Flemenko Müzik Terimleri |
|
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Flemenko Müzik Terimleri-A- AFICIONADO : Dinleyici (Flamenkoda sanatçıya destek veren dinleyici) AFİLLA : Flamenkoda bir çeşit kalın, boğuk ses ![]() AIRE: Sahip olunan kültürün şarkı ve danslarına veya folklorik kültürlerindeki öğelere denir Hava, tavır![]() ALBOREAS: 12 zamanlı bir form ![]() ALEGRIAS: Cadiz kökenli 12 zamanlı neşeli bir formdur ![]() ALEGRIAS POR ROSAS: Alegrias'ın Mi majör tonundan yorumlanması ALZAPÚA : Başparmakla telleri aşağı ve yukarı alternatif vuruşlar kullanarak çalmak AMBIENTE: Çevre vaya ambiyans ANDALUCIA: İspanya'nın Endülüs bölgesi APAGAR : Telleri susturmak APOYANDO : Parmakları tellere yaslayarak (destekleyerek) çalmak ![]() ARO: Gitarın yan kısmı ARPEGIADO: Arpej Gitar tekniği ARRASTRE: Gitarda sağ eli yüzük parmağının alt tellerden yukarıya doğru kaydırılması -B- BAILAOR: Flamenko dansı yapan erkek BAILAORA: Flamenko dansı yapan bayan BAILAR: Dans etmek BAILE: Dans, flamenko dansı BOCA: Gitarın göğüs tahtasındaki ses deliği BOUT : Gitarın gövdesi ![]() BRACEO : Dans boyunca kolların hareketi ![]() BULEAEROS : Bulerias formunda sanatçıların uzmanlaşması ![]() BULERİAS : Jerez kökenli, yüksek tansiyonlu, 12 zamanlı bir form Coşkulu ve canlıdır, hüzün içermez![]() BULERIAS AL GOLPE: Golpe vuruşları ön planda olan bir bulerias varyasyonu -C- CABALES : Flamenco uzmanı ![]() CABEZA: Gitarın baş kısmı CAFÉ CANTANTE: 19 yüzyılın ikinci yarısından sonra ortaya çıkmış olan profesyonel anlamda flamenko müziği ve dansı icra edilen café lere verilen ad CAJON : 4 köşe, içi boş tahtadan yapılmış, kutu biçiminde vurmalı bir çalgı CALO: Çingenelerin kendilerine ve dillerine verdikleri ad ![]() CAMBIO: Değişiklik CAMPANAS: Çanlar, kampanalar CANTAOR: Flamenko şarkısı söyleyen kişi CANTE: Şarkı, şarkı söylemek CANTE CHICO: "Küçük Şarkı" olarak bilinen üç genel flamenko sınıfının üçüncüsüdür Daha çok kırsal yaşam, eğlence gibi dertsiz ve tasasız konuları içeren folklorik şarkı ve danslardan meydana gelir Tangos, Fandangos de Huelva gibi![]() ![]() ![]() CANTE GRANDE: "Büyük şarkı" denilen Cante grande, genel flamenko sınıflarının ilkidir Flamenko tarihinin en eski zamanlarına dayanır![]() CANTE JONDO: "Derin şarkı" olarak bilinen Cante jondo en ciddi tarzdır Ölüm, keder ve din gibi konuları ele alır "Koma" denilen yarım aralıntak küçük aralıktaki seslere de yer veren bu tarz ritm açısından da diğerlerinden daha zor ve karmaşıktır CAÑA: En eski flamenko şarkılarından biridir Flamenkonun anası olan soleanın oluşumunu sağlayan bir makam olduğu kabul edilmektedir CANTIÑAS: İki anlamı varıdır Bunlardan ilki Cadiz kentinin şarkılarından olan ve alegriası da içine alan bir tarz İkincisi de alegriasın Do majör tonundan (Capo kullanarak) çalınışı CAPIROTE : İşaret parmağıyla rasgueado yapılırken aynı anda yüzük parmağıyla golpe vurulması CARACOLES: Cantiñas grubuna ait bir makam formu 19 yy