Yıldız Nedir |
10-14-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Yıldız NedirYıldız Nedir Yıldızlar ve gezegenler, uzaydaki "bulutsu" ismi verilen gaz ve toz yığınlarının bir araya gelip sıkışmalarıyla meydana gelirler Gök cisimlerinin kaynağı olan bulutsular bu nedenle evrende oldukça önemli bir yere sahiptirler Bulutsuların yıldızlar gibi kendi ışıkları yoktur Bu nedenle, onları görmek çok zordur Ancak, içlerindeki gaz parladığında, yıldızlardan gelen ışığı yansıttıklarında veya ışığın kaynağının önüne geçtiklerinde görünürler Yıldızlar, çevrelerine ısı, ışık ve enerji verirler Çok küçük yıldızlar olduğu gibi çok büyük dev yıldızlar da vardır Bununla beraber çok büyük olduğunu düşündüğümüz Güneş orta büyüklükte bir yıldızdır ve Güneş'ten çok daha büyük yıldızlar vardır Peki yıldızların belli bir süre yaşadıklarını biliyor muydunuz? Evet, çocuklar yıldızlar canlı değildirler ama tıpkı canlılar gibi doğar, yaşar ve ölürler Yukarıda da bahsettiğimiz gibi yıldızlar bulutsularda oluşur ve yaşamaya başlarlar Dev bir yıldız yaşamının sonuna geldiğinde ise, şiddetli bir patlama ile uzay boşluğuna dağılır Bu yıldızın dağılan parçalarından da daha küçük yıldızlar ve gezegenler oluşur Güneş, Güneş Sistemi içindeki gezegenler ve elbette bizim Dünyamız da, çok eski zamanlarda dev bir yıldızın patlaması sonucunda ortaya çıkmıştır Geceleri gökyüzünde gördüğümüz yıldızların birçoğu bizim güneşimizden de büyüktürler ama o kadar uzaktadırlar ki, ancak birer nokta olarak gözükürler Gezegenlerin yıldızlardan farkları, güneş sistemimiz içinde bizimle beraber güneşin etrafında dönüyor olmalarıdır Bu nedenle çok uzak olan yıldızlar gökyüzünde 'sabit' dururken, gezegenler sürekli yer değiştirirler Bu gezegenler güneşe yakınlık sırası ile Merkür, Venüs, dünyamız Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün ve Plüton'dur (Plüton şu an gezegen olarak kabul edilmemektedir Yeni gezegen Sedna ise tartışmalıdır) Güneş sistemimizde bile mesafeler o kadar büyüktür ki dünyamıza 8 dakikada gelen güneş ışığı, Neptün'e ancak 4 saatte ulaşır Zaten güneş sistemimizde bulunmalarına rağmen Neptün ve Plüto teleskop kullanmadan dünyamızdan görülemezler Güneş Neptün'e o kadar uzaktır ki, bu gezegenden bakıldığında görünümü parlak bir yıldızdan farksızdır Güneş ışıklarının dünyamıza gelmek için 8 dakikada aldığı bu yolu, saatte 1000 kilometre hızla giden modern bir jet uçağı ancak 17 yıl civarında gidebilirdi Güneş sistemimizin dışındaki mesafeler ise inanılmaz Örneğin, Andromeda galaksisinin ışığı dünyaya 22 milyon yılda ulaşmaktadır Yani biz bu galaksiyi bu kadar yıl evvelki hali ile görüyoruz Şimdi ne yapıyorlar acaba? Aysız berrak bir gecede gökyüzünde gözle görülebilen yıldız sayısı 7000'dir Küçük bir teleskopla 25 milyon yıldız görülebilir Ama örneğin ABD'deki Mount Palomar gözlem evindeki teleskopla tüm gökyüzü taranabilse 2 milyar yıldız görülebilir Halbuki sadece Samanyolu galaksisinde 100 milyar yıldız olduğu tahmin edilmektedir Yıldızların göz kırpıyormuş gibi ışıklarının kırpışmasının sebebi, çok uzaktan geliyor olmaları ve atmosferimizdir Yeryüzünde nispeten ılınan hava devamlı olarak yükselme meylindedir Bu durum gece de devam eder Yıldızların zayıf ışıkları bu yükselen hava dalgası içinde kırılırlar Bazen gözümüze tam olarak ulaşamazlar, yani kesik kesik gelirler Bu evimizdeki sıcak radyatörün veya bir ateşin ya da yazın çok sıcak yolların üzerindeki yükselen havanın arkasındaki şekillerin görüntüsünü dalgalandırmasına benzer Gerçi görülebilir gezegenlerden gelen ışıklar da yükselen hava dalgaları ile kırılır ama onların ışıkları daha güçlü olduklarından gözümüze ulaşmada kesinti olmaz ve göz kırpmazlar Evrende bulunan ve bugün için bilinen büyük yıldızlar şöyledir: (Güneş'in çapı Dünya'nın çapının 109 katıdır ve kütlesi Dünya'nın kütlesinin 330000 katıdır) *VV Cephei yıldızı Güneşin çapının 1900 katıdır *KY Cygni yıldızı Güneşin çapının 1500 katıdır *KW Sagitarii yıldızı Güneşin çapının 1400 katıdır *V354 Cephei yıldızı Güneşin çapının 1300 katıdır *Mu Cephei (Herschel's "Garnet Star") yıldızı Güneşin çapının 1200 katıdır *La Superba (Y Canum Venaticorum) yıldızı Güneşin çapının 1100 katıdır *S Doradus yıldızı Güneşin çapının 1000 katıdır Dünyamıza en yakın yıldızlar ise şöyle sıralanabilir: Dünya'ya en yakın yıldız tabiî ki Güneş'tir Güneşten sonra yani Güneş sistemine en yakın yıldız ise Alpha Centauri'dir ve Dünya'ya 43 ışık yılı uzaklıktadır |
|