Ardahan'da Turizm

Ardahan'da Turizm

Ardahan'da Turizm

İlimiz coğrafi yapısı ve tarihi geçmişinden kaynaklanan kendine özgü doğal ve tarihi değerlere sahiptir Ardahan Doğu Anadolu Bölgesine has doğal yapısı ve ikliminin yanında Doğu Karadeniz Bölgesi*nin topografyasına iklimine ve bitki örtüsüne geçiş yerleri ile farklı güzellikleri bir arada barındırmaktadır Yüksek ovaları zengin çiçek çeşitliliğine sahip yaylaları ve iki gölü ile Ardahan keşfedilmeyi bek*leyen bir doğa cennetidir

İlin belli başlı doğal güzellikleri şunlardır:

Atatürk Silueti

İlimizin en önemli doğal güzelliği Damal dağlarına yansıyan Atatürk siluetidir Her yıl 15 Haziran-15 Temmuz tarihleri arasında Damal ilçemizin Yukarı Gündeş köyü Karadağ yamaçlarında oluşan bu olay bir doğa harikasıdır Bu tarihler arasında güneş batarken dağın yamacında bulunan dere yatağının bir tarafının gölgesi diğer tarafına yansımakta ve tamamen doğal olarak Ulu Önder Atatürk'ün siluetini oluşturmaktadır

Yalnızçam Yaylası

İl Merkezine 15 km mesafede bulunan ve Yalnızçam Köyünün kuzeybatısında yer alan Yalnızçam Yaylası eşsiz bir tabiat zenginliğine sahiptir

Bülbülan ve Botanik Yaylası

İl Merkezine 15 km uzaklıkta Yalnızçam dağlarının üzerinde bulunan eşsiz güzelliklere sahip Bül*bülan Yaylası ilimizin Doğu Karadeniz Bölgesine açılan penceresi konumundadır Zengin bitki çeşi*di ile ilkbahar aylarında eşsiz bir güzelliğe kavuşmaktadır Birçok yerleşim yeri arasında (Ardahan Artvin Göle Şavşat) bir kesişme noktası olan yayla yaz aylarında bu yöre insanlarının bir araya gele*rek ticaret yaptıkları bir pazar görünümündedir Tamamlanmak üzere olan Ardahan-Yalnızçam-Ar-danuç karayolununu hizmete girmesi ile alternatif bir festival alanı olacaktır

Çıldır Gölü

İl merkezinin 45 km doğusunda ve deniz seviyesinden 1959 m yükseklikte bulunmaktadır 123 km2 lik bir alana sahip olan bu tatlı su gölü Doğu Anadolu Bölgesinin Van Gölünden sonra en yük*sek gölüdür Çıldır Gölü; adası kuşları ve balıkları ile ayrı bir güzelliğe sahiptir Çevresinde bulunan tarihi eserler ve doğal güzellikleri ile önemli bir turizm potansiyeline sahiptir Göl içerisinde 16 tür balık yaşamaktadır Göl yüzeyinin kış aylarında buzla kaplanmasıyla birlikte insanların burada at kı*zakları ile dolaşması ve buzları kırarak balık tutmaları ilginç görüntüler oluşturmaktadır

2750 metre rakıma sahip olup etrafı dağlarla çevrilidir Doğal güzelliklerinin yanında çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapması nedeniyle tarihi ve kültürel bakımdan da oldukça zengin bir bölgedir Üzerinde bulunduğu Uğurludağ'ın Ardahan ve Göle'den de görülebilmesi bölgeye ayrı bir güzellik katmaktadır Geniş ve taşsız bir arazi yapısına sahip olan yayla yaz ve kış turizmi açısından önemli bir potansiyele sahiptir Valiliğimiz tarafından hazırlanan "Yalnızçam Uğurludağ Kış Sporları ve Yayla Turizm Merkezi" projesinin uygulamaya geçilmesi halinde Yalnızçam yaylası bölgenin önemli kayak merkezlerinden biri olmaya adaydır Ardahan-Yalnızçam-Ardanuç yolu ulaşım imkanlarını kolaylaştırmıştır

