Erbil Ulu Camii Minaresi Ve Resimleri

Erbil Ulu Camii Minaresi ve Resimleri

Erbil Ulu Camii Minaresi Erbil'in Aşağı Erbil kısmındadır 1190 yılında Muzafferiddin Kökböri tarafından yaptırılan Erbil Ulu Cami tamamen yıkılmış, minaresinin büyük bir kısmı sağlam olarak günümüze kadar gelebilmiştir Minarenin, önceleri Muzafferiddin Kökböri'nin yaptırdığı medreseye ait olduğu kabul ediliyordu Ancak, 1960, 1981-1982 yıllarında Irak Eski Eserler Müdürlüğünce yapılan kazılar sonunda, minarenin güneybatısında büyük bir caminin temeli ortaya çıkarılmıştır Böylece, minarenin medreseye değil, Ulu Cami'ye ait olduğu anlaşılmıştır Yıkılan Ulu Cami'in kuzeydoğusunda yer alan tuğla minare, çift şerefeli olarak yapılmıştır Kalan kısmı 36,5 m uzunluğundadır Sekizgen bir kaide üzerinde yükselir 5 kenarı dış cepheye açık olup her kenar 3 m genişliğindedir Diğer 3 kenarı içine alan 6 m uzunluğunda üçgen bir payanda mevcuttur Aslında bu duvarın minareyi desteklemekten çok, cami ile minarenin bağlantısını sağladığı anlaşılmaktadır Minarenin silindirik gövdesi doğuya doğru eğrilmiştir

Sivri kemerli bu sathi nişler, kenar yüzlerini birleştiren ve en dışta sekizgenin köşeÂ*genlerini oluşturan tuğla kuşaklarla sınırlandırılmıştır Alttaki nişler zeminden 3 m yukarıdan başlamakta olup üsttekilerden daha küçüktür Minare kaidesinin diğer 3 kenarında, altta bağlama duvarı olduğundan yalnız üst kısımda süsleme nişleri bulunmaktadır Yatay ve dikey dizilmiş 2 sıra tuğladan oluşan niş kemerlerinin içinde gamalı haçlarla yıldız motifleri bulunmaktadır Araları firuze-mor renkli mozaik çinilerle dolgulanmıştır Kemerlerin üstündeki üçgen boşluklarda, daha değişik kompozisyonlarda ele alınmış geometrik tuğla süslemeler yer almaktadır Aralarında yine firuze renkli mozaik çiniler mevcuttur BunÂ*dan sonra gelen alçı kitabe kuşağının büyük bir kısmı dökülmüştür Kalan izlerden örgülü çiçekli kûfi harflerle yazıldığı anlaşılmaktadır Kitabe kuşağının üstünde, her kenarda, küçük sütuncelerle birbirinden ayrılmış Bursa kemerli dörder mihrabiye nişi bulunmaktadır Nişlerin içini dolduran süslemenin çoğu dökülmüştür Kalan kısımlarda, kaydırılmış eksen üzerine çizilmiş yıldız örnekleri görülmektedir Aynı zamanda I şerefenin korkuluğu olan bu kısım, altta yatay üstte dikey dizilmiş 2 sade tuğla kuşakla sona ermektedir II şerefeden itibaren yıkılmış olan silindirik gövdenin kalan bölümü 5 ince şeritle bölünmüş 4 geniş süsleme kuşağına ayrılmıştır Altta, kapı kemerine kadarki kısım süslemesizdir I kuşakta, balık sırtı şeklinde dizilmiş tuğlalardan oluşan ve tepelerinde baklava motifi bulunan zikzaklar uzanmaktadır 3 sıra halindeki bu örnek, ikişer ikişer birbirinin içine geçecek şekilde yerleştirilmiştir Stilize edilmiş palmet motifini andırmaktadır II Kuşakta gamalı haç, II Kuşakta serbest haç motifleri bulunan geometrik tuğla süslemeler arasında üçgen ve baklava şeklinde firuze çiniler görülmektedir Süs kuşaklarını ayıran dar şeritlerden ortadakine gamalı haç, diğerlerinde meander motifleriyle aralarında mozaik firuze çiniler mevcuttur Erbil Ulu Camii minaresi, Böri oğullarından kalan tek eser olması bakımından önemlidir Ayrıca sekizgen kaideli, çifte şerefeli ve mozaik çini süslemeli tuğla minarelerin canlı bir örneğini teşkil eder