Akdenizin Hatay İli Tanıtımı

Akdenizin Hatay İli Tanıtımı

Hatay, Türkiye Cumhuriyeti'nin en güneydeki ilidir Akdeniz'in doğu şeridinde 35° 52' - 37° 4' kuzey enlemleri ile 35° 40' - 36° 35' boylamları arasında yer alan Hatay'ın doğusunda ve güneyinde Suriye, batısında Akdeniz, kuzeybatısında Adana, kuzeyinde Osmaniye ve kuzeydoğusunda Gaziantep bulunur Toplam nüfusu 1413287'tür

Tarih
Hatay Türkiye'nin en önemli eski yerleşim yerlerinden biridir Yapılan arkeolojik araştırmalarda milattan önce 100000 ile 40000 yılları arasına tarihlenen bulgulara ulaşılmıştır İl toprakları ilk Tunç Çağından itibaren Akat Beyliği ve MÖ 1800-1600 yıları arasında Yamhad Krallığına bağlı bir beyliğin sınırları içerisinde yer almıştır Daha sonra MÖ 17 yüzyıl sonlarında Hititler'in ve MÖ 1490 yıllarında Mısır'ın egemenliğine girmiştir Ardından Urartular, Asurlular ve Persler'in egemenliğine girdi

MÖ 300 yılında Antakya kurulmuş ve kent hızla gelişmiştir Kent MÖ 64 yılında Roma İmparatorluğu'na katılmış ve imparatorluğun Suriye eyaletinin başkenti olmuştur İslam ordusu tarafından fethedilmiş, Emevi ve Abbasi egemenliğinde kalmıştır Daha sonra 877'de Tolunoğulları'nın fethettiği topraklar sırayla Ihşitler ve Selçuklular tarafından yıkılan Halep merkezli Hamdanoğulları (Beni Hamdan/Hamdânîler) egemenliğine girdi 969 yılında Bizans İmparatorluğunun topraklarına katılan il 11-12yüzyıllarda Haçlı Seferleri sırasında da önemli rol oynamıştır Antakya Memlûk Devleti tarafından Haçlıların elinden alınmıştır(18 Mayıs 1268)

Osmanlı İmparatorluğu dönemi
1516'da Yavuz Sultan Selim bu toprakları ele geçirmiş ve Osmanlı İmparatorluğu dönemi başlamıştır Memlûk Devletinden zapt edilen Antakya, Osmanlı İmparatorluğu'nda önce Halep'e bağlı bir sancak ve daha sonra kaza olarak yönetilmiştir Bu dönemde Antakya, Asi Nehri ile Habib Neccar Dağı arasındaki dar ve meyilli alanda, 1,5-2 km²'lik bir alan üzerine yerleşmiş orta büyüklükte bir şehirdi Osmanlı İmparatorluğu'nun Hatay'daki hakimiyeti 1918 yılına kadar devam etti

Hatay Cumhuriyeti dönemi

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, 23 Haziran 1939'da ilhak kararınının almasının ardından Hatay'daAna madde: Hatay Cumhuriyeti
Mondros Mütarekesinden sonra Fransız işgaline uğrayan ve 1921 yılında Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışında kalan Antakya, İskenderun ve havalisinde İskenderun Sancağı adıyla bir yönetim kuruldu 2 Eylül 1938'de bu Sancak'ta kurulan "Hatay Cumhuriyeti"nin Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen, başbakanı Abdurrahman Melek, Meclis Başkanı Abdülgani Türkmen, milli marşı İstiklâl Marşı olmuştur

Hatay Devlet Meclisi 23 Haziran 1939 yılında Türkiye Cumhuriyeti'ne ilhak kararı alınmıştır 23 Temmuz 1939'da "Hatay" adıyla bir vilâyet olarak Türkiye Cumhuriyeti'ne katılmıştır

Kültür

Saint Pierre Kilisesi, Antakya'nın iki kilometre kuzeydoğusunda, Reyhanlı karayolu üzerinde, Habib-i Neccar Dağı'nın uzantısı olan Haç Dağı'nın eteğindedirTarihi ve turistik mekanlar açısından da zengin olan ilde dünyanın ikinci büyük mozaik kolleksiyonunu barındıran Hatay Arkeoloji Müzesi bulunmaktadır Dünyanın ilk mağara kilisesi olan ve Hristiyanlara "Hristiyanlık" isminin verildiği Sen Piyer Kilisesi Hıristiyanlarca hac yeri olarak kabul edilmekte ve her yıl burada 29 Haziran günü Katolik Kilisesince ayin düzenlenmektedir

