Tokat Hamamları

Tokat Hamamları

Pervane Hamamı (Merkez)

Bununla beraber Pervane Darüşşifası ile birlikte Selçuklu Veziri Muinüddin Pervane tarafından 1275 yılında yapıldığı sanılmaktadır

Günümüzde toprak zemininin altında kalmış olan bu hamamın kadın ve erkekler kısımlarının birbirine simetrik iki ayrı bölüm olarak yapıldığı anlaşılmaktadır Belediye tarafından 1951’de yapılan restorasyon sonucu özelliğini tümü ile yitirmiştir

Günümüze gelen orijinal kalıntılarından kesme taştan yapıldığı, soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana geldiği anlaşılmaktadır

Mustafa Ağa Hamamı (Merkez)

Tokat Sulu Sokak’ta, Takyeciler Camisi’nin kuzeyinde bulunan bu hamamın kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır Bununla beraber yapı üslubundan Selçuklu döneminde, XIII Yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır

Hamam çifte hamam plan düzeninde, kadın ve erkekler bölümleri ayrı ayrı olmak üzere moloz taştan yapılmıştır Hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir Soyunmalık ve ılıklığın üzeri birer tuğla kubbe ile örtülüdür

Günümüzde onarılmış, özelliğinden büyük ölçüde uzaklaşmış olup, halen kullanılmaktadır

Sultan Hamamı (Merkez)

Restorasyonlar sonucunda orijinalliğini tümü ile yitirmiştir Hamamın XIII Yüzyılda Selçuklu döneminde yapıldığı sanılmaktadır

Kesme ve moloz taştan yapılan hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir Bu bölümlerin üzeri tuğla kubbelerle örtülmüştür Günümüzde halen kullanılmaktadır

Yörgüç Paşa Hamamı (Merkez)

Tokat İvaz Paşa Mahallesi’nde, Paşa Hanı’nın yakınında, dört yol kavşağında bulunan hamam Sultan IIMurat zamanında, padişahın lalası Yörgüç Paşa tarafından 1437 yılında yaptırılmıştır

Moloz taştan yapılan hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir Bu bölümlerin üzeri içten tromplu, tuğla kubbe ile örtülmüştür Soğukluk kısmında kubbe dışında kalan bölümler kırma çatı ile örtülmüştür

Hamam Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1948 yılında restore edilmiş olup, orijinalliğinden büyük ölçüde uzaklaşmıştır Günümüzde halen kullanılmaktadır

Ali Paşa Hamamı (Merkez)

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce 1866 yılında onarılmış ve işletmeye açılmıştır

Osmanlı Hamam mimarisindeki çifte hamam plan düzeninde yapılan hamam kesme taştan yapılmıştır Kadınlar ve erkekler bölümleri birbirlerine bitişik iki ayrı yapı halindedir Kuzey yönündeki kadınlar bölümü soyunmalık, ılıklık ve sıcaklıktan meydana gelmiştir Bunlardan kadınlar bölümünün soyunmalığı kare planlı ve üzeri kubbe ile örtülüdür Kubbe altına bir şadırvan yerleştirilmiştir Sıcaklık haç planlı ve dört eyvanlı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür Eyvanlar beşik tonozla örtülmüştür

Erkekler bölümü ise yine aynı şekilde yapılmış olmasına rağmen soyunmalık bölümü biraz farklı olup, güneyine beşik tonozlu bir bölüm eklenmiştir Sıcaklık bölümü haç planlı olup, göbek taşının üzeri kubbe ile örtülüdür Dört yanda eyvanlar ve kubbeli halvet odacıkları bulunmaktadır

Büyük Hamam (Niksar)

Tokat ili Niksar ilçesi, Kaleiçi Mahallesi, Fatih Sultan Mehmet Caddesi’nde bulunan bu hamamın banisi ve yapım tarihi bilinmemektedir Bunu belirten kitabesi de günümüze gelememiştir Yapı üslubundan XIV-XVyüzyıllarda yapıldığı sanılmaktadır

Hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir Moloz taştan yapılan hamamın üzeri kubbe ile örtülmüştür Batı-doğu doğrultusunda dikdörtgen planlıdır Soğukluk ve güneyindeki ılıklık sekizgen planlı olup, her ikisi de ayrı ayrı birer kubbe ile örtülüdür Ilıklığın kuzeydoğusundaki bir kapıdan sıcaklığa geçilmektedir Sıcaklık kuzey, güney ve doğu yönlerinde birer eyvan ve doğu eyvanının iki yanında da halvet hücreleri bulunmaktadır Bu bölümün üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülüdür Halvetler de küçük tromplu kubbelerle örtülüdür

Halvet hücrelerinin kurnaları yekpare taştan oyulmuştur Bunlardan kuzey duvarındaki kurnanın üç kenarı figürlüdür Burada üst tarafı çıplak peştamallı bir insan resmedilmiştir Kurnanın batı yüzünde ise hayvan mücadele sahneleri görülmektedir Burada gagası ile ördeğe benzer bir hayvan ile yırtıcı bir kuş tasvir edilmiştir Kurnaların doğu yüzlerinde ise kâse üzerinde profilden iki tavus kuşu görülmektedir

Çavuş Hamamı (Niksar)

Tokat ili Niksar ilçesi, Taşra Mahallesi, Çavuş hamamı Sokağı’nda bulunan bu hamamın kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır Yapı üslubundan XV yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır

Hamam moloz taştan, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır Soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir Soyunmalık kısmı yenilenmiş ve orijinalliğinden uzaklaşmıştır Soğukluk sivri beşik tonozlu bir eyvanla kareye dönüştürülmüştür ve bunun üzeri de pandantifli kubbe ile örtülmüştür Enine dikdörtgen planlı olan sıcaklık kuzey ve güney yönündeki iki sivri beşik tonoz ve ortası da pandantifli bir kubbe ile örtülüdür

Hamam değişik zamanlarda yapılan onarımlarla yenilenmiş olmasına rağmen yekpare taştan oyulmuş olan kurnaları orijinalliğini korumuştur

Yeni Hamam (Niksar)

Tokat ili Niksar ilçesi, Keşfi Meydanı’nda Keşfi Osman Efendi Camisi’nin karşısında bulunan bu hamam Ünye Hamamı ismi ile de tanınmıştır Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir Ancak Vakıf kayıtlarında 1574 tarihli Yeni Hamam’dan söz edilmektedir Kayıtlardaki bu hamamın aynı hamam olduğu sanılmaktadır Hamam 1975 yılında onarılmış ve özelliğinden uzaklaşmıştır Bu onarım sırasında soğukluk ve sıcaklığın halvet hücrelerinin kubbeleri delinerek betonarme ayaklar dikilmiştir Hamamın üzerine de bir otel yapılmıştır

Hamam sıvalı olduğundan yapı malzemesi anlaşılamamıştır Bununla beraber diğer hamamlar dikkate alındığında moloz taş örgülü olduğu sanılmaktadır Hamam dikdörtgen planlı olup, onarımlar nedeni ile de planı oldukça değiştirilmiştir Yalnızca sıcaklık kısmının ortada kubbe, iki yanda da beşik tonozlu iki bölümden meydana geldiği anlaşılmaktadır

Soğukluk ve aynı eksen üzerindeki ılıklık ilk yapılışında sekizgen planlı iken, sonradan daire şekline dönüştürülmüştür

Çifte Hamam (Zile)

Tokat ili Zile ilçesi, Sakiler Mahallesi’nde bulunan bu hamam Taceddin İbrahim Paşa tarafından 1656–1657 yıllarında yaptırılmıştır

Moloz taştan yapılan hamam, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir Soğukluk kısmı kare planlı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür Ilıklık kısmı ise sivri kemerli tonozlu kare planlıdır Sıcaklık yüksek sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülü olup, kare planlıdır Köşe hücreleri ve ortasında da göbek taşı bulunmaktadır