![]() |
Psikolojide Kavramlar 14 |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Psikolojide Kavramlar 14Psikolojide Kavramlar 14 Proksemi Proksemi kavramı, çeşitli kültürlerde mekânsal davranışları inceleyen Hail (1960) tarafından ortaya atılmıştır ![]() ![]() Hail'in mekân antropolojisinde, her kültür, mekân konusunda, kendine özgü bir anlayışa, Örgütlenmeye ve dile sahiptir ![]() ![]() ![]() ![]() Hail, mekânı, insanın mekânsal davranışlarının kültürel bir kodu harekete geçirmesi anlamında 'sessiz dil' (sileni language) olarak nitelendirmektedir ![]() ![]() Bu üç yazarı karşılaştıran Schwach'a (1993) göre, her biri farklı bir projeden yola çıkan bu yazarlardan Moles, psikoloji ve sosyoloji ayaklarına oturan psiko-sosyal bir analiz ortaya koyarken, özünde haklar (mekân hakkı, konuşma hakkı, vb ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Psikolojide Kavramlar 14 |
![]() |
![]() |
#2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Psikolojide Kavramlar 14Proksemik Yasa Proksemik yasa, belirli bir alandaki insan etkileşimlerinin mesafeye bağlı olarak azalıp çoğalmasını ifade etmektedir ![]() ![]() ![]() İnsan toplulukları, birbirine yakın olanların ilişkisini düzenleyerek gelişirler; etnolojide kültürlerin birbiriyle ilişkisindeki proksemik yasalar bunun en belirgin örnekleridir; bu yasaya göre, tüm diğer faktörler sabit kalmak üzere, iki kültür alanı coğrafi olarak birbirine ne kadar yakınsa, o kadar çok ortak öğeler içerirler ![]() Modern zamanlar öncesinde iletişim, büyük ölçüde doğrudan alışverişler biçiminde cereyan etmektedir ![]() ![]() ![]() Karizmatik etkileşime uygun olan bu tarz, içerdiği yer değiştirme çabası ve zaman pahası yüzünden yakın olanla sınırlı ve dolayısıyla yereldir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Moles'in proksemi analizi, 'insanın kabukları' adını verdiği ikinci bir alanda daha ilerler ![]() ![]() Tabakalar, sadece 'burası' noktasına olan mesafelerine göre birbirinden ayrılmazlar; asıl önemli olan bireyin yaşantıları, yani farklı tabakalara ilişkin temsilidir; zira Moles'in üzerinde durduğu asıl nokta, bireyin sokağa, mahalleye, kente ilişkin deneyimlerinin birbirinden farklı olmasıdır ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Psikolojide Kavramlar 14 |
![]() |
![]() |
#3 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Psikolojide Kavramlar 14Prosedüral Adalet Prosedüral adalet kavramı, bireyin kendisine veya bir başkasına ilişkin kararların alınışında kullanılan prosedürlerin ya da izlenen yöntemlerin doğru veya yanlışlığı hakkındaki değerlendirmesini ifade etmektedir ![]() ![]() Bunların bir kısmı yapısal kural ya da etkenlerdir: Aynı prosedürlerin izlenmesi, oy verme veya görüş belirtme imkanı olması, doğru enformasyonların kullanılması, tüm anlamlı kriterlerin dikkate alınması, prosedürlerin toplumun güncel eliğine uygun olması, önyargı ve yanlılıkların olmaması gibi ![]() ![]() Bireylerin, prosedüral adalete ilişkin yargıları, onların kendilerini değerlendirmesinde ve öz saygılarında etkili olduğu gibi, özellikle içinde bulundukları sistemi de etkilemektedir ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Psikolojide Kavramlar 14 |
![]() |
![]() |
#4 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Psikolojide Kavramlar 14Prototip Eleanor H ![]() ![]() ![]() Tipik öğeler, temsil değeri olan ve bellekte en kolay ulaşılan öğelerdir ![]() ![]() ![]() Prototipler kişi tiplerine ilişkin şemalar olarak da tanımlanabilir ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Psikolojide Kavramlar 14 |
![]() |
![]() |
#5 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Psikolojide Kavramlar 14Psikodrama Psikodrama, Moreno tarafından geliştirilmiş bir psikoterapi tekniğidir Moreno, parkta, sokakta ve günlük yaşamın çeşitli alanlarında kişilerin bazı oyunlar çerçevesinde (örneğin çocukların evcilik oyunu) formel yaşantılarını kendiliğinden dramatik bir biçimde oynayarak, bir bakıma rahatladıklarını gözlemiş ve kendiliğinden oynanan oyunun tedavi edici etkisini bir psikoterapi tekniğine taşımıştır Bu teknik, benzeri psikolojik şikayetleri ya da rahatsızlıkları olan kişilerin, belirli bir konuda, doğaçlama olarak yaşantılarının bir epizodunu bir oyun halinde sahnelemeleri esasına dayanmaktadır |
