Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından “Varış Yeri İlkesi”

İlgili Mevzuat

Katma Değer Vergisi Kanunu açısından “Varış Yeri İlkesi” (Destination Principle) geçerli olduğundan mal ve hizmetler tüketildikleri yerde vergiye tabi tutulmaktadır Dolayısıyla ihracat durumunda malın ihraç edildiği ülkede ihraç edilen mal için KDV hesaplanmamakta, bunun yerine ithalatı yapan ülke varış yeri ilkesi gereği gümrükte KDV’yi hesaplamaktadır

Katma Değer Vergisi Kanunu 11 Maddesi gereğince ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye'de verilen roaming hizmetlerinin KDV’nden istisna olduğu belirtilmiştir

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 12 Maddesinde ise bir teslimin ihracat sayılabilmesi için aranan şartlar açıklanmıştır KDVK Madde 12 gereğince bir teslimin ihracat sayılabilmesi için;


- Teslim yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalı veya mallar yetkili gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmelidir


- Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır
Firmaların kargo şirketleri aracılığı ile yurtdışı ettikleri mallar KDVK’nın 12 Maddesinde yer alan şartları taşımaktadır Ancak İdare 84 Nolu KDVK Genel Tebliği ile gerekli şartları biraz daha spesifikleştirmiştir

Mal ve hizmet ihracı ve Türkiye'de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı özel fatura ile yapılan satışlardan doğan katma değer vergisi iadesi taleplerinin değerlendirilmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin esasların düzenlendiği 84 Nolu KDV Genel Tebliği’nde mal ihracatı nedeni ile yüklenilen KDV’nin iadesi sırasında aranılan belgelerden birinin de gümrük beyannamesi olduğu açıklanmıştır

Söz konusu tebliğ ile mal ihracatının tevsikinin gümrük beyannamesi ile yapılacağı İdare tarafından benimsenmiş ve İdare vermiş olduğu pek çok özelgede de ihracatın tevsiki için gümrük beyannamesinin aranacağını belirtmiştir

Firmaların kargo firmaları aracılığı ile mallarını yurtdışı etmeleri durumunda ise gümrük beyannamesi düzenlenmemekte ve ihracatın gerçekleştiği, kargo firmaları tarafından verilen konşimento ile tevsik edilmektedir
Ancak an önce de belirtildiği üzere İdare ihracatın tevsiki için gümrük beyannamesi düzenlenmesinin şart olduğunu belirtmekte ve gümrük beyannamesi olmaksızın kargo şirketleri aracılığı ile yapılan ihracatlarda, ihracat şartlarının gerçekleşmediğini kabul etmektedir


KDV Açısından Karşılaşılacak Sorunlar

Mali İdare tarafından ihracatın gerçekleştiğinin tevsikinin gümrük beyannamesi ile yapılacağı kabul edilmektedir Firmaların kargo şirketleri aracılığı ile yaptığı ihracatta ise gümrük beyannamesi düzenlenmediğinden firmalar iki önemli sorunla karşı karşıya kalmaktadırlar;
Birinci sorun KDV iade taleplerinde ortaya çıkmaktadır Mal ihracatlarında iade taleplerinde aranacak belgelerden birinin de gümrük beyannamesi olduğu açıkça belirtildiğinden kargo şirketleri aracılığı ile yapılan ihracatlarda KDV iadesinin alınması mümkün değildir
Karşılaşılabilecek ikinci sorun ise yapılan ihracat tevsik edilemediğinden, İdare söz konusu mal teslimleri için düzenlenen faturalarda KDV hesaplanması gerektiğini ileri sürmektedir
Bir diğer deyişle firmalar mal ihracatı nedeni ile KDV iade talebinde bulunamadıkları gibi düzenleyecekleri faturalarda da KDV hesaplamak zorunda kalacaklardır
Konu ile ilgili olarak İdare tarafından verilen bazı özelgelerin sonuç bölümünden İdare’nin görüşü açıkça anlaşılabilmektedir;

TC

Gelir İdaresi Başkanlığı

Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı

TARİH : 11102006
SAYI : B071GİB41616-02-300-06- /1859
KONU : GÇB düzenlenmeden kargo ile yurtdışı edilen malların ihracat teslimi olarak değerlendirilemeyeceği hk

Söz konusu işlemlerde gümrük beyannamesi yerine herhangi bir belgenin tevsik edici belge olarak kabul edilmesi mümkün bulunmadığından, kargo şirketi tarafından düzenlenen konşimento ihracatı tevsik edici belge olarak kabul edilemez Buna göre; firmanız tarafından yurt dışındaki müşterilere kargo yoluyla gönderilen malların gümrük çıkış beyannamesi düzenlenmeksizin konşimento ile çıkışlarının yapıldığı anlaşıldığından yukarıdaki açıklamalar kapsamında yapılan teslimin ihracat teslimi olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadırDolayısıyla yurt dışında bulunan müşterilerinizin çok acil taleplerinin karşılanması amacıyla küçük miktar ve tutarlı da olsa uluslararası kargo taşımacılık şirketleri aracılığı ile gönderilen mallar için düzenlenen satış faturalarında Katma Değer Vergisi hesaplanması gerekmektedir
Bilgi edinilmesini rica ederim
Maliye Bakanlığı tarafından verilen benzer bir özelgede de aynı görüşün tekrarlandığı görülmektedir;

TC

MALİYE BAKANLIĞI

Gelirler Genel Müdürlüğü

TARİH : 07/12/2004
SAYI : B070GEL057/5711-500 / 58205
KONU : İhracat istisnasının en önemli belgelerinden olan Gümrük Çıkış Beyannamesi ibraz edilmeden, bir firma tarafından kargo ( TNT veya UPS) yoluyla gerçekleştirilen yurt dışı teslimlerinin, tevsik edici belgeyle ispatlanamaması nedeniyle, ihracat teslimi olarak değerlendirilmesinin mümkün olamayacağı hakkında

Buna göre, ihracat istisnasının en önemli belgelerinden olan Gümrük Çıkış Beyannamesi ibraz edilmeden, söz konusu firma tarafından TNT veya UPS yoluyla gerçekleştirilen yurtdışı teslimlerinin, tevsik edici belgeyle ispatlanamaması nedeniyle, ihracat teslimi olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır
Bilgi edinilmesini rica ederim
Sonuç
İş gereksinimleri, müşteri talepleri ve başka nedenlerden ötürü mallarını kargo firmaları aracılığı ile yurtdışı eden firmaların malları gümrük beyannamesi olmaksızın yurtdışı edildiğinden KDV açısından sıkıntılar ortaya çıkabilmektedir İdare gümrük beyannamesi olmadığı için söz konusu malların ihracının tevsik edilemediğinden hareketle düzenlenen faturalarda KDV hesaplanması gerektiğini belirttiğinden firmalar hem iade alabilecekleri KDV’lerden olmakta hem de yurtdışındaki müşterilerine kestikleri faturalarında KDV hesaplamak zorunda kalmaktadırlar


Mali İdare’nin vermiş olduğu pek çok özelgede benimsemiş olduğu bu görüş nedeni ile firmaların kargo firmaları aracılığı ile yaptıkları ihracatlarda yukarıda yer alan açıklamaları göz önünde bulundurmaları, ileride karşılaşabilecekleri sıkıntıların ortadan kalkmasını sağlayacaktır


Yararlanılan Kaynaklar
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
84 Sayılı KDVK Genel Tebliği
Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı B071GİB41616-02-300-06- /1859 Sayılı Muktezası
Gelirler Genel Müdürlüğü B070GEL057/5711-500 / 58205 Sayılı Muktezası