Çok uzun bir süre boyunca bir arada yaşamayı öğrenmiş etnik kökenleri, dinleri farklı birçok topluluğa ev sahipliği yapan Hatay ili UNESCO barış kenti seçilmiştir Çokkültürlü yapısını tarih boyunca korumuş olan ilde aynı ulusa mensup birden fazla dini cemaat bulunmaktadır En büyük nüfusa sahip Nusayriler (Alevi Araplar) ve Sünni Türklerin yanında, az da olsa Sünni Araplar, Hristiyan Ortodoks ve Hristiyan Protestan Araplar ve Maruni Araplar ve Rum-Ortodox etnik Süryani kökenleri, museviler ,Ermeniler ve diğer küçük topluluklar Hatay'ın çok kültürlü yapısının dinamiklerini oluştururlar

Ekonomi
Hatay'ın ekonomisi yurt dışında çalışma(özellikle suudi arabistan),tarım, sanayi ve ticarete dayanır

İskenderun Körfezi'nde bulunan İskenderun Demir ve Çelik işletmesi, Türkiye'nin kuruluş tarihi itibari ile üçüncü, uzun mamul üretimi açısından ise en büyük entegre tesisidir

Nüfus
İl nüfusu 2007 sayımına göre 1386224 kişidir Bu nüfusun 681665'i şehirlerde, 704559'u köylerde yaşamaktadır Kilometrekareye düşen nüfus yoğunluğu 256,6'dır Nüfus artış hızı yaklaşık olarak %12'dir

Eğitim

Mustafa Kemal Üniversitesi'nin logosu2007 yılının istatistiklerine göre ilde 16 anaokulu; 147 lise, meslek lisesi, Anadolu lisesi ve dengi okul; ve 635 ilköğretim okulu bulunmaktadır[4] İlköğretim okullarında 9045 öğretmen 232191 öğrenciye, liselerde ise 3325 öğretmen 56841 öğrenciye eğitim vermektedir Bu verilere göre ilköğretim okullarında öğretmen başına ortalama 257 öğrenci, liselerde ise öğretmen başına ortalama 171 öğrenci düşmektedir

İlin yüksek öğretim merkezi 10 Kasım 1992'de faliyete geçen Mustafa Kemal Üniversitesi'dir Üniversite kurumları dokuz fakülte (eğitim, fen edebiyat, güzel sanatlar, iktisadi ve idari bilimler, mühendislik mimarlık, su ürünleri, tıp, veterinerlik, ziraat), üç enstitü (fen bilimleri, sağlık bilimleri, sosyal bilimler), dört yüksekokul (beden eğitimi, sağlık, sivil havacılık, turizm işletmeciliği ve otelcilik), yedi meslek yüksekokulu ve sekiz araştırma ve uygulama merkezinden oluşmaktadır 2006-2007 öğretim yılı itibarıyla üniversitede 708 akademik personel, 575 idari personel ve 14439 öğrenci bulunmaktadır

Hatay'ın Kaleleri

Kaleler

Koz Kalesi: (Kürşat Kalesi)Antakya Prensliği zamanında yapıldığı sanılan kalenin büyük blok taşlarla yapılmış iki burcu halen ayaktadır

Bakras Kalesi: Antakya - İskenderun yolunun 27 km sinde, yoldan 4 km kadar içerde sarp bir tepe üzerine çok katlı olarak kurulmuş olan kalenin halen birçok mekanı sağlam durumdadır

Payas Kalesi: 1567 de hendeği ile birlikte restore edilmiş bir Osmanlı kalesidir Son yüzyılda hapishane olarak kullanılmıştır

Mancınık Kalesi: Payas - Dörtyol arasında sarp bir tepe üzerinde 1290 yılında yapılmıştır Çok az kalıntısı vardır

Cin Kulesi: Kale ile liman arasında, limanı korumak amacıyla 1577 yılında yapılmış bir karakol kulesidir

Darbısak Kalesi: Kırıkhan ile Hassa arasında, Kırıkhan'a 4 km uzaklıkta bir tepe üzerindedir Beyazid Bestami Makamı Darbı-Sak Kalesi üzerindedir 19 yüzyıl sonlarında burada bir cami ve türbe yaptırılmıştır Her yıl binlerce kişi ziyaret eder

Hatay'ın Kaleleri

Kaleler

Koz Kalesi: (Kürşat Kalesi)Antakya Prensliği zamanında yapıldığı sanılan kalenin büyük blok taşlarla yapılmış iki burcu halen ayaktadır

Bakras Kalesi: Antakya - İskenderun yolunun 27 km sinde, yoldan 4 km kadar içerde sarp bir tepe üzerine çok katlı olarak kurulmuş olan kalenin halen birçok mekanı sağlam durumdadır

Payas Kalesi: 1567 de hendeği ile birlikte restore edilmiş bir Osmanlı kalesidir Son yüzyılda hapishane olarak kullanılmıştır

