Çöliyak,Glütene Duyarlık

Çöliyak,Glütene Duyarlık

Çöliyak, buğday ve çavdarda bulunan glüten adı verilen proteine karşı aşı-rı duyarlık (hassasiyet) hastalığıdır Doğuştan bir eksiklik nedeniyle glüten sin-dinlemez Bu hastalıkta, glüten’in yapısında bulunan gliadin denilen proteini parçalayan enzimin (peptidaz enzimi) az olduğu, doğuştan bir eksiklik nedeniy-le sentezlenemediği sanılmaktadır Sindirilemeyen ve kullanılamayan gliadin’in toksik (zehirleyici) bir etkisi olduğu ileri sürülmektedir Gliadin’i parçalayan en-zimin azlığı ya da eksikliği yanı sıra, tümürlerde bozulma, kısalma, düzleşme,, körleşme olmakta, besin öğelerini emme yüzeyi azalmaktadır

Bu hastalık daha çok küçük çocuklarda görülür Yetişkinlerde daha seyrek-tir Genellikle ilk üç yaşta başlar Bazen, çocukların glütene duyarlıkları za-manla azalır Uzun süre diyet tedavisi gerekebilir Hastalıkta özellikle yağ sin-dirimi ve emilimi ile kalsiyum emilimi bozulur Öteki besin öğelerinin emilimi de yeterli olmaz Karın ağrıları; yağlı, pis kokulu, yağlı sürgün; zayıflık görülür iştah azalır Büyüme yavaşlar ya da durur

Hastalığa, gecikmeden tanı (teşhis) konur ve hastanın diyeti glütensiz dü-zenlenirse çok iyi sonuç alınır Çöliyak hastalarının diyeti düzenlenirken şun-lara uyulmalıdır:

lAna ilke glütensiz diyet uygulamaktır Hastaya buğday ve çavdardan ya-pılan hiçbir yiyecek verilmez Buğday ve çavdar ekmeği, irmik, bulgur, makar-na, şehriye, kuskus, buğday unundan yapılan hiçbir yiyecek diyette yer almaz Ekmek; mısır, pirinç unlarından ve nişastadan yapılır Bunlardan değişik yiye-cek hazırlamakta da yararlanılır Çöliyak hastalan için, gelişmiş ülkelerde glü-tensiz un elde edilmekte ve bundan özel ekmek yapılmaktadır

2 Yağ azaltılır, yalnız aşırı kısıtlanmaz Orta derecede yağ verilir Az yağ-lı yiyecekler seçilir Fazla yağlı yiyecekler, yağda kızartmalar, yağlı tatlılar di-yetten çıkarılır

3 Diyette aşırı posalı besinler bulundurulmaz Diyetin posa miktarı, has-tanın durumuna göre ayarlanir Sürgün durumunda posa kısıtlanır Normal durumda, diyette orta derecede posa bulundurulur Sert, incitici, sindirimi zor be-sinler ve katı maddeler verilmez Yiyecekler iyice pişirilir ve yumuşatılır

4 Diyet, hastanın artan enerji ve besin öğeleri ihtiyacını karşılayacak, yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayacak şekilde düzenlenir Hastanın ağır olduğu dönem dışında, diyette aşın kısıtlama yapılmaz

5 Gerekirse öğün sayısı artırılır Yiyecekler, hastanın hoşuna gidecek şe-kilde hazırlanır