Artvin Halk Oyunları

Artvin halk oyunları

Artvin halk oyunları

ARTVİN HALK OYUNLARI

İlde halen dört dil konuşulmaktadır; Türkçe resmi dil, Gürcüce ve Lazca yerel diller Lazca Arhavi ve Hopalılarca konuşulmaktadır Borçka, Muratlı, Göktaş, Camili ve Meydancık yörelerinde Gürcüce konuşulabilmektedir Hemşin’de ise yerli halkın Hemşince dediği, kimi dilbilimcilerinse arkaik Ermenice olarak nitelendirdiği bir dil konuşulmaktadır Adı geçen dillerin yarattığı “ortak kültür” bugüne kadar karşılaştırmalı olarak incelenmemiştir O nedenle yarattıkları benzerlikleri ve farklılıklarını bilemiyoruz

Bu konuda da her yerde olduğu gibi devletin resmi politikası egemen olmuştur Örneğin Artvin İl Genel Meclisi 1927 yılında İl dâhilinde Türkçe’den başka dillerle konuşmayı yasaklamış ve bunu karara bağlamış Muvahhit Zeki Bey, 1927 yılında basılan Artvin Vilayeti Hakkında Ma’lumat-i Umumiye adlı kitabında bu konuda önemli bir tanıklık yapmaktadır: “Artvin ve çevresinde birkaç köy ile Acara ve Çürüksulular Gürcüce bilir ve konuşurlarsa da asırlarca komşu olarak, hatta iç içe yaşamış ve sıkı ilişkileri olan iki ulus için dil tek başına milliyetin belirlenmesinde yeterli bir kanıt sayılamaz Çünkü, Çürüksu ve Acara’da Gürcüce konuşulduğu gibi mükemmel Türkçe de konuşulur ve yazılır Özetle söylemek gerekirse Tiflis çevresinde çoğunlukla Türkçe bilen ve konuşan Gürcülere Türkçe bildikleri için Türk denemeyeceği gibi Gürcüceyi bilip gerektikçe konuşan Acara ve Çürüksu’nun Türk olan halkına Gürcü denilemez Kısacası “dil” konusunun Batum ve Artvin yöresi halkının milliyetini belirlemede bir ölçü sayılması asla doğru değildir” (s146)

Artvin, Karadeniz Bölgesi’nin, Doğu Karadeniz bölümünde yer alır Osmanlı Devleti sınırları içindeyken 1878 Berlin Antlaşması’yla Rusya’ya bırakılan Artvin, sonraları tekrar Osmanlılara geri verildi

cumhuriyet sonrası il yapılan ve 1936’dan 1956’ya değin Çoruh adını taşıyan ilin adı, bu yıldan sonra Artvin olarak değiştirildi

Bugün Artvin denilen yerler İÖ’ki dönemlerde Coroksi/Çorok/Kolkis olarak anılıyordu Yöreye ilk yerleşen Gürcü kabileleri bugünkü Çoruh Irmağı’na bu adı vermişti Cumhuriyet öncesinde, özellikle Osmanlı Dönemi’nde yöreye verilen “Livane” adı, Hurri ve Ermeni dillerindeki “Nigali”nin dönüşümüyle oluşmuştur Bugünkü Artvin adının anlamı bilinmemektedir Önceleri, Artvani olarak kullanılan sözcük giderek Artvini olmuş, son olarak da Artvin biçimini almış

Artvin bölgesine ilk yerleşenlerin Orta Asya’dan gelen Hurriler olduğu sanılmaktadır Yazılı kaynaklarda Hurrilerin İÖ 2000 yılından başlayarak bölgeye yerleştiği ve çeşitli devletler kurduklarını belirtirler Bunlar arasında Hayaşa ve Azzi krallıkları bilinenleridir

Derelerin Kimliği

İnsanlar gibi derelerin de kendi öyküleri var doğal olarak Örneğin Berta Deresi: Karçal Dağları’nın doğu yamaçlarından Imerhev Deresi adıyla doğar Cerat Suyu ile, kavşak anlamına gelen “Şartul” yöresinde, birleşir Şartul’dan sonra bu suya Kaçkal Suyu da karışır Bundan sonra Berta deresi adıyla akmaya başlar Bu dere, Ardanuç Suyu ile birleştikten sonra Çoruh Irmağı’na katılır Oradan da Karadeniz’e, tuzlu sulara

Meğer sürekli kimlik değiştiren derelerde yıkanan çamaşırları giyinmiş

Artvinliler

Halk Oyunları

Oyunların çalgıları:

