Rebab Nedir Rebab Hakkında Bilgiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-15-2012

Rebab Nedir Rebab Hakkında Bilgiler

Rebab, Hz

Mevlana´nın ve oğlu Sultan Veled´in icra ettiklerine dair güçlü deliller bulunan 1, gövdesi hindistan cevizi kabuğundan olup, üzerine deri gerilen ve at kuyruğundan oluşan tellerine, yine at kuyruğundan yapılan yay sürülerek icra edilen perdesiz bir müzik aletidir

Kültürümüzde çok önemli bir yere sahip olan bu enstruman, günümüzde maalesef çok az kişi tarafından bilinmektedir

Rebabın ortaya çıkış yeri olarak Orta Asya gösterilmektedir

Mevlânâ´nın rebab üstüne okuduğu beyitler bize, tam çıkış yeri olarak Horasan´ı düşündürmektedir

“Güneş ülkesi” ya da “Güneş Halkının Ülkesi” olarak da anılan Horasan, Türkmenistan, Özbekistan, Azerbaycan, İran´ın bir kısmı ve Kazakistan topraklarını kapsayan geniş bir coğrafyadır ve Orta Asya´nın büyük nehri Amuderya´nın deltasında yer almaktadır

Horasan´ın tarihi birkaç bin yılı kapsamaktadır

Tarih ve kültürün yüzlerce muhteşem eseri, antik Horasan´ın başkenti Köhne Örgenç´te toplanmıştır

Efsaneye göre bu kentte her gün 160 Pazar kurulurmuş

144 kapı, 7700 medrese, 5300 minareli cami, 1000 kervansaray ve 5000 hamam varmış

2

Rebab´ın bu bölgede doğduğu, ardından Mevlânâ´nın babası Sultan ül ulema Bahaaddin Veled önderliğindeki göç kafilesi ile birlikte Anadolu´ya geldiğine ve Mevlevî kültürünün bünyesinde geliştiğine dair bilgiler bulunmaktadır

Eski minyatürlerde, rebab icra edenlerin umumiyetle Mevlevî sikke-i şerifi giydikleri görülmektedir (Resim 2)

Bu konuda en önemli belgelerden biri, Kasımpaşa Mevlevihanesi rebabilerinden, Saçlı Emir Efendi Camii ve tekkesi şeyhi Haşimi Osman Efendi´nin torunu Süreyya Baba´nın rebab çalarken çekilmiş, 19

yüzyıla ait fotoğraftır (Resim 1)

Silsilenin Süreyya Baba´dan sonra gelen rebabilerince de rebabın orjinal yapısı korunmuş ve besteci, udi ve rebabi Cahit Gözkan´a kadar bozulmadan gelmiştir

Cahit Gözkan´ın bu saza çok saygı duymuş ve sevmiş olduğunu, rebab hakkında söylediği şu sözlerden anlamak mümkündür:

10-15-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Rebab Nedir Rebab Hakkında Bilgiler Rebab Nedir Rebab Hakkında Bilgiler Rebab, HzMevlana´nın ve oğlu Sultan Veled´in icra ettiklerine dair güçlü deliller bulunan 1, gövdesi hindistan cevizi kabuğundan olup, üzerine deri gerilen ve at kuyruğundan oluşan tellerine, yine at kuyruğundan yapılan yay sürülerek icra edilen perdesiz bir müzik aletidir Kültürümüzde çok önemli bir yere sahip olan bu enstruman, günümüzde maalesef çok az kişi tarafından bilinmektedir Rebabın ortaya çıkış yeri olarak Orta Asya gösterilmektedir Mevlânâ´nın rebab üstüne okuduğu beyitler bize, tam çıkış yeri olarak Horasan´ı düşündürmektedir “Güneş ülkesi” ya da “Güneş Halkının Ülkesi” olarak da anılan Horasan, Türkmenistan, Özbekistan, Azerbaycan, İran´ın bir kısmı ve Kazakistan topraklarını kapsayan geniş bir coğrafyadır ve Orta Asya´nın büyük nehri Amuderya´nın deltasında yer almaktadır Horasan´ın tarihi birkaç bin yılı kapsamaktadır Tarih ve kültürün yüzlerce muhteşem eseri, antik Horasan´ın başkenti Köhne Örgenç´te toplanmıştır Efsaneye göre bu kentte her gün 160 Pazar kurulurmuş 144 kapı, 7700 medrese, 5300 minareli cami, 1000 kervansaray ve 5000 hamam varmış2 Rebab´ın bu bölgede doğduğu, ardından Mevlânâ´nın babası Sultan ül ulema Bahaaddin Veled önderliğindeki göç kafilesi ile birlikte Anadolu´ya geldiğine ve Mevlevî kültürünün bünyesinde geliştiğine dair bilgiler bulunmaktadır Eski minyatürlerde, rebab icra edenlerin umumiyetle Mevlevî sikke-i şerifi giydikleri görülmektedir (Resim 2) Bu konuda en önemli belgelerden biri, Kasımpaşa Mevlevihanesi rebabilerinden, Saçlı Emir Efendi Camii ve tekkesi şeyhi Haşimi Osman Efendi´nin torunu Süreyya Baba´nın rebab çalarken çekilmiş, 19 yüzyıla ait fotoğraftır (Resim 1) Silsilenin Süreyya Baba´dan sonra gelen rebabilerince de rebabın orjinal yapısı korunmuş ve besteci, udi ve rebabi Cahit Gözkan´a kadar bozulmadan gelmiştir Cahit Gözkan´ın bu saza çok saygı duymuş ve sevmiş olduğunu, rebab hakkında söylediği şu sözlerden anlamak mümkündür: