Doğu Anadolu Bölgesi Yeryüzü Şekilleri İle İlgili Bilgi

Doğu Anadolu Bölgesi Yeryüzü Şekilleri

Doğu Anadolu Bölgesi Doğal Yapısı

Türkiye'nin en dağlık ve engebeli alanlarının bulunduğu Doğu Anadolu Bölgesi'nin ortala-ma yüksekliği 2000 metredir Bölgenin yüzey şekilleri oldukça karmaşıktır Doğu Anadolu Bölgesi'nin her kesiminde yüksekliği 2500 metreyi aşan dağlara, bazı kesimlerinde de bu yüksekliğe ulaşan ovalara rastlanır Başkale Ovası'nın 2400 metre olan yüksekliği, nere-deyse Marmara Bölgesi'nin en yüksek dağı olan Uludağ'ın (2543 metre) yüksekliği ka-dardır

Doğu Anadolu Bölgesi'ni kuzeyden sınırla-yan dağlık alan, Erzincan kentinin doğusun-daki Esence Dağı'nda 3549 metreye yükselir Bölgenin orta kesiminde yer alan Karasu-Aras Dağları, batı-doğu doğrultusunda kesin-tisiz bir sırt biçiminde uzanır Batıda Uzunyayla'nın doğusunda beliren bu dağlar, Munzur, Mercan, Bağırpaşa, Palandöken, Sakal-tutan, Çakmak, Aşağıdağ ve Perli sıraların-dan sonra doğuda bölgenin ve Türkiye'nin en yüksek kütlesi olan Ağrı Dağı'na ulaşır Doğu Anadolu Bölgesi'ni güney-de bir içbükey yay biçiminde uzanan Güney-doğu Toroslar sınırlar Bu dağların güneydoğusundaki Buzul Dağı ola-rak da bilinen Cilo Dağı, Uludoruk da denen Reşko Tepesi'nde 4135 metreye yükselir Ağrı ile Güneydoğu Toroslar arasında bazı sönmüş yanardağ konileri yer alır Bunlardan başlıcaları Tendürek Dağı (3660 metre), Aladağ (3356 metre), Süphan Dağı (4051 metre) ve Nemrut Dağı'dır (2828 metre)

Doğu Anadolu Bölgesi'nde dağ sıralarını birbirinden ayıran batı-doğu doğrultulu çok belirgin iki çöküntü alanı vardır İçinde çeşitli ırmakların aktığı bu çöküntü alanlarının alçak kesimlerindeki Erzincan-Tercan-Erzurum-Pasinler-Iğdır çöküntü alanı dizisi, kuzeydeki dağlık alan ile Karasu-Aras Dağları'nı birbi-rinden ayırır Güneydeki Elbistan-Malatya-Uluova (Elazığ)-Palu-Muş çöküntü alanı dizisi ise Karasu-Aras Dağlan ile Güneydoğu Toroslar'ı birbirinden ayırır Bölgenin başlıca yüksek düzlükleri, Erzurum-Kars ve Ardahan yaylalarıdır

Ağrı, Süphan, Cilo ve Sat dağlarında küçük buzullara rastlanır Bingöl ve Munzur dağla-rında da buzul aşındırmasıyla oluşmuş çok sayıda buzyalağı ve buzyalağı gölü vardır

Doğu Anadolu Bölgesi'nin yüksek ve karlı dağlarından kaynaklanan suların büyük bir bölümü Fırat ve Dicle ırmakları aracılığıyla Basra Körfezi'ne, bir bölümü de Aras ve Kura ırmakları aracılığıyla Hazar Denizi'ne dökülür Kuzeydoğudaki küçük bir yörenin suları Çoruh Irmağı aracılığıyla Karadeniz'e, güneybatısından kaynaklanan bazı küçük akarsular da Seyhan ve Ceyhan ırmaklarına katılarak Akdeniz'e ulaşır Bazı akarsular ise denize ulaşmaz; kapalı havza olan Van Gölü gibi göllere dökülür

Türkiye'nin en büyük doğal gölü olan Van ile günümüzdeki en büyük yapay göl olan Keban, Doğu Anadolu Bölgesi'nin sınırları içindedir Öteki önemli göller Çıldır, Erçek, Hazar ve Karakaya baraj gölüdür

