Hristiyanlık’ta Yedi Uyurlar

Bu efsane Hristiyanlık’ta “yeniden dirilme” inancının kanıtı olarak gösterilmektedir
Efsane
Yedi Uyurları tasvir eden bir orta çağ el yazması
Efsane’ye göre 250 yılları civarında Dakyus (Dakyanus veya Decius) adlı bir kral’ın yönettiği putperest bir ülkede 7 genç Hristiyalık’la suçlanır İnançlarını değiştirmeleri için bir süre verilir fakat, onlar dünyevi eşyalarını bırakıp dağa ibadet etmeye giderler Putperestliğe karşı bu tavrı gören kral öldürülmelerini emreder Gençler ve köpekleri mağaraya sığınırlar Kral mağaranın girişine duvar örülmesini emreder Yedi Uyurlar yıllarca burada kalırlar


Yıllar sonra, (genelde 379-390 yılları) ağıl yapmak isteyen bir çiftçi mağara girişini açar ve Yedi Uyurlar’la karşılaşır Şehir’de haçlı bir sürü bina görüp hayrete düşerler Dakyus zamanında kalan altınları harcamaya çalıştıkları zaman Psikopos’un karşısına çıkarılırlar Hikayelerini dinleyen psikopos bunun bir mucize olduğunu söyler
Bunlar Hristiyanlıkta Malta, Malchus, Martinianus, Dionysius, Joannes, Serapion, ve Constantinus adındaki azizlerdir Başka kaynaklar başka isimler verir


Efsanenin bu sürümü ise Kuran’da ki Kehf suresinde(19 sure) anlatılanlara benzemektedir Bahsi geçen kişiler Philedelphia (Bugün Ürdün’deki Amman şehri) şehrinin soylularıdır Liderleri Maximillian (Yemliha), o sırada şehri ziyaret eden Roma İmparatoru “Haderanius” (Hadrian)’a başkaldırır ve put tanrıları inkar ederek sadece Nuh’un, Musa’nun, İbrahim’in ve İsa’nın Tanrı’sının tapılamaya değer olduğunu söyler İmparator idam edilmelerini emreder


Kapatıldıkları zindandan kaçarlar ve sığınacakları bir mağara bulurlar Yedisi ve bir köpek (Kitmir veya Kıtmir) mağarada uyuya kalırlar Bu mağaraya gelen askerler şaşırmış ve isteri içinde geri dönerler Bunun üzerine komutanları mağara girişinin taş ve harç kapatılmasını emreder Yedi kafir’in buarada ölüme terkedildiklerini anlatan bir levha bırakarak giderler


300 yıl kadar sonra uynadıklarında, Maximillian’ı şehre yiyecek almak üzere göderirler 300 sene önceki paradan şüphelen fırıncı onun bir hazine bulduğunu zanneder ve bunu kendisiyle paylaşmazsa onu ele vereceğini söyler Askerler gelir Maximillian’ı yetkililere *ürürler Yetkililer ilk önce ona inanmasalarda daha sonra ikna olurlar ve bunu bir mucize sayarlar


Efsanenin birkaç değişik sürümü bulunmaktadır Bunlardan birinde kaçan beş genç vardır, yolda bir çoban ve çobanın Kitmir adındaki köpeği de bu beş gence katılır Çoban onları saklanmak üzere bu mağara *ürür Başka bir sürümde ise çoban bu yedi genç ve köpeğin bulunduğu mağaranın yerini kralın askerlerine göstermiştir

Yedi Uyurlar Efes kazılannı dolaşıp da Yedi Uyurlar mağarasına uğramamak günahtır Hiçbir yer insanın ruhuna bu kadar derinden seslenınez Efes'te Kızgın güneşin altında balla kabaran incir ağaçları bile masal anlatır insana

Çok eski zamanlarda İsa'ya âşık yedi genç bir mağaraya kapanınışlar Efes'te: Yemliha, Mislina, Mürselina, Mernuş, Tebernuş, Sazenuş, Kefeştatayuş'muş adları, bir de köpekçikleri varmış: Kıtmir Ne yapsınlar ki barınamamışlardı koca şehirde; yıllar geçmiş, bir zamanlar Paulus'un vaazlarına kulak asmayan Efesliler, güçlü hatibin şehre ikinci gelişinde bu Isa dininde bir şeyler var diye düşünıneye başlamışlar Hem yalnız Paulus değil, Yuhanna da gelmemiş miydi, İsa'nın anası dediği bir kadıncağızı getirip yerleştirmemiş miydi Lysimakhos surlarının ötesinde pınarların yemyeşil çağladığı bir yamaca? Oldum olası tanrı anaları görmüştür Efesliler, şehrin kurucusu Amazon tanrıçaydı, ulu Artemis'ten doğmuştu yeryüzüne ne kadar canlı, ne ka dar bitki varsa Ama Artemis papazları para babası olmuşlar, habire yığıyorlardı altınları tanrıçanın sütundan bir ormanla çevrili tapınağına, fakir fukarayı hiç sokmuyorlardı içeriye; banka olmuştu orası