ortalarında Cadiz'de ortaya çıkmıştır Asıl gelişimi Madrid'te olmuştur![]() CARCELERAS: Hapisane şarkıları Ayrıca bir tonlama geçidi![]() CARTAGENERA: Fandango kökenli olan makam adını "Cartagena" dan alır CASTAÑET: İçi oyuk ağaçtan yapılma, genelde başparmağa takılıp avuç aiçiyle çalınan ritm çalgısı CEJILLA: (Capo veya kelepçe) Gitarda transpoze için kullanılan, gitarın sapına takılan ve bare görevi gören araç CHUFLAS: Tasasız bir Tanguillo ile vurguları kendiliğinden oluşan bir tarz CIFRA: Tablature CLAVIJAS: Gitardaki eski geleneksel ağaçtan yapılma burgular CLAVIJEROS: Günümüzde kullanılan ****lden yapılma mekanik burgular COLOMBIANA: Kolombia müzik ve ritmlerinin etkisile oluşmuş bir makam formu COMPÁS : Flamenko müziğinde kullanılan zaman ölçütü Flamenko compas iki ayrı zamandan meydana gelir (6/8 , 3/4 lün compas gibi) Bunlar toplam dört ölçü olarak çalınır yani esasında 3/4 lük compas 12/8 liktir Bunun sebebi de flamenko müziğinin vurgu dağılımının 12/8 lik ölçüye sığmasıdır CONTRA-TEMPO: Senkop COPLA: Dize, mısra Ayrıca Fondango ve Sevillanas için de farklı kıtaları anlatmak için kullanılır CUADRO: Grup, topluluk CUADRO FLAMENCO: Flamenko şarkıcılarının, dansçılarının biraraya gelerek oluşturdukları grup CUEDRA: Tel, gitar teli -D- DANZA MORA: Literatürde "Moorish dansı" olarak geçer Ağırlıklı olarak arap etkisi görünür Çoğu kez danssız çalınır DESPLANTE: Dans içerisindeki şiddetli duruşlar, sert bir tefekkür hali DUENDE : Flamenkoda müziğin etkisiyle kendinden geçilen an -E- ENSAYO: Prova ENTRADA: Başlamak Dansçının girişi![]() ESCOBILLA: Dansta sadece ayak hareketlerinin olduğu bölüm Genellikle Alegria ve Solea por Buleria'da Gitarda ise trienda çalışı, çekerek çalmak -F- FALDA : Etek, eteklik, dansçının eteği ![]() FALSETA : Gitarda ritm partilerinin arasında çalınan solo pasajlar, melodik çeşitlemeler ![]() FALSETE : Yükseğe çıkılan ses ![]() FANDANGOS: Eski Endülüs kültürünün şarkı ve danslarından Kökeni çok eskiden yaşanmış küçük Arap akınlarına dayanmaktadır FANDANGOS DE HUELVA: Fandango dansı ve şarkısının İspanya'nın Huelva şehrinde icra edilen tarzı FANDANGO GRANDE: Soyut bir şarkı olan Fandango Grande normal Fnadangodan daha farklı bir compas ile icra edilir FANDANGUILLOS: "Küçük Fandango" anlamına gelen bu şarkı Cante chico sınıfına girer, kırsal yaşam ve eğlenge konularını işler FARRUCA: Dramatik erkek dansına dayanan bu makamda 4/4 lük ölçü kullanılır Yakın tarihlerde görülmeye başlamıştır Portekiz kökenlidir![]() FERIA: Tatil günü, panayır FIESTA: Parti, eğlence FLAMENCO : Bakınız tarihçeye ![]() FLAMENCO PURO: Saf, geleneksel Flamenko FLOREO : Ellerin hareketi FUERTES: Sert, kalın, kaba -G- GARROTIN: Hem duygusal hem de neşeli olan bu şarkı 2/4 lüktür GITANA: İspanyolca'da bayan çingene GITANO: İspanyolca'da erkek çingene GOLPADOR: Gitarın üzerine vurma GOLPE : Dansta ayağın tüm tabanının yerle temas ettiği vuruşun adı Gitarda; yüzük parmağı ile gitarın