![]() |
Demirbaşlarda Amortisman |
![]() |
![]() |
#1 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Demirbaşlarda Amortisman1 ![]() Vergi Usul Kanunu’nun 313 üncü maddesinde amortisman konusu aşağıdaki şekilde belirtilmiştir ![]() “İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayri menkullere 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısmındaki esaslara göre tespit edilen değerinin, bu Kanun Hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder ![]() İlgili mevzuat gereğince sözleşme süresinden sonra bedelsiz olarak devlete veya devletçe tensip olunan bir teşekküle veya belediyeye intikali öngörülen amortismana tabi iktisadi kıymetlerden (sözleşme süresinde yenilenmesi gerekenler hariç) sermayenin veya özel maliyet bedellerinin itfası hükümlerine göre amortismana tabi tutulanlar, genel hükümler uyarınca ayrıca amortismana tabi tutulmazlar ![]() Değeri 150 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 2 ![]() Vergi Usul Kanunu’nun 313 üncü maddesine göre duran varlıkların amortismana tabi tutulabilmesi için, şu şartların bulunması gereklidir ![]() A) Duran Varlığın Envantere Dahil Olması Gerekir Amortisman ayrılabilmesi için duran varlığın envantere alınmış olması gerekir ![]() ![]() ![]() Envantere dahil olmayan duran varlıklar fiilen işletmede kullanılsalar dahi amortismana konu olmazlar ![]() ![]() Envantere kayıtlı olma koşulu duran varlığın işletmenin tasarrufunda bulunma koşulu ile birlikte göz önüne alınmalıdır ![]() ![]() Mülkiyeti muhafaza kaydıyla taşıt alınması durumu işletmeye dahil olma açısından özellik taşır ![]() ![]() ![]() ![]() Ayrıca, satın alınıp belli bir süre için kira karşılığı satıcının kullanımına bırakılan duran varlıklar amortismana tabi tutulur ![]() ![]() B)Duran Varlığın İşletmede Bir Yıldan Fazla Kullanılması Gerekir Bir duran varlığın amortismana tabi olması için gerekli şartlardan biri, işletmede bir yıldan fazla kullanılmasıdır ![]() İşletmede bir yıldan fazla kullanılması mümkün olmayan duran varlıklar, diğeri ne kadar yüksek olursa olsun, o yıl için zarar yazılır ![]() Duran varlığın özelliği, kısa sürede tüketilememesi, belli bir ömrünün olmasıdır ![]() ![]() ![]() C)Duran Varlık Yıpranma, Aşınma ve Değerden Düşmeye Maruz Bulunmalıdır Diğer bir koşul ise, duran varlığın yıpranma, aşınma yada değerden düşme etkisi altında bulunmasıdır ![]() ![]() Yıpranma, aşınma, değerden düşme çeşitli nedenlerle meydana gelebilmektedir ![]() ![]() ![]() D)Duran varlığın Değerinin Belli Bir Tutarı Aşması Gerekir Bir koşul amortisman uygulamasında kolaylık sağlamak amacına yöneliktir ![]() ![]() Diğeri 150 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Burada dikkat edilmesi gereken husus, söz konusu 150 ![]() ![]() ![]() ![]() 3 ![]() Vergi Usul Kanununda, mevcutların amortismanı bakımından esas itibariyle, normal ve azalan bakiyeler olmak üzere iki usul kabul edilmiştir ![]() ![]() A) Normal Amortisman Normal amortisman, duran varlığın belli bir süre içinde her yıl, eşit tutarlarda itfa edilmesini ifade eder ![]() ![]() Vergi Usul Kanunu’nun 315’nci maddesinde 4008 sayılı Kanunu’nun 10’ncu maddesiyle yapılan ve 01 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ÖRNEK: 1996 yılında satın alınan ve maliyet bedeli 4 milyar lira olan bir duran varlığın,amortisman oranı %20’dir ![]() ![]() Yıllar Net değer Oran Ayrılan Amortisman 1996 4 ![]() ![]() ![]() %20 8 ![]() ![]() ![]() 1997 4 ![]() ![]() ![]() %20 8 ![]() ![]() ![]() 1998 4 ![]() ![]() ![]() %20 8 ![]() ![]() ![]() 1999 4 ![]() ![]() ![]() %20 8 ![]() ![]() ![]() 2000 4 ![]() ![]() ![]() %20 8 ![]() ![]() ![]() 4 ![]() ![]() ![]() Arazi ve binalar ile %20’den daha yüksek oranda amortismana tabi tutulacak kıymetler 4008 sayılı kanun değişikliğinde de genel uygulamanın dışında tutulmuştur ![]() ![]() Bu konuda halen geçerli olan 153 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu genel tebliği ile yapılan tespitler aşağıda yer almaktadır ![]() %20 den farklı oranda amortismana tabi iktisadi kıymetler ve bunların amortisman oranları ![]() Mükellefler amortismana tabi iktisadi kıymetlerinin değerini, %20 nispetinden fazla olmak üzere, serbestçe tespit ettikleri nispetler üzerinden yok ederler ![]() ![]() B) Azalan Bakiyeler Yöntemi Azalan bakiyeler usulünde amortisman,bir teşvik uygulaması niteliğindedir ![]() Yeni bir duran varlık iktisap eden mükelleflerin, ilk yıllarda daha fazla amortisman ayırmak suretiyle,başlangıçta ödeyecekleri verginin bir kısmının daha sonra alınması ve bu suretle belirli bir mali imkan sağlanması öngörülmüştür ![]() Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerden dileyenler,amortismana tabi iktisadi değerlerini azalan bakiyeler üzerinden amortisman usulü ile yok edebilirler ![]() Þ Azalan bakiyeler usulünde amortisman,yalnız, bilanço esasında defter tutanlar tarafından uygulanabilir ![]() ![]() Þ Azalan bakiyeler usulünde, amortisman oranı normal oranın iki katıdır ![]() Þ Normal amortisman usulünde amortisman duran varlığın maliyet bedeli üzerinden ayrılır ![]() ![]() ![]() Þ Azalan bakiyeler usulünde amortisman süresi normal amortisman oranlarına göre hesaplanır ![]() ![]() ÖRNEK: 1998 yılında satın alınan ve maliyet bedeli 10 milyar TL olan bir duran varlık için % 20’lik oran seçilmiştir ![]() ![]() Azalan bakiyeler usulüne göre uygulama aşağıdaki gibidir ![]() YILLAR NET DEĞER ORANAYRILAN AMORTİSMAN 1998 10 ![]() ![]() ![]() %40 4 ![]() ![]() ![]() 1999 6 ![]() ![]() ![]() %40 2 ![]() ![]() ![]() 2000 3 ![]() ![]() ![]() %40 1 ![]() ![]() ![]() 2001 2 ![]() ![]() ![]() %40 864 ![]() ![]() 2002 1 ![]() ![]() ![]() %100 1 ![]() ![]() ![]() Görüldüğü üzere azalan bakiyeler usulünde amortisman süresi değişmediği gibi 5 yıllık sürede ayrılan toplam amortisman tutarı yine normal amortismandaki kadardır ![]() Ancak normal amortismanda her yıl 2 milyar liralık amortisman ayrılması gerektiği halde azalan bakiyelerde amortismanın büyük kısmı ilk iki yılda ayrılmaktadır ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Cevap : Demirbaşlarda Amortisman |
![]() |
![]() |
#2 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Cevap : Demirbaşlarda Amortisman4) AMORTİSMAN UYGULAMA ESASLARI A) Amortisman bazı Amortismana tabi tutulacak değer amortisman konusu kıymetlerin maliyet bedelidir ![]() ![]() ![]() “ Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin arttırılması münasebetiyle yapılan ödemelerde bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder ![]() Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesine göre ,sadece iktisadi işletmelere dahil olanlar bakımından,amortisman konusu