli olmalıdır Daha önce ülser geçiren kişiler mutlaka doktorlarını bu konuda uyarmalıdır; böylece doktorunuz zararlı olmayacak tedavi seçeneklerine yönelebilir Aspirin ve aspirin kapsayan ilaçlardan akut ataklar sırasında mutlaka kaçınılmalıdır

Akut atağın tedavisinde kullanılan bir diğer ilaç kolşisindir Kolşisin çok etkin olmakla beraber sıklıkla bulantı, kusma ve ishal gelişimine neden olabilir Bu ilacın damar yoluyla kullanımı bu yan etkilerin görülümünü azaltır

Doktorunuz eğer kolşisin vermeyi uygun görürse, ağrınız geçinceye kadar ya da ishal gibi yan etkiler gelişinceye kadar 2 saatte bir ilacınızı almayı önerecektir

İlaçlarınızı atağın hemen başlangıcında almanız daha etkili olacaktır Bu nedenle doktorunuzun önereceği ilaçları evde bulundurmanız ve atak geliştiğinde doktorunuzu görünceye kadar bunları almanız yararlı olacaktır

Doktorunuzun önerilerine dikkatli ve tam olarak uymakla gut atağı çok hızlı ve başarılı olarak kontrol altına alınabilir Ayak başparmağı gibi ağrılı bir eklemin korunması gereklidir Kafes gibi bir yapının ayak üzerine yerleştirilmesi ve böylece eklemin battaniye, yorgan gibi ağırlıklardan korunması yararlı olacaktır

Akut atak için önerilen ilaçların kan ürik asit düzeyleri üzerine etkisi yoktur Diğer bir deyişle, bu ilaçlar yeni ataklar geçirmenizi ya da eklemlerde ürik asit birikimini engellemez

Bu nedenle eğer ataklarınız sıklaşırsa, tofüs/ böbrek taşı gelişirse ya da kan testlerinde ürik asit düzeyleri yüksek olarak saptanırsa, doktorunuz kan ürik asit düzeylerini düşürecek ilaçlar önerebilir

Bu yönde bir karar alınması, atağınız olsun veya olmasın her gün ilaç almanızı gerektirir Bu amaçla önleyici tedavi olarak kullanılan çeşitli ilaçlar vardır

Örnek olarak vücutta ürik asit oluşumunu bloke eden allopürinol ve böbreklerden ürik asit atılımını sağlıyan probenesid verilebilir İdrarınızdaki ürik asit miktarına bağlı olarak, bu iki tip ilaç arasından seçim yapılır Doğru tedaviyle, gut hastalığı hemen hemen tüm olgularda çok iyi kontrol altına alınabilir

Önleyici tedavi yaşam boyu sürer

Bol sıvı almalısınız

Önleyici tedaviler yapılırken atak gelişirse, atak tedavisini ayrıca yapınız

Diyetin eskiden çok daha önemli olduğuna inanılıyordu; ancak etkili tedavilerin bulunmasından sonra bir çok gut hastası istediklerini yemeye ve içmeye başlamışlardır

Bazı yiyeceklerde hücre konsantrasyonu fazla olduğundan ve ürik asit de hücre yıkımı ile oluştuğundan karaciğer, böbrek gibi sakatatların tüketilmemesi uygun olur Protein kapsayan yiyecekler (özellikle et) aşırıya kaçmadan yenmelidir; bu yiyeceklerin belli miktarlarda tüketilmesi zaten sadece gut hastaları için değil, herkes için yararlıdır

Eğer kilo fazlalığınız varsa, kilo vermeniz sadece kandaki ürat seviyesinin düşürülmesinde değil kalbiniz için de yararlı olacaktır Ancak çok sıkı diyet ve açlık da atakları tetikleyebilir

Aşırı miktarda alkollü içecek alınması gut hastalığının nedeni değildir; ancak bir atağı tetikleyebilir

Hangi içeceklerin içilmesi, hangilerinin içilmemesi gerektiği üzerine çeşitli söylentiler vardır; bunları ciddiye almayınız Ancak bazen hastalar belli tipte bir alkollü içeceğin ataklarını başlattığını belirtirler Bu durumda, hastanın o tipte içeceği içmemesi önerilir

benim size önerim ; bir fizik tedavi uzmanına muayene olarak gerekli tedavinizi yaptırmanızdır

Dr Ümit Hazar

alıntı