göğsüne yapılan vuruş GRANADINAS: Granadina kentine özgü bir makam GRANDE TRAGİC : Sıkıntılı, trajik ritimler ![]() GUAJIRAS: Küba kökenli flamenko makamlarından GUITARRA: Gitar -H- HUESO: Gitarın sapında bulunan kemikten yapılmış köprü, eşik -J- JABERA: Nadiren çalınan bir Fandango Grande JALEOS: Onaylama ifadesi, cesaret verme, teşvik etme (Ole, Ale, Bien vs)JUERGA: İçkili eğlence, festival -L- LETRA: Şarkı sözleri, dizesi ![]() LIVIANAS: Seyrek yorumlanan bu şarkı siguiriyas compas ile icra edilir LLAMADA: Çağırma Dansta yeni bir bölümün başlangıcını haber veren hareket serisidir 1'de başlar, 10'da biter -M- MALAGUEÑAS: Önemli Flamenko makamlarından biridir MANTON : Uzun püsküllü şal ![]() MARCAJE : Yürüyüş adımları 12 ölçülü danslarda 12'de başlar, 10'da biter MARTILLO: Çekiç Gitarda golpe tekniğine alternatif olarak kullanılan bir teknik MASTIL: Gitarın boyun kısmı MAYOR: Majör ton MENOR: Minör ton MILONGA: Arjantin kökenli bir şarkı MINERA: "Minero" kelimesinden türemiştir Cantes de Levante, lenvante bölesinin şarkılarından biri olarak bilinir MIRABRAS: "Cantinas" türünün şarkılarındandır MUJER : Kadın ![]() MURCIANA: Levante bölgesine ait bir şarkıdır -N- NANA : Ninni -P- PALILLOS: Küçük uzun tahta parçaları Puro flamenkoda kullanılmıyordu![]() PALMAS: Şarkının veya dansın ritmine göre alkış yapma ![]() PALO : Tüm Flamenko makamlarına verilen ad PALO SECO : Gitar olmadan şarkı söyleme, yorumlama (to capella)PAYO: Çingene olmayan ![]() PETENERAS: Hüzünlü bir yapıya sahip olan bu makam 6/8 ve 3/4 lük guajiras gibi bileşik compas ile icra edilir Adını, Jerez de la Frontera yanında bulunan Paterna de Rivera dan almıştır PICADO : Sağ elin işaret ve orta parmağının telleri apoyando olarak sırayla çalması ![]() PITOS: Dansta ve şarkıda ritme uygun olarak parmak şıklatmak PLANTA : Dansta ayağın ön kısmının yerle temas ettiği vuruşların adı ![]() POLO : Soleares ailesinden bir makam PUENTE: Köprü, eşik PUNTA : Dansta ayağın ön ucuyla yapılan vuruş -Q- QUEJİO : Keder, hüzün -R- RASGUEADO : Gitarda tellere sağ elin çeşitli parmak kombinasyonlarıyla vurulması ile yapılan tekniktir ![]() REDOBLE: 4 ya da 5 tempoyu 1 veya 2 ye sıkıştırmak REDONDA : Flamenkoda ses, flamenko sesi ![]() REMATE: Kapanış 12'lik kompaslarda genellikle 10'da, Tangos gibi 4'lük kompaslarda 3'tedir![]() ROMANES: İspanyolca olmayan çingene dili ROMERAS: Cantiñas grubuna ait bir makam RONDENA: 1 Malaga'daki Ronda'nın dağlarına ait olan makam, şarkı 2 Ramon Montoya 'nın eseri olan gitar için özel olarak oluşturulmuş müzikal form RUMBA: Popular latin ritmi Kökü Küba'nın şeker ve muz plantasyonlarına dayanır -S- SALIDA: Çıkış Dansçının çıkışı![]() SERRANAS: 19 yüzyıla dayanan bir şarkı türü SEVILLANAS: Castilian kültürüne dayanan, Sevilla kentinden doğan bir dans ve şarkı formu SIGUIRIYAS: Kökü çok eski çingene kültürüne dayanan bir makamdır Ancak Castilya bölgesinde de kullanılmaktadır![]() SILENCIO : Müziğin hafif