 |
A'dan Z'ye Müzik Terimleri |
 |
10-14-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
A'dan Z'ye Müzik TerimleriBAZI MÜZİK TERİMLERİ A CAPELLA (İtal  ): Çalgı eşliği olmayan koroACCELERANDO (İtal ): HızlanarakADAGİO (İtal ): Yavaş tempoADAGIETTO (İtal ): (1) “adagio” tempoda kısa parça (2) “adagio”dan az daha hızlı tempoAFFETTUOSO (İtal ): Taşkın bir duyguylaAGİLE (İtal ): Çabuk, çevikAGİTATO (İtal ): Hızlı, sarsıntılı, heyecanlıAKOR (Fran Accord / İng Chord): aynı anda tınlamak üzere “dikey” olarak yazılmış ikiden fazla ses Aynı terim, çalgıların, ses yüksekliklerinin birbiriyle uyuşması amacıyla (La=440) titreşimini tutacak şekilde düzenlenmesi için kullanılırAKORDİYON: hava etkisiyle ses veren, körüklü ve klavyeli çalgı Çoğunlukla dans orkestralarında kullanılırAKUSTİK (Fran Acoustique/ İng Acoustic): Sesle, sesin doğumu özellikleri, ulaşımı ve alımı ile uğraşan fizik bilimi koluALLA MARCİA (İtal ): Marş temposunda, marş gibiALLA TURCA (İtal ): Türk müziği benzerindeALLEGRETTO (İtal ): “Allegro”dan daha yavaş tempoALLEGRO (İtal ): Önceleri yalnız “mutlu” ve “sevinçli” anlamlarına gelirdi Günümüzde hızlı tempoyu anlatmak için kullanılırALLEMANDE: Almanya’da doğan, 1550 yıllarında Fransa’ya geçen, ağırca tempoda tören dansı Bu dansın karakteri 18 yüzyılda sanat müziğinde süitin bölümlerinden biri olmuş, başlangıçtaki özellikleriyle bağlılığı azalmıştırALTO (İtal ): Kadın ve çocuk seslerinin en pes olanı Terim aynı alandaki erkek sesleri içinde kullanıldığı gibi, fransızcada “viyola” karşılığı olarak ta kullanılır Alto anahtarı portenin üçüncü çizgisine konan “do” anahtarıdırAMABİLE (İtal ): Sevimli, okşayıcıANDANTE (İtal ): “Yörük” anlamına gelir Orta yavaşlıkta tempoANDANTİNO (İtal ) “andante”den daha hızlıANİMATO (İtal ): CanlıAPASSIONATA (İtal ): Tutkulu bir duyguylaARİETTA (İtal ): Kısa ve küçük aryaARMONİ (Fran Harmonie) Akorların kuruluşu, türleri, çevrilmesi, bağlanması, yürüyüşü ve melodi ilintileriyle uğraşan bilgi koluARPEGGİONE: Gitar ve viyolonsel arasında, yaylı ve telli bir çalgı 1823 yılında Viyana’da G Staufer yapmıştır Schubert bu çalgı için aynı adla bilinen sonatını yazmıştırARPEJ (Fran Arpege / İtal Arpegio): İtalyanca “arpeggiare” kelimesinden , arp çalmak anlamına Süslemelerin notalanışında, bir akorun yanıbaşına konan dikey ve kıvrımlı çizgi, akor seslerinin birlikte değil de, birbiri arkasından çalınması gerekeceğini gösterirARYA (İtal “Aria” / Fransızca ve İngilizce’de “Air”): Bir tür şarkı İnsan sesi için beste Operalarda genellikle başvurulan biçim “Aria da capo” birinci bölümü ikinciden sonra yeniden söylemek arya biçimi “Aria concertante – konser aryası”, “Aria d’abilit – şarkıcının teknik gösterisine uygun arya”, “Aria di chiesa – kilise aryası”ASSAİ (İtal ): Çok (allegro assai: Çok hızlı Largo assai: Çok yavaş gibi)A TEMPO (İtal ): İcrada tempo değişmesinden sonra, yeniden önceki tempoya dönüşA TONALİTE (Fran ): Tonalite dışı Majör, minör, yada başka modal dizilerle ilgisizliği anlatan terim Bu türlü müziğin başlıca siması sonradan tonalite dışı yazıyı kurallaştıran, Avusturyalı besteci Arnold Schönberg’dir-------------------------------------------------------------------------- B BALALAYKA: Rus halkının ulusal çalgılarından Üçgen biçimli, uzun boyunlu ve üç telliBALLAD (Fran “ballade” / İtal “balata”): 12 yy’da Güney İtalya halkının söylediği kısa dans şarkısı Daha sonra, ballad, dans ile bağlılığını kaybetmiş, romantik yüzyılda Chopin, Liszt, Brahms gibi besteciler piyano için ballad’lar yazmışlardır Bugün bu terim özellikle halk müziğinde, aşk şarkıları için kullanılırBAGATELLE (Fran ): Kelime anlamı “boş, önemsiz” Hafif, kısa piyano parçası anlamına gelir Başka çalgılar içinde “bagatelle” yazmış besteciler vardırBANÇO (banjo): Çoğunlukla Amerikan gezginci halk şarkıcılarının kullandığı beş, yada daha çok telli çalgı İlk caz orkestralarında gitar yerine kullanılırdıBANDO (İtal ): Nefes ve vurmalı çalgılardan kurulan, çoğunlukla törenlerde kullanılan çalgı topluluğu Bandolar, genel olarak askeri marş çalarlar Bugün ya bu türlü topluluklar için doğrudan doğruya yazılmış, yada düzenlenmiş, senfonik müzik çalan bandolar vardırBARCAROLLE (Fran ) Sandal şarkısı Genellikle Venedik gondolcularının söyledikleri hafif ve durgun parçaBARİTON: Orta kalınlıkta erkek sesi BAROK (Fran ,İng”Baroque”): Müzik alanında Barok çağı 1550 yıllarında başlamış, 1600’den sonra yayılmış, çağın öbür sanatlarındaki renk ve süsleme gösterişi, İtalyan madrigalinin kromatik armonisinde, Venedikli bestecilerin birden çok koro için yazdıkları yapıtlarda belirmiştir Barok eğilimlerine uygun müzik yazmış besteciler arasında Gabrieli’ler, Schütz, Buxtehude, bir sınıra kadar Bach, Haendel, Rameau ve Lully gösterilebilirBAS, BASSO: En kalın erkek sesi BASSO CONTİNUO: Sürekli bas 16 yy sonlarında klavsenci veya orgçuların çok ses müziğine eşlik etmelerini kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmiş kuralBEL CANTO (İtal ) Güzel şarkı, güzel söyleyiş anlamına gelir İtalyan operasının ses gösterisine ve hançere cambazlığına dayanan söyleme üslubuBEMOL: Bir notayı yarım aralık pesleştiren işaret BERCEUSE (Fran ): NinniBİS (Fran ): Konserde halkın icracıdan ek parça çalmasını istemek için kullandığı kelime Yerine “ encore” kelimesi de kullanılır “yine” anlamına gelir Notada “bis” yazısı, bir bölümün bir kere daha çalınacağını gösterirBOLERO: Bir çeşit İspanyol dansı Üç vuruşludur, kastanyet eşliğinde oynanır Bu dansa sanat müziğinde de rastlanmaktadır En ünlü Bolero, Ravel’in yazdığı aynı adlı orkestra yapıtıdırBOURREE (Fran ): Fransa’nın Auvergne bölgesinden doğma şen bir dans Dört zamanlıdır Barok süitlerinde kullanılmıştırBUFFO (İtal ): Güldürücü Operalarda güldürücü rollere çıkan şarkıcıBURLESCA (İtal ): Güldürücü alaycı karakterli bestelere verilen ad Bach’ın “la minör” klavsen partitasında bu adın ilk kullanılışından birine rastlanılır-------------------------------------------------------------------------- C CACOPHONİE (Fran ): Kakışma Geleneksel armoni kurallarına göre uyumsuz sayılan nota bileşimiCADENZA (İtal ): (kadans Fran: Cadence Alm: Kadenz) Latince “düşmek” anlamına gelen “cadere” sözcüğünden (1) Melodi ve armonide, bir dinlenme noktasına varış (2) Yorumda, düşüş noktasına, parçanın ana tonalitesine varırken çalınan yada söylenen süslü, gösterişli geçit; genellikle konçertolarda rastlanırCAMERA (İtal ): “Oda” anlamına gelir “sonata da camera”, yada “concerto da camera”, dindışı niteliği olan çalgı müziklerini anlatmak için kullanılan terimlerdir “sonata da camera”, dürlü dansların art arda dizilmesi bakımından süite benzerCANTABİLE (İtal ): Şarkı söyler gibiCANTO (İtal ): ŞarkıCANZONE (İtal ): (1) Halk şarkısı (2) Çok sesli şarkı (3) Yazı bakımından madrigali andıran; iki yada üç sesli çalgı müziği parçası Canzonetta: Kısa “ Canzone”CAPELLA (İtal ): Bir müzik parçasını seslendiren türlü çalgılardan kurulu toplulukCAPRİCCİO (İtal ): Başlangıçta fuga yazısına dayanan bir türlü çalgı müziğini tanıtması bakımından “ricercar” ve “fantasia” ile aynı anlama gelirdi Bugün beklenmedik etkiler taşıyan “kaprisli” besteler için kullanılmaktadırCAVATİNA (İtal ): Daha arık, daha gösterişsiz bir arya türüCELESTA: Mekanizması piyanoyu andıran klavyeli küçük çalgı Alanı orta”da” dan yukarı dört oktavdırCHACONNE (Fran İtalyancası Ciacona): İspanyol kaynaklı olduğu sanılan bir dans Aslında 4/4 ölçüdedir Sanat müziğinde kullanılışı, pes alanda tekrarlanan ¾ ölçüdeki motif üzerine çeşitlemelere dayanır Passacaglia’ya benzerCODA (İtal ): “kuyruk” anlamındadır Bir bestenin sonuna konan bitiş bölümüCOURANTE (Fran İtalyancası Corrente): 16 yy’da ortaya çıkmış, hızlı tempoda, üçlü zaman ölçüsünde Fransız dansıCREDO (İtal ): DuaCRESCENDO: Sesi gitgide yükselterek ÇALGILAMA (fran İngilizcesi: Instrumentation): Çalgıların tını nitelikleri, ses sınırları, birbirleriyle birleştiklerinde, ne türlü sonuçların ortaya çıkabileceği konusundaki bilgilerin tümüÇEŞİTLEME (Fran Variation): Bir temanın, bir konunun, bir düşünün değişikliklerle tekrarlanması Değişim, ritm, armoni ve melodide, çoğu kere konunun her bir tekrarında bunlardan yalnız birinde yapılır-------------------------------------------------------------------------- D DECRESCENDO (İtal ): Gitgide hafifleyerek ve ses yoğunluğunu düşürerekDİAPASON (Diyapazon): Yunanca’da sekizinci aralık anlamına gelir Fransızca’da, ses uyulmamasında kullanılan ve “LA” sesini veren aracın adıDİSSONANCE (Fran ) Bak CACOPHONİE…DİVİRTİMENTO (İtal Fransızca divertissement: (1) Operada danslar bölümü (2) Çalgı müziğinde, danslar dizisi 18 yy’da süit’den çıkma bir biçimDİYEZ (Fran Diése, İngSharp, AlmKreuz) Bir notayı yarım aralık tizleştiren işaretDOLCE (İtal ): Tatlı ve yumuşakDOLENDO (İtal ): ÜzüntülüDÖNEMSEL BİÇİM (fran Forme cyclique): Sonat biçiminde yazılmış yapıtlarda, ilk bölümde sunulan konuların, sonraki bölümlerde de kullanılması Örnek: César Franck’ın “re minör” senfonisiDRAMMA DER MUSİCA (İtal ): müzikli oyun OperaDUET, DUO: İki ses için müzik DÜZENLEME (Fran Arrangement, Transcription): Bir ortam için yazılmış bir yapıtı bir başka ortama aktarmak Örnek: Schubert’in şarkılarını Liszt’in piyano için düzenlemesi… Bach’ın org yapıtlarını, Stoskovski’nin orkestra için düzenlemesi-------------------------------------------------------------------------- E ENSEMBLE (Fran ) Beraberlik, toplulukEŞLİK (Fran Accompagnement): İnsan sesi yada tek çalgı için yazılmış yapıtlarda, başlıca ses yada seslere yardımcı durumda olan çalgı bölümüETUDE (Fran ): Çalışma yada terim parçası Bu amaçla yazılmış pek çok parça, anlatımla ilgili bağımsızlıkları yönünden, başlı başına birer sanat yapıtı değeri taşımaktadır Örnek: Chopin veya Debussy’nin piyano “étude”leri-------------------------------------------------------------------------- F FALSETTO (İtal ): Erkek seslerinin normal alan dışında tiz, kadın sesine benzer sesler çıkarmak amacıyla başvurdukları