Türkiye'de depremle en çok sarsılan yöre-lerden bazıları Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alır Bunun nedeni, Doğu Anadolu ve Kuzey Anadolu kırık kuşaklarının bazı bö-lümlerinin bölgeden geçmesidir

Doğu anadolu bölgesinin yeryüzü şekilleri

Doğu anadolu bölgesi, Doğu anadolu bölgesinin yeryüzü şekilleri, Doğu anadolu bölgesinin yeryüzü şekilleri nasıldır

Bölgenin ortalama yükseltisi 2000 – 2200 m arasındadır Ortalama yükseltisi en fazla olan bölgemizdir “Türkiye’nin çatısı” olarak isimlendirilir Bölgenin en alçak yeri olan Iğdır Ovası (850m) dahi İç Anadolu’nun ortalama yükseltisine yakındır Erzurum Ovası 1800 m , Yüksekova 2200 m yükseltiye sahiptir Bölgede yer alan ovaların ortalama yükseltisi 1500′dir

Bölgede bulunan dağlar, doğu-batı doğrultusunda ve üç sıra halinde uzanırlar Dağlar arasında ise çöküntü ovalan yer alır Bölgenin kuzeyinde, batıdan doğuya doğru Çimen, Kop, Allahuekber ve Yalnızçam Dağları uzanır Orta sırada Munzur (Mercan) Dağları, Karasu-Aras Dağları ve Ağrı Dağı bulunur Güneyde yer alan dağlar ise Güneydoğu Toroslar, Bitlis Dağları, Buzul (Cilo) Dağlarıdır Bu dağlar üçüncü jeolojik zamanda Alp-Himalaya orojenik sisteminin uzantısı olarak kıvrılma sonucu oluşmuştur

Bölgede Van Gölü’nün kuzeyinde kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan kırık hattı boyunca Nemrut, Süphan, Tendürek, Ağrı (5137m) volkanik dağları uzanır

Ağrı Dağı Türkiye’nin en yüksek noktasını oluşturur

Bölgede kıvrım dağları arasında yer alan çöküntü ovaları da doğu – batı yönünde uzanır Bu ovalardan Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingöl, Muş, Van, Yüksekova ve Başkale güneyde, Erzincan, Tercan, Aşkale, Erzurum, Pasinler, Horasan, Kağızman, Iğdır ovaları kuzeyde bulunur

Bölgede platolar da geniş alan kaplar Erzurum-Kars platosu Doğu Anadolu’nun en geniş plâtosudur Bundan başka Fırat ve kolları tarafından parçalanmış plato görünümü kazanmış yüksek yaylalar oldukça fazladır

BÖLGEDEKİ YER ŞEKİLLERİ

Yükseltiden dolayı sıcaklık değerleri düşmüştürTarım ürünleri düşük sıcaklığın etkisiyle daha geç olgunlaşır Tarım ürün çeşidi azdır

Bölgede yer şekillerine bağlı olarak Kuzey-güney doğrultusunda ulaşım zordur Ulaşım Doğu-batı yönünde daha kolaydır Türkiye’de ulaşım ağının en seyrek ve en elverişsiz olduğu bölgedir

Ekilebilen alanlar azalmıştır Sanayi de gelişmediğinden halk daha çok tarım kesiminde çalışmaktadır Dolayısıyla Türkiye’de tarımsal nüfus yoğunluğu en fazla olan bölgemizdir

Hidroelektrik potansiyeli en yüksek akarsular bu bölgemizdedir

Gerçek sı caklık ile indirgenmiş sıcaklık arasında farkın en fazla olduğu bölgedir

Gerçek yüz ölçüm ile izdüşüm yüz ölçüm arasında da farkın en fazla olduğu bölgedir

Yer şekilleri ve iklimin olumsuz etkisinden dolayı tarımsal faaliyet gelişmemiştir Bölgede birinci ekonomik faaliyet hayvancılıktır

TOPRAK

Bölgenin yüksek kesimlerinde dağ – çayır toprakları bulunurken, Erzurum – Kars Plâtosu’nda çernezyom toprakları bulunur Bölgenin diğer plâtolarında ise kestane renkli topraklar, çöküntü ovalarında kireç ve kil miktarının fazla olduğu vertisol topraklar ile rendzinalar bulunur Ayrıca yer yer alüvyal topraklar da yer almaktadır