Elektrik Carpmasi Ve Sonuclari......

220 V gerilime çarpılan bir insanın vücudundan yaklaşık 250 mA üzerinde akım göçmektedir

Elektrik akımı geçen vücutta adale krampları oluşması nedeniyle kazaya uğrayan kişi elektriği tutulduğu yeri bırakamamaktadır Elektrik akımının akış yönü üzerinde canlının kalbi bulunamıyorsa, kalp atışları hızlanmakta, düzenliliğini yitirmektedir Bunun sonucu kalp hareketleri durmakta, solunum ve kan dolaşımı kesilmesi nedeniyle ölüm olayları meydana gelmektedir

İnsan vücudundan geçen akımın şiddeti, gerilime ve vücudun direncine bağlıdır

Vücut direnci derinin yaş yada kuru olmasına, çapılma yeri ile ayak arası mesafesine göre değişmektedir

Elektrik akımının yönü kalp üzerinden geçtiği takdirde kesin ölüm hali için 50 mA lik akım şiddeti yetebilmektedir

İnsan vücudundan geçen akımın etkisi:

1 mA Hissedilir
5 mA Hafif kramp
10 mA Genel kramp
15 mA Kas kasılması
25 mA Şiddetli ağrı
50 mA Dayanılmaz acı
100 mA Ölüm

Vücudumuz canlı uç ile temas ettiğinde akımın geri toprağa dönmesi için bir yol üstlenirBir kaç miliamperlik akım nefes almamız ve kan dolaşımımız ciddi bir şekilde etkilenirKuru ortamda 50V'a kadar ,ıslak ortamda 12-25V'a kadar dayanırız 30mA dayanacağımız maksimum akımdır
Yangın için izolasyonu zayıf bir kablo yeterlidirTesisattaki akım bir şekilde toprağa ulaştığında yalıtkanlar ,toz vb malzemeleri ısıtarak yangına sebebiyet verecektirIsıtmaya fırsat vermeden kaçak akım algılanmalıdır
Tespit
Monofaze devrede :
Primerde I yük=I nötr ise sekonderde kaçak akım=0 ( devre kapalı )
Primerde I yük > I nötr ise sekonderde kaçak akım var ( hatalı devre açar )

Elektromekanik ve Elektronik Röle Farkı :
· Elektromekanik röle hata anında elektronik bir yükseltici devre kullanmadığı için açtırma için yardımcı gerilime ihtiyaç duymaz Bu sayede düşük ve yüksek gerilimlerde dahi besleme gerilimlerinden bağımsız işlevlerini yerine getirerek kesin güvenirlilik sağlarlar Elektromekanik yöntemle çalışan cihazlar nötr hattının kesilmesi durumunda dahi besledikleri faz hattındaki kaçak akım korumasını sürdürürler · Elektromekanik rölelerin yüksek darbe gerilim değerlerinde arızalanma olasılığı çok düşüktür

Seçicilik :
Bir hata durumunda öncelikle yük tarafında bulunan bir kaçak akım rölesinin devreye girip besleme tarafındakinin açılmasını önlemesiyle servis sürekliliği yani tam seçicilik sağlanır Tesisattta bir ana AG panosu ,tali panolar ve son dağıtım kutusu varsa seçicilik 3 hatta 4 seviyede gerçekleşirZaman ve eşik ayarları kaçak akımın her seviyede görülüp arızalı devreyi lokal olarak açtırmasını ve servis sürekliliğinin devamını sağlamalıdır Kural olarak 2 ardışık kaçak akım rölesi arasındaki ayar aşağıdaki şekilde olmalıdır

Besleme tarafı RCD kaçak akım eşiği >_ 3* ( yük tarafı RCD kaçak akım eşiği )
Besleme tarafı RCD zaman gecikmesi >_ yük tarafı RCD toplam kesme zamanı



Cihaza Göre Kaçak Akım Değerleri :
· Faks 05-1 mA
· Yazıcı <1 mA
· Bilgisayar 1-2 mA
· Fotokopi 05-1 mA
· Elk Ev aletleri <075 mA
· Aydınlatma armatürleri <1 mA
Uygulamadan Önce Bilinmesi Gerekenler :
· Her hattın kendinden 1 mA lik bir kaçak akımı vardır
· Sistemler zamanla eskiyecek ve kaçak akımları artacaktır
· 30 mA insan hayatı koruma içindir ,dolayısıyla evlerde ıslak prizler ve doğrudan temas riski olan tüm cihazların prizleri bu eşik değerindeki kaçak akım rölesine bağlanmalıdır
· 300 mA yangın koruma içindirSabit cihazlar ve ulaşılması zor prizlerde kullanılmalıdır
· Eğer cihazda topraklama yoksa dahi bir kaçak akım durumu8nda cihazın gövdesinden akacak akım devreyi tamamlayamadığı için cihaz gövdesi kaçak akımla enerjilenmiş kalacaktırBiri habersizce dokunduğunda ,o kişinin gövdesi kaçak akımın toprağa ulaşması için bir yol görevi göreceğinden çarpılma gerçekleşecektirBu durumda sistemde bir kaçak akım rölesi mevcutsa ,devre 30 ms'de açacağından insan zarar görmeyecektir
· Her kaçak akım rölesi açma moduna eşik değerinin yarısından itibaren girerÖrn: 30 mA lik bir cihaz 15-30 mA arası bir kaçak akım durumunda her an açabilir
Uygulamada Yapılan Hatalar :

· Topraklama direncinin aşırı yüksek olmasından dolayı kaçak akım yükten toprağa akamaz ve cihaza ilk dokunan insanı toprak olarak görerek kaçak akım rölesinin sık sık açmasına sebebiyet verebilir
· Sıfırlama denilen Nötr ve toprak ucunun birleştirilmesiyle gerçekleştirilen bağlantı sonucu kaçak akım yükün gövdesinde kalırDaha sonra yükün toprağa değen kısmından dolayı kaçak akım cihazı sürekli açılabilir
· DC kaçak akımı olan bir cihazın AC tip kaçak akım rölesine bağlanması sonucu,elektromanyetik röle ya duyarsızlaşır ya da mıknatıslanırBunun sonucu sistemde sık sık açma ya da kaçak akımı algılayamama meydana gelir
· Normalde 15 mA'den sonra açma moduna giren 30 mA lik eşik değerinde bir cihaza 30mA lik ya da daha yüksek kaçak akıma haiz yükler bağlandığında sistemde sık sık istenmeyen açmalar meydana gelir
· Jeneratörlü sistemlerde , nötürün ortak olması ,yükten nötr üstünden dönen akımın ikiye bölünmesine yol açarKaçak akım rölesindeki akım trafosu kaçak akım var sanıp devreyi açarAyrı bara ve nötr çekilmesi gerekir ya da jeneratör devresinde 4 kutuplu şalter kullanılmalıdır
· Yanlış kablaj sonucu faz ve nötr akım yönlerinin aynı olması ,akım trafosunda birbirini sıfırlayan iki akım yerine 2*I olarak görünmesine yol açarDevre açar
· Toroidden geçen kabloların içindeki akımın herhangi bir yanlış ölçüme karşı tam merkezlenmiş olması gerekirAyrıca bu kablolar uzun mesafede kullanılacaksa parazitlere karşı mutlaka ekranlı olmalıdır
· Ölçü-kumanda devresinin kaçak akım rölesinden önce bağlanması fazdan geçen akımla nötrden dönen akım arasında fark oluşmasına sebep olurDevre açar