![]() |
![]() |
![]() |
Psikolojide Kavramlar 14 |
![]() |
![]() |
#6 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Psikolojide Kavramlar 14Psikolojik Tepkime Brehm (1974) tarafından ortaya atılan bu kavram (psyhological reactance), bireylerin çevrelerini kontrol etme eğilimiyle ilgilidir ![]() ![]() ![]() Bir diğer deyişle tepkime, kabaca sosyal etkiye karşı, psikolojik faktörlere bağlı bireysel direnmeyi; bağımsızlıkları veya özgürlükleri tehdit altına giren bireylerin davranışını ifade etmektedir ![]() Özetle tepkime, bağımsızlığını kaybetme duygusundan kaynaklanan ve etkiye karşı direnme şeklinde kendini gösteren negatif bir motivasyon oluşumu olarak tanımlanabilir ![]() ![]() Örneğin, emekli memur K ![]() ![]() ![]() ![]() Muhtemelen karısına "öğleden sonra TV'de kaçırmak istemediği önemli bir maç olduğunu" veya "bahçesini mutlaka sulaması gerektiğini" söyleyerek itiraz edecektir ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Psikolojide Kavramlar 14 |
![]() |
![]() |
#7 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Psikolojide Kavramlar 14Psikolojikleştirme Psikolojikleştirme (psychologisatiori) günlük yaşamda insanların, diğerlerinin davranışlarını onların psikolojik karakteristiklerine bağlayarak açıklama eğilimlerini ifade etmektedir ![]() Psikolojikleştirme, kişi odaklı atıf eğilimine bağlanabilir ![]() ![]() Bazı sosyal psikologlar bu eğilimi, naif psikolog olan ortalama insanın bir hatası olarak görürken, diğer bazıları bunun bir hata olarak değil, psiko-sosyal işlevleri olan bir eğilim, hatta kolektif bir strateji olarak kavramlaştırmaktadırlar ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Psikolojide Kavramlar 14 |
![]() |
![]() |
#8 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Psikolojide Kavramlar 14Psikopatoloji Psikopatoloji, ruhsal tepkileri inceleyen bunların gövde ve hücre organı sistemlerinde ve kimyasındaki bozukluklara bağlanmağa çalışan bilim koludur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Evrim teorisine dayanılarak yapılan -klinik gözlemlerden, laboratuar incelemelerinden, biokimya ve patalojik anatomiden akıl hastalıkları tedavisinde yararlanılmıştır ![]() Günümüzde, düne kadar beyin hücrelerinde meydana gelen ve çok kısa bir süre sonra ra yıkıma uğradığından eldeki araçlarla saptanmasına imkân olmayan bir çok maddeleri tesbit edebilecek yöntemler geliştirilmektedir ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Psikolojide Kavramlar 14 |
![]() |
![]() |
#9 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Psikolojide Kavramlar 14Rasyonellik Modernleşmenin bir koşulu ve özelliği olarak vazedilen rasyonellik, geleneksel olarak, insan eylemlerinin verimliliğine, yararlılık kriterine bağlanmaktadır ![]() ![]() ![]() ![]() Ancak son zamanlarda farklı rasyonellik anlayış ve tarzlarının olduğu kabul edilmektedir ![]() ![]() Ayrıca, formel mantık açısından rasyonel sayılabilecek ve duygular, heyecanlar ve değerlerle ilişkili bazı davranışların, irrasyonellik etiketiyle bir kenara bırakılamayacağı, birey yaşamının bütünü açısından bunların da kendine özgü bir mantığı (alt-mantık) bulunduğu ve sosyal yaşamın temel dayanaklarından olduğu açıktır ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Psikolojide Kavramlar 14 |
![]() |
![]() |
#10 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Psikolojide Kavramlar 14Psikosomatik İlk olarak Kuzey Amerika'da ortaya çıkmış bir akımdır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Psikosomatik öğretiye göre bütün hastalıklar aslında ruhsal kaynaklıdırlar ![]() ![]() ![]() Gerçi psikosomatik tıp kanıtlarını doğrudan doğruya istatistik yöntemine dayayamaz ama psikosomatik sayesinde kimi örnek olaylarda hayat hikâyesine, bir de ruhbilimsel yöntemlere dayanarak herhangi bir in sanın derinliklerine nüfuz edilebiliniyor ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|