Göle Okçuoğlu Yaylası

Göle İlçemizde Köroğlu Dağının eteklerinde yer almaktadır Okçuoğlu Göle Okçuoğlu Yaylasında otlayan atlarYaylası Ekim-Mayıs ayları arasında bol yağış alması ve dağın tepesinin ağaçtan yoksun bulunması nedeniyle kayak pisti yapımına uygundur Yaylada yaşayan çeşitli yabani hayvanlar buranın diğer bir doğal güzelliğidir Bu özelliği nedeniyle av turizmi açısından da önemli bir potansiyele sahiptir

Akçakale Adası :

Çıldır gölü içerisinde yer alan Akçakale adası 1 derecede sit alanıdır Tarih boyunca bir çok uygarlığın yerleşime sahne olması nedeniyle üzerinde birçok tarihi kalıntı bulunmaktadır İlkbahar ayının gelmesi ile birlikte çeşitli kuş türlerine de ev sahipliği yapan ada bu kuşların yavrularının çıkması ile güzel görüntüler oluşturmaktadır

Tarihi kaynaklardan geçmişte Ardahan ve çevresinde çok sayıda caminin varlığı bilinmektedir Bu kaynaklarda sadece Çıldır ve çevresinde XIX yüzyıldan itibaren 240 cami (sancak sınırları içinde 240 cami) bulunduğu ifade edilmektedir Ancak bugün Çıldır'da çok az cami örneği kalmış bir çoğunun bugün taşına bile rastlanmamaktadır Ardahan ve çevresinden ise sadece birkaç örnek günümüze gelebilmiştir

XIX yüzyılda kaynaklara göre Çıldır Sancağı sınırları içinde 240 cami ve mescit l medrese l Rüşdiye Türkler için 49 Hıristiyanlar için ise 13 ilkokul ve 15 kilise ayrıca 5 hamam 9 han ve 564 işyeri bulunmaktaydı Ancak Çıldır ve çevresinde adı gecen 15 kiliseden 11'inin ayakta olmasına rağmen 240 camiden birinin bile yerini tespit etmek mümkün değildir Bunların ortadan kalkmasının tek sebebi 1828 1855 ve 1877-1878 Osmanlı - Rus savaşları ile 1915 - 1920 yılları arasında bölgede meydana gelen Ermeni mezalimidir

ARDAHAN MERKEZ MEVLİD EFENDİ CAMİİ

Ardahan şehir merkezinde Halil Efendi Mahallesi'nde kalenin yaklaşık 150-200 m doğusunda yer almak*tadır Giriş kapısında bulunan kitabeye göre ilk yapının 1701 tarihinde inşa edildiği anlaşılmaktadır Ancak bu caminin yakın tarihlerde gövde du*varlarının yandan yukarısı ve üst ör*tüsü yenilenmiştir İç mekanın yakın tarihlerde yapı*lan onarım ve eklemelerle orijinal özelliği tamamıyla bozulmuş durum*dadır Yapının kuzeybatı köşesinde yer alan kübik kaide üzerine silindirik gövdeli ve tek şerefeli minare ca*miye son onarımlar esnasında ilave edilmiştir Cami avlusunda Arap (Yanık) Camii'nden getirildiği ifade edilen kitabeli bir çeşme taşı bulunmaktadır Bu taş üzerindeki kitabede 1288 H/1871 m: tarihi ile birlikte "Uçmalı (?) Zade Hacı Halil Ağa Hayratı" ibareleri bulunmaktadır

