Petro I- Rus Çarı

Petro I- Rus Çarı

Rus Çarı i Petro (1672-1725) döneminde Rusya Avrupa'nın en büyük güçlerinden biri durumuna geldi Rusya tarihinin en büyük devlet adamlarından ve reformcularından biri olmasına karşılık, acımasız ve şiddet yanlısı yönetimiyle binlerce insanın ölümüne neden oldu

Çar Aleksey'in oğlu olan Petro Moskova' da doğdu Yetenekli ve çalışkan bir çocuktu Bilimsel ve askeri eğitiminin yanı sıra marangozluk, matbaacılık, demircilik gibi zanaatlar da öğrendi Babası ölünce yerine üvey ağabeyi III Fyodor geçti Onun vâris bırakmadan ölmesi üzerine, öteki üvey kardeş: V İvan'la birlikte çar ilan edildi 1695'te Karadeniz'i denetimi altına almak amacıyla Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaş açtı Azak (bugün Azov) kentini ele geçirmek üzere yola çıktı Ağır bir yenilgiye uğradı, ama yeni bir donanma kurdu 1696'da Azak'ı kuşatıp ele geçirdi

1697-98 arasında batının ekonomik ve kültürel yaşamıyla ilgili bilgiler toplamak üzere Avrupa'ya gitti Amacı, Rusya'yı güçlü bir ülke durumuna getirmekti Takma bir adla Almanya'da silah, İngiltere'de gemi yapımı ve Amsterdam'da oymacılık konusunda incelemelerde bulundu

Ülke dışındayken aldığı bir ayaklanma haberi üzerine Moskova'ya dönerek ayaklanmayı şiddetle bastırdı Daha sonra Rusya'yı Avrupa'nın gelişmişlik düzeyine ulaştırmak amacıyla geniş çaplı bir reform uygulamasına girişti

1700'de Karadeniz'i ele geçirme planından vazgeçerek Osmanlılar ile İstanbul Antlaşma-sı'nı imzaladı Ardından Baltık Denizi'ne egemen olan İsveç'e savaş açtı Aynı yıl, Rus ordusu korkunç bir kar fırtınası sırasında İsveç Kralı XII Kari tarafından bozguna uğratıldı Bunun üzerine hemen yeni bir ordu kurmaya girişen I Petro, bir yandan da ülke içinde reformlarla uğraşıyordu İlleri yeni yönetim birimlerine dönüştürerek her ilin başına yönetsel, yargısal ve askeri yetkileri olan valiler atadı

Madencileri, üreticileri ve tüccarları üretimi artırmaya yönelik önlemler almaya zorladı, Ural Dağları'nda demir sanayisini kurdurdu Avrupa'ya çok sayıda öğrenci gönderdi Büyük toprak sahipleri olan boyarlan yönetimden uzaklaştırarak, senato adlı yeni bir meclis kurdu Reformlara karşı çıkan Rus Ortodoks Kilisesi'nin etkisini azalttı ve kendisini desteklemesini sağladı İlk Rus gazetesinin yayımlanmasına ön ayak oldu
Neva Irmağı'nın ağzını ele geçirerek orada St Petersburg (sonradan Petrograd, bugün Leningrad) kentinin temelini attı St Petersburg 1712'de Rusya'nın başkenti oldu Kentin kuruluşu sırasında sağlıksız koşullarda çalışmak zorunda bırakılan binlerce serf yaşamını yitirdi {bak LENİNGRAD)

Petro 1709'da İsveç Kralı XII Karl'ı Polta-va Savaşı'nda yenerek Rusya'nın Avrupa'da-ki siyasal konumunu güçlendirdi 1711'de Osmanlılar'a karşı Besarabya ve Boğdan'a doğru yürüyüşe geçti Prut Irmağı yakınlarında ordusu kuşatıldı Edirne Antlaşması'yla (1713) Azak'ı geri vermeyi kabul etti

Batıda İsveç'le savaşmayı sürdürdü II Kuzey Savaşı 1721'de imzalanan Nystad Antlaşması'yla sona erdi Bu antlaşmayla Baltık Denizi'nin doğu kıyıları Rusya'ya verildi 1721'de "Bütün Ruslar'ın İmparatoru" ilan edildi
I Petro 1722'de Osmanlılar'dan önce davranarak İran'a saldırdı Hazar Denizi'nin batı ve güney kıyılarını ele geçirdi Ayrıca altın aramak ve yeni ticaret merkezleri kurmak amacıyla Büyük Okyanus'a keşif filoları gönderdi

I Petro koyduğu ağır vergiler ve uyguladığı şiddet yüzünden ülkesinde sevilmedi Savaşların ve reform programlarının yükünü çeken sertlerin ve işçilerin başlattığı ayaklanmaları kanlı bir biçimde bastırdı İkinci karısı Kateri-na'yı, 2564 değerli taştan yapılmış bir taç giydirerek çariçe ilan etmesi halkı çok kızdırdı

Acımasız kişiliğini yansıtan en çarpıcı örneklerden biri de kendisine karşı çıkan oğlu Aleksey'i 1718'de ağır işkencelerle öldürtmesidir Yoğun ve zorlu yaşamı yüzünden sağlığı bozulan I Petro 52 yaşında öldü Ölümünden sonra yerine karısı, I Katerina adıyla tahta geçti