kıymetleri yeniden değerlemeye tabi tutulması imkanı vardır ![]() ![]() B)Amortisman Oranları *Normal amortisman oranı Normal ve azalan bakiyeler yöntemlerine göre ayrılan amortismanlarda esas alınan normal amortisman oranları 4008 sayılı kanunla yapılan düzenlemeye göre %20 yi geçmemek üzere mükelleflerce serbestçe belirlenir ![]() ![]() ![]() Yine yukarıda bahsedildiği üzere azalan bakiyeler yönteminde amortisman oranı %40 oranını geçmemek üzere normal amortisman oranının iki katıdır ![]() *Maden amortismanı ve fevkalade amortisman oranları Maden amortismanları ve fevkalade amortisman oranları başvuru üzerine her mükellef için ayrı ayrı tespit edilir ![]() ![]() ![]() -Madenlerde amortisman İşletme sebebi ile içindeki cevherin azalmasından dolayı maddi değerini kaybeden maddelerin ve taş ocakların imtiyaz veya maliyet bedelleri ilgililerin müracaatları üzerine bunların büyüklük ve mahiyetleri göz önünde tutulmak ve her maden veya taş ocağı için ayrı ayrı olmak üzere maliye ve sanayi bakanlığınca belli edilecek nispetler üzerinden yok edilir ![]() -Fevkalade amortisman Amortismana tabi olup: 1-)Yangın, deprem, sel gibi afetler neticesindeki değerini tamamen yada kısmen kaybeder; 2-)Yeni icatlar dolayısıyla teknik veri ve kıymetleri düşerek tamamen yada kısmen kullanılmaz hale gelen; 3-)Cebri çalışmaya tabi tutuldukları için normalden fazla aşınmaya maruz kalan ; Menkul ve gayri menkullerle haklara, mükelleflerin müracaatları üzerine ve ilgili bakanlıkların mütalaası alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca her işletmenin işi mahiyetine göre belli eden fevkalade ekonomik ve teknik amortisman nispetleri uygulanır ![]() *Amortismanın başlangıç oranı değişmez Mükellefler yasal orandan daha yüksek uygulayamazlar ![]() ![]() ![]() Dileyen mükellefler daha düşük bir oran uygulayabilirler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Başlangıç oranı belirtildikten sonra,amortisman süresinin sonraki yılların herhangi birinde oran düşürülmesinde ise, başlangıç oranı ile düşürülen oran arasındaki amortisman hakkı kaybedilir ![]() ![]() C)Amortisman Süresi *Genel Esas Amortisman süresinin yıl olarak hesabı için(1) rakamı uygulanan orana bölünür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Azalan bakiyeler usulünün seçilmesinde de süre aynıdır ![]() ![]() ![]() *Gayri menkullerde Maliyet Arttırıcı Giderlerin İtfa Süresi Gayrimenkullerde, maliyet Arttırıcı Giderler; Þ Gayrimenkulleri kullanma ömrünü uzatıcı, Þ Gayrimenkulün ömrünü uzatmakla birlikte normal ömründeki fonksiyon ve yararını arttırıcı nitelikte olurlar ![]() a)Kullanma ömrünü uzatıcı giderler Gayrimenkulun kullanma ömrünü uzatıcı nitelikteki giderler, asıl gayrimenkule ait sürede, aktifleştirildikleri yıldan itibaren itfa edilirler ![]() Örnek: 1997 yılında 5 milyar ya alınan ve %20 oranında itfa edilen kamyonun, motorun 1 milyar harcanarak 1999 yılında değiştirilmiştir ![]() Motor değiştirmesi kamyonun kullanma ömrünü artırmaktadır ![]() ![]() ![]() ![]() b)Gayrimenkulun fonksiyonunu arttırıcı giderler Gayrimenkulun normal kullanma ömründeki fonksiyon ve yararını fazlalaştırdığı için maliyet arttırıcı sayılan giderler asıl gayrimenkulun kalan itfa süresi içinde eşit tutarlarda amorti edilir ![]() Örnek:1998 yılında 3 milyar liraya alınan ne % 20 oranına