Meydanlarda davul-zurna, davul-klarnet, tulum, garmon

Meydanlarda ve kapalı yerlerde Akordion, Armonika, Kemençe, Klarnet, Tar, Tulumzurna

Acara sallaması, Acara sarması – Erkek Kadın, Toplu

Acara kız –

Ağır bar (üç ayak) – Türkülü, Kadın, Erkek-Toplu

Ahçik barı (Ermeni Kızı Barı) – Kadın-Toplu

Akışta – Erkek, Kadın, Karma, Çift-Toplu

Arhavi canlısı –

Artvin barı, Atabarı – Bar, Erkek, Kadın, Karma

Artvin Timurağası –

Arşın mal alan –

Aşırma barı –

Azerbaycan, Azerbiycan, Baycan, Bican, Edilbecan – Kadın, Erkek, Tek, Toplu

Birgel –

Borçka horonu –

Berta Oyunu – (Bak Deli horon)

Çalika –

Cezayir ağırlaması –

Cilveloy – Şarkılı, Kadın Toplu

Coşkun Çoruh – (Bak Deli horon)- Türkülü, Erkek, Kadın-Toplu

Çift Basma, Çiftayak – Erkek, Tek

Daldalan, Daldolan –

Daşni Çorç – (Bak Ondört)

Deli horon, Salıyabasa – Horon, Erkek

Deli kız, Kız belin incedir –

Develi –

Döne, Döney – Kadın, Toplu

Durgun Çoruh –

Düz bar – Bar, Erkek, Kadın

Düz horon/Adi horon/Vazriya Düzhoronu/Vara Gele – Erkek, Kadın, Toplu

Ermeni barı – Bar, Kadın, Erkek, Karma

Gülenber –

Hançer barı – Erkek, Çift

Hemşin horonu, Sıksaray – Erkek, Toplu

Hoş Bilezik –

İsasor Sallaması –

Kabak Havası –

Kaç gel, Kaçıgel –

Kama oyunu – Erkek, Çift-Toplu

Kapani –

Karabağ – Erkek, Kadın, Tek-Toplu

Karadeniz horanı – Horon, Erkek

Karşıberi –

Kazaska –

Kedi – Taklitli, Karma, Çift

Kıvrak Çoruh – Horon, Erkek

Kız Horonu, Roza – Türkülü Kadın

Kobak – (Yusufeli)- Türkülü, Erkek, Kadın-Toplu

Koçeri, Koççarı – Şarkılı Kadın, Erkek, Toplu

Köçek – Erkek, Tek-Toplu

Köroğlu, Köroğlu oyunu – Erkek, Çift

Kürt barı – Bar, Erkek

Laçin Barı –

Lale Barı –

Livane –

Mektepli Tamzarası – Halay, Erkek, Kadın, Karma

Mendo Barı – Kadın, Erkek, Çit-Toplu

Muğrul Basması –

Ondört – Kadın, Erkek, Karma, Tek-Toplu

Ortabatum – Horon, Erkek

Papilat –

Polka – Kadın, Erkek, Çift-Toplu

Refo –

Roza –

Sallama, Sallama horonu – Horon, Erkek

Salyabasa –

Sarhoş Barı –

Sarı Çiçek, Sarı Kız – Kadın, Erkek, Karma, Çift

Sarı Seyran, Sarı Zambak –

Sarma –

Sasa – (Bak Kıvrak Çoruh)

Şahlan, Şeyha – Kadın, Erkek,

Şavşat Barı –

Şeyh Şamil, Şamil oyunu – Erkek, Kadın, Tek-Toplu

Sol Ayak Barı –

Sürmeli Barı –

Tahtakıran –

Tamara, Taşkıran – Karma, Çift

Tamaşa – (Gürcü oyunu)- Toplu Şarkılı

Tanzara, Tamzara – Bar, Kadın, Erkek

Tarama –

Tavuk Barı –

Temurağa, Temurağa, Temürağa – Halay, Erkek

Tersine –

Teşi – Kadın, Toplu

Tillara –

Uzun dere/İncedere – Kadın, Toplu

Ürüm, Dört Kilise Titremesi –

Yengecan –

Zurna horonu – Horon, Erkek (88 oyun)

Halkı Gürcüce konuşan Camili, Muratlı, Borçka ve Göktaş kesimlerinde armonika denilen bir çalgı ile söylenip oynanan birçok Kafkas şarkı ve oyunları var