Nepal-Tarihi-Ekonomisi

Nepal-Tarihi-Ekonomisi

Nepal, doğal yapısı yüzünden dünyanın en zor ulaşılan ülkelerinden biridir Hindistan'ın kuzeydoğu sınırı ile Çin'in Tibet bölgesi arasına sıkışmış olan Nepal, güneydoğudan kuzeybatıya yaklaşık 800 km uzunluğundadır; kuzeyden güneye genişliğiyse ortalama 185 kilometredir

Nepal'in büyük bir bölümü dağlıktır Kuzey sınırı boyunca Everest ve Kançencanga gibi dünyanın en yüksek dağları uzanır (bak HİMALAYaDaGlari) Ülkenin Hindistan sınırına yakın olan güney kesimi tarai adıyla bilinir Himalayalar'm alçak tepelerinin eteğinde bulunan bu bölge daha çok bataklıklar ve yağmur ormanlarıyla örtülüdür Nepal'de yağmur mevsimi hazirandan ekime kadar sürer

Bunu serin bir kış izler Tarai bölgesinde kaplan, pars, fil, soyu çok azalmış olan Hindistan gergedanı, değişik geyik türleri ve maymunlar yaşar Yüksek bölgelerde ise tavşan ve antilop görülür Nepal'de yetişen en değerli ağaçlardan biri, kerestesinden demiryolu traversi yapılan salağacıdır

Nepal halkını değişik diller konuşan çeşitli etnik topluluklar oluşturur Yüksek yaylalarda Tibet'ten geldikleri sanılan Bhutlar, orta kesimde ve batıda Nevarlar ve Gurkhalar yaşar Dağlarda yaşayan Şerpalar genellikle uluslararası dağcılık seferlerine rehberlik eder Şerpalar'dan Tenzing Norgay, Yeni Zelandalı Edmund Hillary ile birlikte 1953'te Everest Dağı'nın doruğuna ulaşmayı' başarmıştı (bak Everest Daği) Gurkhalar ise gözü pek savaşçılar olarak tanınır İngiliz ve Hint ordularında eskiden beri Gurkha alayları vardır (bak GURKHALAR) Nepal halkının büyük çoğunluğu ve Gurkhalar Hindu'dur, ayrıca Budacılık ve Müslümanlık da yaygındır

NEPAL'E İLİŞKİN BİLGİLER

RESMİ ADI: Nepal Krallığı

YÖNETİM BİÇİMİ: İki meclisli meşruti monarşi

YÜZÖLÇÜMÜ: 147181 km2

NÜFUS (1992): 19795000

BAŞKENT: Katmandu

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1981): Katmandu (235160), Biratnagar (93544), Lalitpur (79875), Bhaktapur (48472), Pokhara (46642)

DOĞAL YAPI: Ülkenin güneyi bataklıklar ve sık yağmur ormanlarıyla kaplıdır Kuzeyinde, Everest (8848 metre), Kançencanga (8600 metre), Makalu (8463 metre) ve Dhaulagiri (8167 metre) gibi dünyanın en yüksek dağlarının bulunduğu Himalayalar yer alır

BAŞLICA ÜRÜNLER: Pirinç, tahıl, kereste, jüt, yağlı tohumlar, patates, şifalı bitkiler, hayvan derisi, sığır EĞİTİM: İlköğretim parasızdır

Ülkenin resmi dili Sanskrit dilinden türemiş olan Nepal dilidir Tuğla evlerin arasındaki dar sokakları, ince bir işçilikle yapılmış tapınaklarıyla etkileyici bir görünümü olan başkent Katmandu'nun nüfusu 235160'tır (1981) Ülkenin tek üniversitesi 1959'da başkentte kurulmuştur
Vadilerde ve alçak yamaçlarda pirinç, buğday, mısır, şekerkamışı ve sebze yetiştirilir

Nepal'de kömür, bakır, çinko ve kurşun gibi madenler bulunmasına karşılık, maden ocağı ve fabrika sayısı çok azdır Ülkedeki en önemli işkolları kerestecilik ve turizmdir Pirinç ve jüt başlıca dış ticaret ürünleridir Denize kıyısı olmayan Nepal'e sınırlı geçiş hakkı tanıyan Hindistan, ülkenin dış ticaretinin büyük bir bölümünü elinde tutar Katmandu yakınlarında başlayan bir karayolu iki ülkeyi birleştirir Nepal'de Hindistan, Çin ve ABD'nin yardımıyla yeni yollar yapılmıştır Ülkede ayrıca bir de havayolu işletmesi vardır Gene de halkın büyük çoğunluğu doğal engeller yüzünden çevreden kopuk yaşar
Nepal'in tarihöncesine ilişkin, Budacı efsanelerden başka kaynak yoktur 45 yüzyıllarda Himalayalar'daki geçitlerin açılmasıyla bir kültür odağı haline gelen Nepal, Tibet'te doğan güçlü bir krallığın merkezi oldu

1768'de Hindistan'dan gelen Gurkhalar'ın ülkeyi ele geçirmesiyle birlikte bugünkü Nepal'in tarihi başladı 19 yüzyılda İngilizler'in Hindistan'ı sömürgeleştirdiği sırada Nepalli yöneticiler bağımsızlıklarını koruyabilmek için İngilizler'e bazı ayrıcalıklar tanımak zorunda kaldılar 1947'de Hindistan bağımsızlığını kazandıktan sonra Nepal Krallığı Hindistan hükümetinden destek aldı 1959'da yapılan anayasa değişikliğiyle bir parlamento kuruldu Ama sonraki yıl parlamento ve partiler kapatıldı Baş gösteren tepkiler üzerine 1980'de sınırlı bir demokratikleşme süreci başlatıldıysa da bugün otoriter bir yönetim vardır Nepal dünyanın en yoksul ve az gelişmiş ülkelerinden biridir


Hindistan'ın gölgesinden kurtulmaya çalışan Nepal 1989'da güçlü komşusunun ticari ablukasıyla karşı karşıya geldi Bu arada Kral Birendra'nın otoriter yönetimine karşı gelişen demokrasi hareketi Nisan 1990'da muhalefet önderi Krişna Prasad Bhattarai'nin başbakanlığına getirilmesini sağladı

Çok partili demokrasiyi ve insan haklarını güvence altına alan yeni anayasa Kasım 1990'da kral tarafından onaylandı Yeni hükümet Hindistan'la ilişkileri yumuşatma yönünde bir tutum izledi Mayıs 1991'deki seçimler Nepal Kongre Partisi'nin üstünlüğüyle sonuçlandı Girija Prasud Koiraka'nın kurduğu hükümet geniş kapsamlı bir reform programı açıkladı ABD ekonomide liberalleşmeyi hızlandırmak amacıyla Nepal'e yaptığı yardımı artırdı Muhalefette güçlü bir konumda bulunan komünistlerin Nisan 1992'de başkent Katmandu'da hükümete karşı düzenlediği gösteri polisçe kanlı bir biçimde bastırıldı