Ousmane, Sembene-Senegalli Yazar

Ousmane, Sembene-Senegalli Yazar

Sembene Ousmane (doğumu 1923), tarihsel siyasal roman ve filmleriyle uluslararası üne ulaşmış Senegalli yazar ve sinema yönetmenidir Ziguinchor'da doğan Sembene Ousmane ilköğreniminden sonra uzun süre Casamance kıyılarında balıkçılık yaptı Daha sonra bir seramik okulunda eğitim gördü 1939'da Fransız ordusuna alınmadan önce bir süre Dakar'da tesisatçılık, inşaat işçiliği, makinist yardımcılığı gibi işlerde çalıştı II Dünya Savaşı'nda Özgür Fransız Kuvvetleri'ne katılarak Almanlar'a karşı savaştı Savaşın ardından terhis olarak Fransa'ya yerleşen Sembene Ousmane Marsilya'da dok işçiliğine başladı

Fransızca okuyup yazmayı kendi kendine öğrenen yazar ilk romanı Kara Dok İşçisCni (le Docker noir) 1956'da yayımladı Marsilya' daki deneyimlerini anlattığı bu romanının yayımlanmasından kısa bir süre sonra belkemiğinden rahatsızlanarak çalışamaz duruma geldi Böylece geçimini kalemiyle sağlamak zorunda kalan Sembene Ousmane 1957'de ö pay s, mon beau peuple ("Ah Memleketim, Ah Güzel Halkım"), 1960'ta les Bouts de bois de Dieu ("Tanrı Ormanının Kıyıları") romanlarını yayımladı Bu son kitabında acımasız sömürge yönetimine karşı Afrikalı işçilerin başlattığı 194748 demiryolu grevini anlatıyordu

1962'de bir bursla Moskova'ya giden Sembene Ousmane burada Moskova Devlet Sinema Enstitüsü'nde dersler aldı Amacı, büyük bir çoğunluğu okuma yazma bilmeyen Afrikalı seyirciye ulaşabilmekti SSCB'den ülkesine döndükten sonra 1963'te son derece coşkulu bir hava taşıyan kısa filmi Borom Sorrefyi ve ardından gene bir kısa film olan Niaye'yi çekti 1967'de kendisinin ve Afrika sinemasının ilk uzun filmi olan la Noire de (Siyah Kızın Biri) adlı filmi yaptı Filmde bir Fransız ailesinin yanında hizmetçilik eden, okuma yazma bilmeyen Dakarlı bir Siyah kızın öyküsü anlatılıyordu Sömürgecilerin elinde, yalnızlığın ve kendi kimliğinden uzaklaşmanın pençesindeki Afrika'nın dokunaklı bir görünümünü yansıtan bu film 1967 Cannes Film Şenliği'nde ödül kazandı


Sembene Ousmane 1968'de filmlerinde Fransızca yerine Volof dilini kullanmaya karar vererek Dakar'daki günlük yaşamı ve yozlaşmayı anlatan MandaBi ("Havale") adlı komediyi çekti Bu filmiyle uluslararası üne kavuşan sanatçı daha sonra Senegal'de yasaklanan Afrika dinlerini kapsamlı bir biçimde ele alan Ceddo (1977; "Yabancılar") filmini yaptı Afrika sinemasının ilk önemli yapıtı olan bu film Afrika'nın gerçeklerini doğrudan yansıtan özgün bir filmdi Sembene Ousmane filmlerinde sömürgeciliğin kıskacındaki Afrika'nın sorunlarını ve Afrika halkının zengin kültür mirasını yansıtmaktadır Filmlerindeki keskin alaycılık ve sorunları abartmadan yumuşak bir biçimde ele alışı sanatçının en belirgin özelliğidir (Ayrıca bak AFRİKA EDEBİYATI)