ARAP (YANIK) CAMİÎ

Ardahan şehir merkezinde Halil Efendi Mahallesinde kalenin yaklaşık 150-200 m kuzeybatısında bulunan camidir Yörede 1915 yılından itibaren batılı devletlerin de yardım ve katkısıyla Ermenilerin Türklere karşı yaptığı katliamlara kadar cami ayaktaydı 1915'te başlayan bu mezalim sırasında cami içerisinde namaz kılan Müslüman cemaatle birlikte yakılmıştır Bu tarihlere kadar Arap Camii olarak bilinen yapının tahrip edilmesiyle günümüze kadar temel seviyesinde kaldığı bilinmektedir Bugün bütün özelliğini yitirmiş olan caminin bir kısmı park olarak değerlendirilmekte ve halk arasında Yanık Cami olarak anılmaktadır

MÜDERRİS İBRAHİM EFENDİ CAMİİ

Ardahan il merkezinde Halil Efendi mahallesinde kalenin yaklaşık 100 m kadar kuzeybatısında bulunmaktadır Giriş kapısı kemer köşeliğinde yer alan ve "Amele Osman sene 1185" ibarelerinin geçtiği usta kitabesinden caminin 1711 yılında yaptırılmış olduğu anlaşılmaktadır

Cami toplam 7 mazgaldan ışık almaktadır Batı duvarında ve güneybatı köşede yer alan mazgal pencere altındaki panoda "14 Ramazan 1315" (1897) tarihi boya ile ve Osmanlıca olarak yazılmıştır Bu tarih caminin 1897'de onarım geçirdiğini ve sıvandığını göstermektedir Aynı panonun kuzeyinde yer alan bir başka panoda ise okunamayacak derecede silinmiş bir Osmanlıca kitabe bulunmaktadır Camiyi aydınlatan mazgal pencereler Doğu Anadolu'da birçok taş yapıda görüldüğü gibi dışarıdan içe doğru genişleyerek içerinin daha fazla aydınlatılmasına ve içerdeki ısı kaybının azaltılmasına uygun bir tarzda inşa edilmiştir

Yapı Dedeşen Köyü Camii'nden sonra yöredeki sağlam kalmış ikinci en eski tarihi cami olma özelliğini taşımaktadır Ancak bugün özel mülkiyet elinde bulunan ve samanlık olarak kullanılan bu yapının bakımsız ve mezbelelik durumdan kurtarılarak kısa zamanda restorasyonunun yapılması ve işlevsel hale getirilmesi gerekmektedir

DERVİŞ BEY CAMİÎ

Ardahan şehir merkezinde kalenin güneybatısında ve Alabalık Deresi yakınında bulunmaktadır Giriş kapısı kemerinin sağındaki kitabede "Lâ şerefe a'la mine'l-İslâm" (İslâm'dan şereflisi yoktur) ibaresi solundaki kitabede ise "Hüvel hallakü'l-bâki" (baki olan Allah'tır) ibaresi ve "sene 1285" tarihi yer almaktadır Bu kitabeden caminin 1285 H/l868 M tarihinde yaptırıldığı anlaşılmaktadır

Kare planlı ve ahşap tavanlı olarak inşa edilmiş caminin ön tarafına sonradan iki katlı bir giriş bölümü eklenmiştir İbadet mekanının Kuzey yönünde ikisi serbest ikisi duvara bağımlı dört sütunla taşınan bir mahfil bulunmaktadır Mahfile çıkış doğu yönünde yer alan duvara bitişik bir merdivenle sağlanmaktadır Ahşap minber devrinin özelliklerini göstermekte oldukça abartılı ahşap süslemeli bir taç kısmına sahiptir Cami 8 pencere ile aydınlatılmaktadır Caminin malzeme bakımından tamamıyla düzgün kesme taştan inşa edildiği görülmektedir

ÖLÇEK KÖYÜ CAMİİ

Ardahan'ın 15 km doğusundaki Ölçek Köyü'nde bulunmaktadır 1895 yılında yaptırılmış olan bu cami 1966 yılında büyük bir onarım geçirmiştir Dikdörtgen planda inşa edilmiş olan caminin kapalı bir son cemaat yeri bulunmaktadır Caminin ahşap tavanı dört ahşap sütunla desteklenmektedir Dıştan kırma çatılı ve saç kaplamalı bir örtüye sahip olan Ölçek Köyü Camii kuzey yönde ahşaptan bir kadınlar mahfiline sahiptir Mahfili taşıyan sütun başlıkları ve korkulukları ahşap süslemecilik bakımından oldukça ince bir işçilik gösterir Cami 5 pencere ile aydınlatılmaktadır Caminin kubbe çevresinde 4 ahşap sütun bulunmaktadır