Yoksulların koruyucusu İsa'dan yanaydı bu yedi genç, ama Hıristiyan olduklarını söyleyemiyorlardı açık açık, çünkü devlet denizaşırı göçmüş, Roma denilen şehre yerleşmişti Roma'nn zorbası Decius puta tapmayan kim varsa kafasını uçurtuyordu Efes'te İsa'ya tapan bu yedi genç de Panayır dağının dibine dek inen bir mağara bulmuşlar, oraya sığınınışlardı Mağara kapısına Kıtmir'i bekçi dikmişlerdi Bir gece derin derin uyuyorlarmış ki, Decius'un polisleri gelip mağarayı koca kayalarla örtmüşler Yedi genç aldırmamışlar karanlığa, uyuyorlarmış nasıl olsa Aylar, yıllar, yüzyıllar geçmiş, yedi genç uyuyor, Kıtmir de uyuyormuş Bir sabah incir ağaçlarının altında keçi lerini otlatan bir çoban mağaranın önündeki kayanın biraz kaydığını görmüş, var gücüyle yaslanınış kayaya, onu biraz oynatmış, derken mağaranın içine bir güneş ışını sızmış Kıtmir uyanınış, havlamış, Yedi Uyurlar da uyanınışlar ve bakmışlar ki yiyecek bir şey yok Git, demişler Mernuş'a, fırından bir ekmek al




Eline bir bakır para da vermişler Mernuş çıkmış, Panayır dağını kıvrılıp Mermer caddeye iniyormuş ki, kaldırımların üstünde haçlar görmüş Uyku sersemi olduğundan pek aldırmamış, başı öne eğik yürümeye de alışıkmış öteden beri Pazar yerine gelip dükkâna girince, parayı uzatmış, bir ekmek almış Fırıncı parayı elinde evirmiş, çevirmiş, Mernuş'un yüzüne bakmış ve "Hırsız!" diye basmış çığlığı! Koşuşmuşlar, sımsıkı yakalamışlar Mernuş'u: "Kalpazan!", "Nerede basmış bunu?", "Mağaradan geldi", "Hırsız yatağı orası!" Mernuş şaşkına dönınüştü Neyse ki uyanık bir polis paraya daha yakından bakacak olmuş: "Decius Ha bildim, devletlu imparatorumuzun dedeslydi, "Yok canım, Theodosius'un dedesi de Theodosius'tu" Bir tartışmadır gitmiş, kavgaya son vermek için almışlar Mernuş'u Yuhanna kilisesine götürmüşler Oradan başpapazla birlikte mağaraya İş anlaşılmış, başpapaz da fetvayı vermiş: Bu bir mucizeydi, ama Ruhülkudüs'ü'n yapamayacağı mucize yoktu O arada İmparator İkinici Theodosius nasıl haber almışsa almış, Bizans'tan Efes'e koşagelmiş, takdis etmiş Yemliha'yı, Mislina'yı, Mürselina'yı, Mernuş'u, Tebernuş'u, Sazenuş'u ve Kefeştatayuş'u, Kıtmir'i de okşamış Sonra Efesli yedi gençle sadık köpekleri yine uykuya dalmışlar ve o gün bugün bir daha uyanınamışlar

Hıristiyanlık'ta ve İslam' da ünlü bir dinsel öyküdür Eshab-ı Kehf (Mağara Arkadaşları) adıyla da tanınan öykü Hıristiyanlık'ın yeni yayılmaya başladığı dönemde geçer Hıristiyanlar'a sistemli baskı uygulamasıyla tanınan Roma İmparatoru De-cius (İslam kaynaklarında Dekyanus olarak geçer) döneminde (İS 249-251) yedi inanmış genç baskılardan yılarak Anadolu'da Efes (bugün İzmir iline bağlı Selçuk ilçesi sınırlan içinde) yakmlarındaki bir mağaraya kapanırlar

Girişini de kapattıkları mağarada uykuya dalan bu gençler ancak II Theodosius (İslam kaynaklarında Tizusis olarak geçer) döneminde (İS 408-450) uyanırlar II Theodosius gençlerin başından geçenleri öğrenince bunu Hıristiyanlık'ın ölümden sonra dirilme inancının doğruluğunun kanıtı sayar Onlara büyük saygı gösterir Yedi gencin başlarından geçenleri anlattıktan hemen sonra ölmeleri üzerine II Theodosius bunların uyudukları mağaraya gömülmelerini buyurur ve mezarları kutsal sayılır

İslam dininde de öykü benzer biçimde anlatılır Kuran''m Kehf Suresi'nde yer aldığı biçimiyle, kaç kişi olduklarını yalnız Tanrı'nın bilebileceği bir grup genç yanlarındaki köpekle birlikte Tanrı'nın birliğine inanmayan kavimlerine karşı çıkarak bir mağarada gizlenirler Güneş yılına göre 300, Ay yılına göre 309 yıl bu mağarada uyuduktan sonra uyanıp içlerinden birini geçerliğini yitirmiş bir para ile kente yiyecek almaya gönderirler Durumu fark eden halk, bu insanların başlarından geçenleri öğrenince olayın doğruluğu konusunda ikiye ayrılır Bir bölümü Tanrı'nın varlığına inanarak mağaranın yanında bir mescit yapmaya karar verir Kuran'da Tanrı'nın insanları öldükten sonra diriltebileceğinin kanıtı olarak anlatılan bu öykü tefsirlerde daha ayrıntılı biçimde yer alır

Tefsirlerde mağaranın yeri, mağarada gizlenenlerin adları, sayıları, uyku sırasındaki davranışları, dinleri konusunda farklı bilgiler vardır Ama çoğunluğun görüşüne göre sayıları yedidir ve adları da Mekselina, Yemliha, Mernuş, Saznuş, Debernuş ve Kefeştatuyyuş' tur Köpeklerinin adı da Kıtmir'dir Yedi Uyurlar Hıristiyanlık'ta bugün de anılır ve adlarına bir yortu düzenlenir Anadolu' da da Yedi Uyurlar'ın uyuduğu yer olduğuna inanılan mağaralar vardır Bunlardan Afşin' de (Kahramanmaraş'ın ilçesi) ve Tarsus'ta (İçel'in ilçesi) bulunanlar Eshab-ı Kehf, Efes' teki ise Yedi Uyurlar adıyla anılır