Plastiklerin İşlenmesi

Plastiklerin İşlenmesi

Büyük kimya sanayisi şirketlerinin ürettiği temel polimerlere bazen sentetik reçineler de denir {bak Reçine) Ama bu reçinelerin işlenerek yararlı ürünler haline getirilebilmeleri için, genellikle onlara birçok başka maddenin katılması gerekir Bu katkı maddeleri plastiklerin özelliklerini belli yönlerden geliştirmeye yarayan, testere talaşı, mineral tozu ya da dokuma gibi basit dolgu maddeleri olabilir Ama katkı maddelerinin pek çoğu, genellikle karmaşık yapılı kimyasal bileşiklerdir Sabitleştirici, pas önleyici, plastikleştirici, yağlayıcı, katalizör ve pigment olarak kullanılan katkı maddeleri vardır Bütün bu maddeler, polimerin işlenmesi sırasındaki özelliklerini ve elde edilen son ürünün niteliklerini çeşitli yönlerden geliştirmeye yarar

Isılsertleşir plastikler ve ısılyumuşar plastikler ısıtıldıkları zaman tümüyle farklı davrandıkları için bunlardan yapılan ürünler de farklı yöntemlerle üretilir Isılsertleşir plastikler sıkıştırma döküm yöntemiyle biçimlendirilir Bu yöntemde, iki parçası iç içe geçen bir çelik kalıbın alt parçasının içine belirli bir miktar toz plastik konulur Dökümü yapılacak plastik parçanın biçimine göre yapılmış olan üst parça kalıbın alt parçasının üzerine indirilerek, kalıbın içindeki ısıtılmış toz plastiğin üzerine büyük bir basınç uygulanır Isı ve basınç altında bir kimyasal tepkime gerçekleşir ve kalıptaki plastik sertleşir Dekoratif yüzey kaplama malzemesi olarak kullanılan levhaların üretiminde de buna benzer bir yöntem izlenir Ama bu yöntemde önce, sıvı reçine kâğıt ya da kumaş katmanlarına emdirilir Sonra bunları çelik levhalar arasına yerleştirip ısı ve basınç uygulanınca katı bir levha oluşur

Isılyumuşar plastikler ısıtılarak yumuşatıla-bildiği için ısılsertleşir plastiklere göre çok daha fazla yolla işlenebilir Bunların işlenmesinde uygulanan temel yöntem, püskürtme döküm yöntemidir Bunun için, ısılyumuşar plastik ısıtılarak akışkan duruma getirilir ve sonra basınç altında, kapalı bir kalıba püskürtülür; soğuyarak sertleşen plastik kalıbın şeklini alır ve kalıp açılarak döküm çıkarılır

Üfleme döküm yöntemi ısılyumuşar plastiklerden şişe gibi içi boş gereçler yapmak için kullanılır Isıtılarak yumuşatılan plastik, kalıbın içine verilen basınçlı havanın etkisiyle kalıbın çeperlerine yayılır ve soğuyup katılaşınca bu biçimini korur Ekstrüzyon yönteminde ise, ısıtılarak yumuşatılan plastik basınç altında bir delikten geçirilir Sıkılan tüpten diş macununun çıkışı gibi, delikten dışarı çıkan plastik içinden geçtiği deliğin biçimini alır ve soğuyarak sertleşir Eğer plastiğin içinden geçtiği delik dar bir yarık biçimindeyse zar gibi ince bir plastik levha elde edilir Bu yöntemle, deliğin biçimine bağlı olarak değişik biçimlerde plastik çubuk, boru ve benzeri ürünler elde edilir Kullanılan plastiğin türüne bağlı olarak da esnek olmayan, sert ürünlerin yanı sıra, bükülebilir yapıda, esnek ürünler de üretilebilir

Ekstrüzyon yöntemiyle üretilen ısılyumuşar levhalar daha sonra ısıyla biçimlendirme yöntemleriyle de işlenebilir Bu yöntemlerden en çok uygulananı vakumla biçimlendirmedir
Bu yöntemde, ısıtılmış levha içi oyuk bir kalıba emilir Isılyumuşar levhalar bir gaz alevinden yararlanılarak birbirine kaynatılabileceği gibi, uçlarına yapıştırıcı sürülerek de birleştirilebilir

Olağanüstü çeşitlilikte kullanım alanı olan PVC'yi işlemek için özel yöntemler uygulanır Esnek bir zar biçimindeki PVC, kalenderleme yöntemiyle elde edilebilir Bu yöntemde, PVC en az üç sıcak baskı silindirinden oluşan, "kalender" adlı bir makineden geçirilir Yüzeylerinde oyma işlemeler bulunan silindirler kullanılarak, kabartma desenli ve baskılı plastikler yapılabilir Üzerine macun halindeki PVC yayılarak, plastik kaplı dokuma ve metal yüzeyler elde edilebilir Isıtılmış metal eşya, macun ya da toz halindeki PVC'ye ya da başka bazı ısılyumuşar plastiklere daldırılarak plastikle kaplanabilir Başka bazı plastikler de krom, altın gibi metallerle kaplanabilir

Plastikler çoğu kez metal ve odun gibi geleneksel malzemelerin işlendiği yöntemlerle işlenir; onlar gibi makinelerle biçimlendirilir, kesilir, delinir ve tutkalla yapıştırılır