yöntemFANDANGO (İsp ): üç zamanlı, canlı, gitar ve kastanyet eşliğiyle oynanan İspanyol dansıFANFAR (Fran Fanfare): Maden çalgıların çaldığı, genellikle şenliklerde ve törenlerde ilgi çekmek için kullanılan müzikFANTAİSİE (Fran İtalyanca:fantasia Almacahantasiestück İngilizce:Fancy): Bağımsız biçimli parça Başlangıçtaki anlamına göre, bölüm benzetmelerinin “imitation” ların önce metot kurallarına uygun olarak, sonraları kontrapunta yazısında daha büyük özgürlükle yapıldığı parçalar 18 yy’a kadar yazılmış “fantasie”ler, Bach’da en kesin ilkelerini bulan fuga yazısını hazırlanmıştırFRANDOLE (Fran ): Fransız halk dansı Jig’e benzerFİNALE (İtal ): Konçerto, senfoni, opera gibi uzun, yada çok bölümlü bir bestenin son bölümüFOLİA: Eski Portekiz dansı FORLANA: Jig’e benzer İtalyan dansı FORTE (İtal ): GüçlüFUGA (Lat Fransızca: Fugue): Kontrapunta yazısı biçimlerinden biri Tema (yada, başka bir deyişle konu) bir seste sunulur ve sonra öbür seste birbiri ardından benzetiş yoluyla konuyu izler “Fuga” sözcüğü Latince’de “kaçmak” anlamına gelir Nitekim Fuga’da seslerin birbiri ardına sıralanması kovalamayı andırmaktadırFENEBRE (İtal ): Yaslı Marcia funebre: Cenaze MarşıFUOCO, CON (İtal ): AteşliFURİANT: Çabuk tempoda bir Bohemya dansı FURİOSO (İtal ): Öfkeli-------------------------------------------------------------------------- G GAVOTTE (Fran ): Fransa’da 18yy’dan sonra yaygınlaşan oynak bir dans türüGİOCOSO (İtal ): Sevinçli, şenGİUSTO (İtal ): Tam Doğru Allegro guisto: Aşırılığa kaçmayan, kesin vuruşlu hızlı tempoGLİSSANDO (İtal ): Kaydırma, piyanoda parmağı tuşların üstünden hızla geçirme Yaylı çalgılarda telin üstünde kaydırmaGLOCKENSPİEL: Büyüklerine göre, tınıları belirli çelik parçacıklara tokmakla vurularak çalınan, ses boyutları beş oktava dek ulaşan çalgı GRANDİOSO (İtal ): Büyük, ihtişamlıGRAVE (İtal ): Çok yavaş tempoGRAZİOSO (İtal ): Sevimli yada ince duygulu-------------------------------------------------------------------------- H HABANERA (isp ): İspanya’da yaygın Küba kaynaklı dans Küba’ya Afrika’dan gelmiştir İki vuruşludur Ritm özelliği, birinci vuruşun noktalı oluşudurHARMONİCA: Ağız mızıkası Ağız orgu Sesi, üflenince titreyen maden kamışlarla çıkarHARMONİUM: Kamışlı org 1810 yılında Fransız Grélé bulmuş 1842 yılında Fransız Deboin geliştirmiştir Piyanoya benzer Kullanışlı ve sesi orgu andırır-------------------------------------------------------------------------- I IMPROMTU (Fran ): Doğaçtan yorum anlamına gelmekle birlikte 19 yy’da gelişmiş şarkı (Lied) biçiminde yazılmış parçalar için kullanılmıştırIMPROVISATION (Fran ): Doğaçtan yorum yada söyleyiş Müziği hazırlıksız olarak içe doğduğu gibi, hem yaratma hemde yorumlama sanatıINTERLUDE (Fran ): Bir yapıtın ana bölümleri arasında yorumlanan ğparçaINTERMEZZO (İtal ): (1) Başlangıçtaki anlamına göre, bir oyunun perdeleri arasında dekor değişmesine ve oyuncuların hazırlanmasına fırsat vermek için sunulan müzikli kısa oyun Intermezzo’lar sonraları opera perdeleri arasında da oynanmıştır (2) Operalarda ara müziği-------------------------------------------------------------------------- J JİG: İngiliz kaynaklı, hızlı dans JOTA (isp ): Bir çift dansçının oynadığı, hızlı tempoda kastanyet eşlikli İspanyol dansı-------------------------------------------------------------------------- K KAMMERMUSİK (Alm ): Oda müziğiKANON (Fran Canon) Çok ses yazısı türlerinden Ses girişleri, dizinin türlü katlarında tekrarlama yoluyla birbirini izlerKANTAT (İtal Cantata): Başlangıçtaki anlamına göre söylemek, “teganni” edilmek için yazılmış parça Bugünkü anlamına göre, operada olduğu gibi, metni bir olayı bir konuyu anlatan, fakat sahnede oynamak için hazırlanmamış, bir yada birkaç solo şarkıcı ve orkestra (ve bazı kere de koro) için yazılmış yapıtKAPELLEMEİSTER (Alm ): (1) Orkestra yöneticisi (2) Kilise müziği yöneticisiKASSATİON (Alm ): 18 yy’da süitin türlerindenKASTANYET: İspanya ve Güney İtalya’da halk müziğinden yayılan kestaneye benzeyen, birbirine bağlı iki tahta parçası Bolero, fondago ve tarello gibi halk danslarında süsleyici bir ritm unsuru olarak çalınırKOLORATURA (İtal ): Çalgılarda ver insan sesinde süslü geçitler Terim genellikle, bu türlü geçitleri ustalıkla söyleyebilen lirik sopranolar için kullanılırKONÇERTO (İtal ): Genellikle tek, bazen de birden çok çalgı için, orkestra eşliğiyle yazılmış beste Concerto grosso: Küçük bir çalgı grubunun (concertino), orkestranın geri kalan çalgılarıyla (ripieno) karşıt durumda olduğu yapıtKONSERVATUVAR (Fran ): Müzik öğrenimi için kurulmuş büyük okullar İlk konservatuvar Napoli’deki San Maria di Loreto’durKONTRALTO (İtal ): En pes kadın sesiKONTRAPUNTA (İtal ): Birden çok sesi birleştirme kurallarının tümü Armoniyle yakından ilgilidirKONZERTMEİSTER (Alm ): Senfoni yada opera orkestrasında baş kemancı Yalnız kemanlardan ve öbür yaylı çalgılardan değil, yöneticiden sonra bütün orkestranın çalışma beraberliğinden sorumlu kişiKUARTET (Fran ): Dört çalgı yada dört ses için müzik Dört çalgılık, yada dört seslik topluluk En yaygın dörtlü çalgılaması, iki keman viyola ve viyolonselden kurulan topluluktur ve bu ortam için sayısız yapıy verilmiştirKUİNTET, KENTET (Fran ): Beş çalgı, yada beş ses için müzik Beş çalgılık yada beş seslik topluluk-------------------------------------------------------------------------- L LAENDLER: Kaynağı Avusturya olan ¾ ölçülü dans Valsin doğumuna yol açmış viyana klasikleri bu dansı bazı yapıtlarında kullanmışlardırLARGAMENTE, LARGO (İtal ): Geniş anlamında Çok yavaş tempoLARGHETTO (İtal ): “Largo”dan az daha hızlıLEGGİERO (İtal ): HafifLEİTMOTİV (Alm ): Kişilerin yada olayların tanıtılması için kullanılan, melodik, ritmik yada armonik kimliği olan cümle bölümleri Genellikle operada kullanılır Wagner’in operalarında “Leitmotiv”lerin özel bir önemi vardırLENTO (İtal ): YavaşLİBRETTO (İtal ): “Küçük kitap” anlamına gelir Opera metni, opera oyunuLOURE (Fran ): 18 yy süitlerinde rastlanan bir tür halk dansı-------------------------------------------------------------------------- M MAESTOSO (İtal ): GörkemliMALAGUENA: Malaga kaynaklı, Endülüs’te yayılmış İspanyol halk dansı MEİSTERSİNGER (Alm ): 14 15 ve 16 yy’larda Almanya’da birlikler ve loncalar kurmuş ozan ve şarkıcılara verilen adMELODİ: Ritm öğesinden yararlanarak, bir biçim için art arda çizilmiş notalar MELODRAM: Müzikle birlikte, melodisiz olarak, düz okuma durumda söylenen dram Müzik eşliğiyle bir anlatıcı için hazırlanmış yapıtların türüne verilen adMENUETTO (İtal ): 17 yy’da ortaya çıkmış Fransa kaynaklı, üç zamanlı saray dansı Adı “küçük” anlamına gelen menu sözcüğünden türemiştir