çalındığı, melodik bir dans bölümüdür Dansçı bu bölümde ayak vuruşları yapmaz, yumuşak hareketlerle dans eder Sessizlik bölümü olarak da adlandırılır![]() SIN APOYAR : Tellere parmakları yaslamadan çalmak, arpej SOLEA: Esası "Soleares" olan Flamenko'nun anası olarak kabul edilen köklü bir makam ve şarkı formu 12 zamanlıdır Aksanlar 3-6-8-10-12'dedir![]() SORDAS: Sessiz hafif el çırpmaları -T- TABLAO: Sahne hayatı, Flamenko müziği ve dansı icra edilen cafe ve gece klüpleri TACAOR : (Tocaor) Flamenko gitar çalan ![]() TACON: Topuk, ökçe Dansta ayağın topuk kısmının yerle teması![]() TAMBOR: Davul TANGOS: Neşeli ve hareketli 4/4 lük dans ve makam formu TANGUILLO: Tangos'un daha hafif bir varyasyonu olan Tanguillos, Cadiz kökenlidir TAPA: Gitarın göğüs tahtası TARANTAS: Miner tarzına ait bir makam formudur TARANTOS: Tarantas'ın dans edilen şeklidir ve 2/4 lük olarak çalınır TEMPLE: Yumuşatmak, ayarlamak TIENTOS: Köklü bir makam ve şarkı formu Tientos için "Eğer Solea flamenkonun anasıysa, Tientos da babasıdır" sözü söylenmektedir TIENTOS POR ZAMBRA: Tientos'un hızlı varyasyonudur 4/4 lük olarak yazılır TIPLES: Tiz ses veren teller TIRANDO: Telleri çekerek çalmak TONAS: Tonada kelimesinden türemiştir Anlamı akort ya da popüler basit flamenko şarkısı TONO: Ton, gam TOQUE : 1 Gitar çalmak, 2 Gitarda flamenko yorumlamak, 3 Flamenko müziğinin heyecan ve coşkusu TOQUE LIBRE: Gitarda serbest compas ile zamanlama düzeni olmadan yapılan çalınış En çok kullanılanlar Fandangos Grandes, Malagueña, Granadinas, Tarantas ve Rondeña dır TRASTE: Gitarda perde TREMOLO: Gitar tekniği Başparmak bas notaları verirken diğer parmaklar da sırayla "i a m i" şeklinde tiz telleri teker teker hızlı bir şekilde çalar -V- VERDIALES: Malaga Fandango'sunun tasasız bir varyasyonu olan Verdiales ismini Los Versiales kasabasından almıştır VITO: Eski Endülüs kültürüne ait bir makam ve şarkı formu olan Vito 3/4 lük olarak yazılır -Z- ZAMBRA: Granada çingenelerinin neşeli danslarındandır 9 yy'da görülmeye başlamıştır Yaratıcısı Ali Bin Ziryab olarak bilinmektedir![]() ZAPATEADO: Eskiden kalma zor bir dans olan zapateado için bir erkek bir de bayan dansçı ve biraz da hayal gücü gerekir Ayrıca ayakların yere vurularak yapıldığı hareketlerin genel ismidir![]() ZAPATOS: Ayakkabı (Çoğul olarak kullanılır)ZORONGO: Çok eski bir folk şarkısı olan Zorongo, Garcia Lorca tarafından yeniden ele alınmıştır FLAMENKODA KULLANILAN İBARELER Agua!: Su "çok sıcak suya ihtiyaç var" anlamında Asi se baila!: "işte bu danstır" Dansçıyı onaylamak, yüreklendirmek için![]() Asi se toca!: "İşte bu çalmadır (gitar)" Gitaristi yüreklendirmek için![]() Asi se canta!: "İşte bu şarkı söylemektir" Aynı şekilde şarkıcıya destek vermek için![]() Eso es!: İşte bu! Guapa: Güzel (kadın için) Guapo: Yakışıklı Hassa: Harika Ale, Ole: 12 yy'da kullanılan Allah kelimesinden geldiği sanılmaktadır Yine destek anlamında bir ünlemdir![]() Vamo ya!: Gidelim |
|
|
|