Caminin biri kuzeydoğu biri de kuzeybatı köşede olmak üzere iki minaresi bulunmaktadır Kuzeydoğu köşede yer alan minare ahşaptan olup orijinal minaredir Yöredeki tek ahşap minare olmasıyla dikkat çekmektedir Kuzeybatı köşede yer alan düzgün kesme taşlı ikinci minare son onarımda buraya eklenmiş ve iki minare arasındaki uyumsuzluk ve farklı inşa tarzı ilk bakışta dikkati çekmektedir Caminin önünde bir mezar ve doğusunda da bir hazire yer almaktadır Ermeni mezaliminden Ölçek Köyü de nasibini alan yörelerimizdendir Ermeniler 1919 Şubat ayında Ölçek Köyünü basarak halkı samanlığa doldurarak yakmışlardır

DEDEŞEN KÖYÜ CAMİİ

Göle ilçesine bağlı Dedeşen Köyünde bulunmaktadır Caminin kesin yapım tarihi bilinmemektedir Ancak plan ve mimari özelliklerinden hareketle XV yüzyıldan kaldığı tahmin edilmektedir Bugün giriş kapısı üzerinde yeni harflerle 1500 yılında inşa ettirildiğini belirten bir kayıt bulunmaktadır Dedeşen Köyünde Osmanlı devrinden kalma birkaç eser bulunmaktadır Bunlardan cami türbe ve çeşme ayaktadır Cami ile aynı tarihlerde yapıldığı ifade edilen medreseden bugün hiçbir iz kalmamıştır Harap haldeki hamam ise özel mülkiyet elinde olup samanlık olarak kullanılmaktadır Caminin kuzeyinde aynı zamanda köyün kuzeyini de sınırlayan tepe üzerinde büyük bir kale yerleşimine ait kalıntılar bulunmaktadır

Dedeşen Köyü Yavuz Sultan Selim'in 1514 yılında Çaldıran seferinden dönerken konakladığı bir köy yerleşimi olup köyün adının da bu olayla bağlantısı olduğu ifade edilmektedir Yöre halkına göre Yavuz Sultan Selim burada türbesi de bulunan yaşlı bir zatın (Şeyh Ahmet) ikramından memnun kalmış ve şükran duygularını da "Dede şen olasın" diyerek ifade etmiştir Bu olaydan sonra köyün adı Dedeşen olarak anılagelmiştir Cami tek kubbeli Osmanlı cami geleneğinde bir camidir Bugün yıkılmış olan son cemaat yerine ait izler konsollar sütun kaideleri ve sütun gövdelerine ait parçalar dikkat çekmektedir Caminin girişi batıda yer alır Girişin solunda sonradan inşa edildiği anlaşılan silindirik gövdeli ve tek şerefeli minare bulunmaktadır Minare 1993 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yaptırılmıştır

Caminin içerisinde kuzey yönde dört ahşap desteğe oturan kadınlar mahfili yer alır Güney yöndeki mihrap nişi ile güneybatı köşedeki minber 1993 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce yapılan onarımla orijinalitesini yitirmiştir Caminin kuzeybatı köşesinde bulunan merdiven orijinal minareye ait merdiven olup yeni minarenin yapılmasıyla kadınlar mahfiline çıkış için kullanılmaya başlamıştır Girişin bulunduğu kuzeybatı köşeye sonradan ahşaptan bir ekleme yapılmıştır Cami haziresinde oldukça zengin süslemeli mezar taşları bulunmaktadır Sarıklı biçimdeki mezar taşı örneklerinin 1200 EL/1786 M tarihli olanları dikkat çekicidir