tabi olan bir makinada 2000 yılında 600 ![]() ![]() ![]() ![]() Bu gider, makinanın kullanma ömrünü uzatmamaktadır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 5)AMORTİSMAN YILLIK OLARAK AYRILIR Amortisman yıllık olarak ayrılır ![]() ![]() ![]() ![]() A)Binek Otomobillerin Aktife Girdiği Dönemde Kıst Amortisman Uygulaması Amortisman ilke olarak yıllık ayrılır ![]() ![]() ![]() Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobillerin kıst amortisman uygulaması kapsamı dışında bırakılmıştır ![]() Bunların dışındaki binek otomobilleri için kıst amortisman ayrılacaktır ![]() ![]() ![]() Kıst amortisman uygulamasında binek otomobillerini aktife dahil oldukları hesap dönemine ait amortisman tutarı(yıllık amortisman x kalan ay sayısı/12) formülü ile hesaplanır ![]() ![]() Örnek: Şirket 20 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yıllık amortisman tutarı: 6 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 3 aylık amortisman tutarı:1 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 1998 yılı için ayrılan 300 ![]() ![]() ![]() ![]() 7/A seçeneğine göre ----------------------------------- / ------------------------------------- 770 Genel Yönetim Giderleri 300 ![]() ![]() 257 Birikmiş Amortismanlar 300 ![]() ![]() 7/B seçeneğine göre --------------------------------- / --------------------------------------- 796 Amortisman ve Tükenme Payı 300 ![]() ![]() 257 Birikmiş Amortisman 300 ![]() ![]() -------------------------------- / ---------------------------------------- 6)AMORTİSMAN KAYITLARI Vergi Usul Kanunu’nun 321’nci maddesine göre, duran varlıklar üzerinden ayrılan amortismanlar,hesaplarda ayrıca gösterilmek şartıyla, ilgili bulundukları hesaplardan doğrudan doğruya indirilirler veya pasife ayrı bir karşılık hesabında gösterirler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() A) Direkt Yöntem Bu yönteme göre her dönemin ayrılan amortismanı o dönem sonunda doğrudan duran varlığın değerinden düşülür ![]() ![]() Tek Düzen Hesap Planına göre, amortismanlar ilgili duran varlığın bedelinden direkt olarak düşülemeyeceğinden, bu yöntemin uygulanma imkanı kalmamıştır ![]() B)En Direkt Yöntem Bu yöntemde ayrılan amortismanlar pasifte karşılık hesabında tutulur ![]() ![]() ![]() Örnek: 1999 yılı içerisinde satın alınan ve 1 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ----------------------------------- / ---------------------------------------- 770 Genel Yönetim Giderleri 200 ![]() ![]() ![]() ![]() 257 Birikmiş Amortismanlar 200 ![]() ![]() 257-001 Demirbaş Birikmiş Amorti ![]() ![]() ![]() ---------------------------------- / ------------------------------------------- 632 Genel Yönetim Giderleri 200 ![]() ![]() 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma 200 ![]() ![]() --------------------------------- / -------------------------------------------- 771 Gene Yönetim Giderleri Yansıtma 200 ![]() ![]() 770 Genel Yönetim Giderleri 200 ![]() ![]() 770-006 Demirbaş Amortismanları 200 ![]() ![]() -------------------------------- / --------------------------------------------- 690 Dönem Kâr Veya Zararı 200 ![]() ![]() 632 Genel Yönetim Giderleri 200 ![]() ![]() ---------------------------------- / -------------------------------------------
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|