Mancınık Kalesi: Payas - Dörtyol arasında sarp bir tepe üzerinde 1290 yılında yapılmıştır Çok az kalıntısı vardır

Cin Kulesi: Kale ile liman arasında, limanı korumak amacıyla 1577 yılında yapılmış bir karakol kulesidir

Darbısak Kalesi: Kırıkhan ile Hassa arasında, Kırıkhan'a 4 km uzaklıkta bir tepe üzerindedir Beyazid Bestami Makamı Darbı-Sak Kalesi üzerindedir 19 yüzyıl sonlarında burada bir cami ve türbe yaptırılmıştır Her yıl binlerce kişi ziyaret eder

Coğrafya

Bakras Kalesi, Antakya-İskenderun yolunun 27 kilometresi üzerinde bulunan Bakras Köyü'nün üst tarafındadır
Antakya çarşısı
Asi Nehriİlin Altınözü, Antakya, Belen, Dörtyol, Erzin, Hassa, İskenderun, Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı, Samandağ ve Yayladağı olmak üzere 12 ilçesi vardır

Akdeniz'deki önemli bir liman şehri olan İskenderun ve merkez ilçesi Antakya, ilin en büyük iki yerleşim yeridir ve en önemli geçim kaynağı portakal ve turunçgil bahçeleridir

Yüzölçümü
İl topraklarının yüzölçümü 5350 kilometrekaredir

Dağ ve tepeler
İl topraklarının %46'sını dağlar, %33'ünü ovalar oluşturur İl topraklarının en önemli yükseltisini kuzey-güney hattında uzanan Nur Dağları (Gavur Dağları ve Amanos Dağları olarak da bilinir) oluşturur Bu sıradağların en yüksek noktası ise Mığırtepe'dir (2240 metre) Diğer önemli yükseltiler Ziyaret Dağı ve Keldağ'dır (1739 metre)

Ovalar
Amik Ovası ilin en önemli düzlüğüdür ve bu topraklarda tarım oldukça gelişmiştir Diğer önemli düzlükler Dörtyol Ovası, Arsuz, Payas, İskenderun ve Erzin Ovası'dır evet aynen

Akarsular
Hatay'ın en önemli akarsuyu olan Asi Nehri, Lübnan Dağları ve Anti-Lübnan Dağları arasındaki Bekaa Vadisi'nde kaynayan akarsuların birleşmesiyle oluşur, Suriye topraklarından geçerek ilin güneydoğu sınırlarından girer ve Samandağ yakınlarında delta oluşturarak Akdeniz'e dökülür Asi Nehri Nil ile beraber ters akış yönüne sahip iki akarsudan biridir

Baraj ve göller
Hatay'da sulama amacı ile Karasu Çayı üzerinde inşa edilen Tahtaköprü Barajı, Karasu Çayı üzerinde inşa edilen Yayladağı Barajı ve Beyazçay üzerinde inşa edilen Yarseli Barajı bulunmaktadır

Amik Ovası'nın orta kısımlarında yer alan Amik Gölü, 1970li yıllarda tamamen kurutulmuş ve tarıma açılmıştır Diğer önemli göller ise Gölbaşı ve Yenişehir Gölü'dürBunların yanında Yayladağı yolu üzerinde Kızılgöl'de vardırBu göl yazları kurur kışlar ise göl su ile dolar

Madenler
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü'nün yaptığı araştırmalara göre il genelinde altın, aluminyum, asbest, demir, dolomit, fosfat, kireçtaşı, krom, manyezit ve mermer rezervleri bulunmaktadır

İklim
İlin büyük kesimi Akdeniz ikliminin etkisi altındadır Ancak yükselti ve karasallığa bağlı olarak çeşitli farklılıklar da mevcuttur Genel olarak kışlar ılık ve yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçer Yıllık yağış tutarı il merkezi Antakya'da 1173,4 milimetre, İskenderun'da 785 milimetre, Dörtyol'da ise 1022 milimetre civarındadır

Yönetim
Nusret Miroğlu 27 Nisan 2008 tarihinde Hatay valisi olarak atanmıştır 2007 genel seçimleri sonucu Hatay'ı temsilen Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne Adalet ve Kalkınma Partisi'nden beş milletvekili (Sadullah Ergin, Orhan Karasayar, Mustafa Öztürk, Abdülhadi Kahya, Fevzi Şanverdi), Cumhuriyet Halk Partisi'nden üç milletvekili (Fuat Çay, Gökhan Durgun, Abdulaziz Yazar) ve Milliyetçi Hareket Partisi'nden iki milletvekili (Süleyman Turan Çirkin, İzzettin Yılmaz) seçilmiştir

Akdenizin Hatay İl Resimleri