Ufak adımlarla oynanması bu adı gerektirmiştirmüziği önce süitlerde yer almış, sonra sonat biçiminin bölümlerinden biri olmuş, yerini scherzo’ya bırakıncaya kadar kullanılmıştırMETRONOM: Müzikte zaman ölçen, bir parçanın tempo hızını belirten araç Prensibini 1596’da Paris’te Etienne Loulie bulmuş, 1816’da Johann Nepomuk Maelzel ilk metronom fabrikasını kurmuşturMİSSA (Fran ): Katolik kilisesi tören müziği Başlıca bölümleri “Kyrie”, “Gloria”, “Sanctus” ve “Benedictus”, “Agnus Dei” Her bir parçanın iç biçimini sözler düzenler “Missa” büyük biçim olarak süiti andırırMODULATİON (Fran ): Bir tonaliteden öbürüne geçme ModülasyonMONODRAM: Tek şarkıcı için opera MOTİF: Bir yapıtın kuruluşunun ana öğelerinden biri olarak kullanılan ve bir müzik fikrinin kaynağı olan parça -------------------------------------------------------------------------- N NOCTURNE, NOTTURNO (fran, İtal ): “Gece Müziği” anlamında kullanılır İlk terim olarak durgun, düşünceli, ve duygulu piyano parçalarını anlatmak için John Field tarafından kullanılmıştır Bu türde en olumlu, en ünlü parçaları Chopin yazmıştırNONET: Dokuz çalgı için yapıt Dokuz çalgıdan kurulmuş toplulukNOTA: Müzik yazısı Sesleri gösteren işaretler-------------------------------------------------------------------------- O OKTAV (İng ) Sekiz sesli aralıkOKTET (Fran ): Sekiz çalgılı topluluk Sekiz çalgı yada sekiz üyeli topluluk için yazılmış yapıtONİKİ NOTA MÜZİĞİ: Yarım ses aralıklı kromatik dizideki oniki notanın besteci tarafından bağımsızca seçilip sıralanışı ile ortaya çıkan diziye dayanan müzik Oniki nota dizisi prensibini bir tonal düzen yerine, yeni bir düzen kurma amacıyla Avusturyalı besteci Arnold Schoenberg hazırlamıştır OPUS (Lat ): “Yapıt” anlamında kullanılır Bazı besteciler yapıtlarının bestelenmiş yada yayınlanmış sırasını belirtmek için Op Kısaltmasını ve yapıtın sıra numarasını kullanırlar-------------------------------------------------------------------------- P PARTİSYON (Fran ): Çalgı yada ses bölümlerinin birlikte okunmasını sağlamak amacıyla birbiri üstüne sıralanış notasıPARTİTA (İtal ): 17 yy’da art arda çalınan dans parçaları dizisi Bach, terimi iki anlamda kullanmıştır (1) süit karşılığı, (2) org “chorale”leri üzerine çeşitlemelerPASSACAGLİA (İtal ) : İspanyolca “sokak şarkısı” anlamına gelen “passagallo” sözcüğünden 17 ve 18 yy süitlerinde rastlanan, orta yavaşlıkta, üç zamanlı, tekrarlanan figüre (ostinato’ya) dayanan dans biçimiPASSION: İsa’nın haçlanması ile ilintili kutsal metin üzerine koro, solo şarkılar ve çalgı eşliği için bestelenen bir tür oratoryo Ortaçağ’da “mystére” ve “devozione”lerden türemiştirPASTORAL: (1) Konusu genellikle efsanelere dayanan müzikli oyun Operanın öncüsüdür Renaissance İtalya’sında ortaya çıkmış, sonra özellikle Fransa’da gelişmiştir (2) “Çobansı” nitelikte çalgı müziği yada şarkı “Musette” ve “Siciliana” pastoral biçimlerdirPİANO, PİANİSSİMO (İtal ): Hafif, yumuşak çok hafif, çok yumuşakPİCCOLO (İtal ): Küçük flüt Ses alanı normal flüte kıyasla bir oktav yukarıdan başlarPİU (İtal ): ÇokPİZZİCATO (İtal ): Yaylı çalgılarda bir geçidin yayla değil, tellerin parmakla veya tırnakla çekilerek çalınacağını belirten terimPOLACCA (İtal ): İtalyan tarzında yazılmış olmakla beraber dansın ritmik özelliklerine bağlı bir tür “polonaise”POLİTONALİTE (Fran ): Birden çok ve birbirinden ayrı tonalitelerin bir arada kullanılmasıPOLKA: Bohemya kaynaklı, hızlı tempolu dans POLONAİSE (Fran ): Polonya halk dansı Orta yavaşlıktadırPRESTO (İtal ): ÇabukPRESTİSSİMO (İtal ): Çok çabukPRIMADONNA (İtal ): “Birinci Kadın” anlamına gelir Operalarda baş kadın şarkıcı-------------------------------------------------------------------------- Q QUATRE NOTES CONTRE UNE: Bire karşı dört nota kullanarak yapılan iki partili kontrpuan QUİETO: Sakin anlamında kullanılır QUİNTON: 18 yy’a ait eski bir Fransız kemanıQUODİLBET: (istendiği gibi, dermece) 16 ve 17 yy’larda polifonik vokal bir eserin farklı eserlerindeki birkaç popüler melodi ve metnin komik bileşimi bu kelimeyle adlandırılırdı Bach’ın Goldberg Variationların sonuncusu bir quodilbet idi-------------------------------------------------------------------------- R RALLENTANDO (İtal ): YavaşlayarakRAPSODİ: Belirli bir kalıp ve biçime bağlı olmayan genellikle halk temalarına dayanan çalgı müziği RECİTATİVO (İtal ): Bir operanın oratoryonun yada kantatın “teganni” edilmeyip, söylenen, bir türlü konuşmayla sunulan bölümleriRESİTAL: Bir konserde tek şarkıcı yada çalgıcının eşliksiz olarak bir veya birkaç yapıtı sunması RİSOLUTO: Güçlü, kararlı RİTM: Zaman içinde varolan müziğin yine zaman içinde belirtilmesi Ritm müziğin üç ana öğesinden biridir Öbür ikisi melodi ve armoni Melodisiz ve armonisiz müzik olabilir ama ritimsiz bir müzik düşünülemezROMANCE: Besteciyi kesin bir kalıp biçimine uymak zorunda bırakmayan, genellikle duygusal parçalara verilen ad RUBATO: İcrada geçici olarak kesin bir tempodan ayrılman ve nota sürelerini bir cümlenin anlamını açıklamak, yaymak amacıyla değiştirmek -------------------------------------------------------------------------------- S SALTARELLO: Hızlı tempoda eski İspanyol- İtalyan dansı Lavta süitşerinde pavan’dan sonra yer alırSCHERZO: “Şaka” anlamına gelir sonat biçiminde Beethoven’den bu yana “menuetto”nun yerini almış olan bölüm Tekrarlanan kesin çizgili bir ritmik figüre dayanır Menuetto’da olduğu gibi karşıt nitelikte bir yavaş bölümü (üçlü bölümü) vardırSERENAD: Akşam müziği Akşam yahut gece vakti, açık havada genellikle bir kadının penceresi altında söylenir, çalınır türde parçalar…SONAT: Başlangıçtaki anlamıyla “çalınmak, tınlatılmak” için parça anlamında… Üç yada dört bölümden kurulmuş yapıtın bütünü SONATİN: Küçük ve kısa sonat SOPRANO: En tiz kadın veya çocuk sesi SUBRET: Operalarda ve operetlerde genellikle hizmetçi kız rolüne çıkan hafif sopranolar sınıfına verilen ad STACCATO: Notalarda belirtilen sesleri birbirine bağlamadan teker teker ayrı ayrı yorumlama STRETTO: (1) Fuga yazısında, ana konu ile karşılığın üst üste geldiği ve seslerin birbirini daha yakından izlediği bölüm (2) Parçanın sonunda tempo hızlanması (genellikle İtalyan operasında)SÜİT: 16 yyda bir yandan halk arasında, öte yandan saraylarda gelişmeye ve yaygınlaşmaya başlayan dans parçaları demeti Sanat müziği sınırları içinde yer edinmiş, 17 ve 18 yylar boyunca başlıca çalgı müziği ortamı ve sonat biçiminin öncüsü olmuştur Allemande, Courante, Gavotte, Rigaudon, Loure, Passepied, Chaconne süitlerde rastlanan başlıca danslardırSÜRDİN: Bir yaylı çalgıyı, yada maden nefes çalgısını sağırlaştırıcı parça veya tıkaç Sayfanın başına dön -------------------------------------------------------------------------------- T TANGO: Ritmi Habanera’ya benzeyen (noktalı ritm) fakat daha çabuk tempoda dans İspanyol-Amerikan kaynaklıdır Meksika’dan çıktığı sanılır Arjantin’de çok yaygındırTARANTELLA: Çok hızlı ve canlı tempoda Napoli dansı TEMA: Bir bestede başlıca müzikal fikir yada konu İlk çok ses yazısında, üzerine kontrapuntanın kurulduğu “cantus firmus”TEMPO: Müzikte sesin süresi üzerine kurulmuş, ses hareketlerinin süre ve hızlarını ölçmeye yarayan sistemlerin temeli TENOR: En tiz erkek sesi TOCCATO: Sözcük anlamı “dokunmak için” parça Klavye müziğinde (org, klavsen) verilen ilk adlarından biri Kuzeyli orgçular ve Bach fuga yazısında “toccata”larda geniş yer vermişlerdirTONALİTE: Bir bestede yada bir beste bölümünde bütün nota ve akorların, bir “çıkış noktası” durumundaki notayla ilgilerini düzenleyen sistemlerin bütünü Tonalite, kendi başına, müzik yaratıcılığında bir amaç değil, fakat araçlardan yalnız biridirTRANQUİLLO: Sakin, rahat TREMOLO: Bir nota yada bir akorun çok hızlı olarak tekrarı TRİL: Bir notanın bir üstteki notayla çok hızlı olarak sıralanması TRİO: Üç ses yada çalgı için yazılmış beste Böyle bir besteyi çalan toplulukTROPPO: Çok… Non troppo: Çok değil… Allegro non troppo: Çok hızlı değil… TROUBADOUR: 11 ve 14 yylar arasında Fransa’nın güneyindeki gezginci ozanlara verilen ad Kuzeydekilere “trouvére” denirTUTTİ: Bütün, tüm, hep birlikte anlamlarına gelir Konçertolarda ve koro seslerinde solo sesin yanında bulunan çalgı ve seslerin bütününe verilen adSayfanın başına dön -------------------------------------------------------------------------------- U UVERTÜR: Müzikli sahne yapıtlarının, süit ve senfonilerin başındaki açılış, giriş müziği İtalya’da Alessandro Scarlatti, Fransa’da da Jean-Baptiste Lully uvertürü üç bölümlü olarak kesinleştirmişler, böylece klasik senfoni biçiminin temelini atmışlardırUMORİSTİCO: Şakacı, esprili UNA CORDA: Tek tel Piyanoda özel bir pedala basılarak çekiçlerin üç yerine bir tele vurmasını sağlayarak özel bir ses rengi elde edilmesi Normale dönüş “tre corde” komutuyla belirtilirUNCA: Çengel Notaların değerini gösteren çengelUNGHERESE, HONGROİSE: Macar tarzında UNİSONO, UNİSSON: Tek sesli, aynı seste UNİTONAL: Tek tonlu UNNO, NATİONALE: Ulusal UOMO: Erkek adam Başroldeki erkek şarkıcıÜÇGEN (Fran , İng Triangle): Titreşimi sağlamak amacıyla üçgen biçiminde bükülmüş maden çubuktan yapılma, belirli bir nota yüksekliği vermeyen vurma çalgısıSayfanın başına dön -------------------------------------------------------------------------------- V VİBRAFON: Maden çubukların üstüne tokmakla vurularak çalınan, her bir çubuğun altında bulunan borunun içindeki havanın, elektronik araçla titreştirilmesiyle elde edilen tınıya sahip çalgı VİBRATO: Titreme, insan sesinde olsun, türlü çalgılarda olsun, bir notanın yüksekliğini aşağı ve yukarı doğru sık yada geniş aralıklı sallandırılmayla elde edilir VİRGİNAL: Diz üstüne yerleştirilip çalınan küçük klavsen VİRTUOZ: Yorumunda teknik ustalığın üstün katına erişmiş kişiler için kullanılan terim VİVACE: Canlı VOCE: Ses (Mezza Voce: Yarım ses), (Sotto Voce: hafif ses)VORSPİEL: Müzikli oyunlarda yapıtın başlamasından önce çalınan orkestra parçası |
|
 |
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.