Prof. Dr. Sinsi
|
Adananın Ceyhan İlçesi Tantımı
Adananın Ceyhan İlçesi Tantımı
Ceyhan, Adana ilinin en büyük müstakil ilçesi olup, nüfusu 2007 yılı sayımına göre 158 459'dur Merkez nüfus ise 103 800'dür Şehrin nüfusu 2008 yılına göre 104 888'dir 1973'te 58 000 olan nüfusu 1990'da 85 308'e, 2000'de 108 602'ye çıkmış, 2007'de 103 800'e düşmüştür
Tarih boyunca Kınık, Yarbisi, Yarsuat, Hamudiye ve Urifiye isimleri ile anılan şehrin ismi 3 Mayıs 1920 yılında çıkarılan yasa ile Ceyhan olarak değişmiştir
Çukurova Üniversitesi'ne bağlı bir Meslek Yüksekokul mevcuttur Ceyhan'ın kurtuluş günü 6 Ocak'tır
{{{}}}==Tarih==
Şehrin bilinen tarihi MÖ 1900'lü yıllara kadar uzanmaktadır Ceyhan Ovası Hitit, Asur, Fenike, Mısır, İran, Roma ve Bizans medeniyetlerine evsahipliği yapmıştır
Boğazköy ve Kültepe tabletlerinde adı geçen üç krallıktan, Luvi Krallığı'nın (M Ö 1900) Ceyhan Nehri'nin doğu kısmında, Arzava Krallığı'nın ise (M Ö 1500-1333) nehrin batı kısmında kurulduğu anlaşılmaktadır Luviler Asurluların, Arzavalılar ise Hititlerin egemenliği altına girmişlerdir Kizzuwatna Krallığı ise Seyhan ve Ceyhan nehirleri arasında kurulmuş olup Hitit egemenliğine girmiştir
M Ö 1200 yılında Hitit Krallığının ortadan kalkması ile Kue Krallığı kurulmuş (M Ö 1190-713), Kral Asistavands Karatepe şehrini kurdurmuştur Daha sonra bölge Asurlar'ın, Babiller'in, Persler'in, Büyük İskender'in, Selevkoslar'ın, Helenistik Mısır Krallığı'nın, Roma İmparatorluğu'nun, Bizans İmparatorluğu'nun, Emeviler'in, Abbasiler'in, Tolunoğulları'nın, Hamdaniler'in ve tekrar Bizans'ın eline geçti
1071 Malazgirt Savaşı sonrası, Süleyman Şah (Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu) 1083 yılında Ceyhan Ovası'nı ve Adana'yı tamamen ele geçirdi 1097 yılında Kilikya Ermeni Krallığına bağlanan Ceyhan 14 yüzyılda Mısır Memlüklülerinin istilasına uğrar ve sonrasında Dulkadir oğlu Beyliği topraklarına katılır O yıllarda nüfusu 5 000'dir Ceyhan, 1353-1515 yılları arasında Memlüklere bağlı Ramazanoğulları Beyliği'nın hakimiyeti altında kalmıştır Bu topraklar için Memlükler ve Osmanlılar 1485-1498 yılları arasında savaştılar 1515 yılından itibaren Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferi sırasında Adana toprakları Ceyhan Ovası ile birlikte Osmanlı Devletinin idaresine girdi
1525 yılına ait Osmanlı Tapu tahrir defterinde adı Yarsuvat olarak geçmektedir Bu dönemde bölgeye yerleştirilen Kınık Türkmenleri, Oğuzların Üçok koluna ait Denizhanoğulları saoyundan gelmektedir Nitekim bugün bölgede kalabalık bir nüfusa sahip olan Sırkıntıoğulları, Karsantıoğulları, Kozanoğulları, Cerit, Yüreğir, Barak, gibi Türkmen obaları Oğuzların Kınık boyuna bağlıdırlar
1833-1840 tarihleri arası Ceyhan Ovası el değiştirerek Mısırlı İbrahim Paşa'ya geçmiştir İbrahim paşa özellikle Menemencioğulları türkmenleri başta olmak üzere diğer Türkmen boylarının yardımıyla Konya'ya kadar ilerleyerek Osmanlı ordusunu bozguna uğratmıştır Mısırlı İbrahim Paşa kendisine destek vermeyip Osmanlıyı destekleyen aşiretlere ise çok acımasız davranmıştır Örneğin Sırkıntıoğulları ve Karsantıoğulları'nın tüm mallarını yağmaladığı gibi, bu Türkmenleri kılıçtan geçirme kararını bile almıştı Ancak Menemencioğlu Ahmet Bey'in itirazı nedeniyle bu kararını uygulayamamıştır Mısır ordusu bölgede Osmanlı yanlısı Türk boylarını sindirmek için özellikle sürgün taktiğini çok kullanmıştır Özellikle bölgenin en büyük aşireti olan Sırkıntı Türkmenlerini pasifize etmek için Sırkıntıoğlu Murtaza Bey, İbrahim Paşa'nın emriyle Mısır'a sürgün edilmiştir Ceyhan 1841 yılında tekrar Osmanlı yönetimine geçmiştir Kurtuluş savaşı yıllarında ise Türkmen boyları tarafından kurulan Kuvay-ı Milliye birlikleri bölgede destan yazmışlardır Sırkıntılar grup komutanlığı gibi birçok birlikler Ceyhan'ın kurtuluşuna önemli katkıda bulunmuşlardır
Kırım Savaşı'ndan sonra Osmanlılar buraya Nogay Türklerini ve 93 Harbi'nden sonra da Rumeli Türklerini iskan etmişlerdir 1896 yılında II Abdulhamid tarafından Hamidiye adı verilmiş 1908 yılında ise Urfiye olarak değiştirilmiştir
19 Temmuz 1926'da ilçe yapılmış ve Cebelibereket vilayetine (Osmaniye) bağlanmış ve son olarak 3 Mayıs 1920 yılında çıkarılan yasa ile adı Ceyhan olarak değişmiştir 1933 yılında Cebelibereket ili'nin ilçe yapılması üzerine bugünkü statüsüne kavuştu
Coğrafya ve iklim
Akdeniz Bölgesi'nde yer alan Ceyhan Adana'ya 43 km uzaklıkta, Akdenize 30 km uzaklıkta, 36 ve 37 kuzey enlemleri ile 35 ve 36 doğu boylamları arasında olan bir ilçedir Güneyde Yumurtalık, Kuzeyde Kozan, kuzeybatısında İmamoğlu, Kuzeydoğusunda Kadirli, Doğuda Osmaniye, Hatay ilinin Erzin ilçesi ve Batıda Yüreğir ile komşudur
İlçenin önemli bölümü tarımsal arazi ile kaplı olup yüzölçümü 1 424 km2'dir ve 71 köyü vardır
En önemli akarsu Ceyhan Nehri ilçenin kenarından geçmektedir ve uzunluğu 509 km'dir Ayrıca Mercin Suyu, Karaçay, Handeresi, Çeperce Deresi ilçenin akarsularıdır
Yazları sıcak ve kurak, kışları ilik ve yağışlı geçen ilçenin iklimi tipik Akdeniz iklimidir Yağış miktarı Ceyhan Ovası'nda 600-750 mm iken, dağlık alanlarda 750-1000 mm arasında olup, yağışların %50 si kışın, %27 si ilkbaharda, %18 i sonbaharda, %5 i yaz aylarında düşer
Ceyhan'ın bitki örtüsünü makiler oluşturmaktadır Ceyhan büyük bir ova olduğu için orman alanlar tahrip edilerek tarım alanlarına dönüştürülmüştür Buna rağmen yer yer çam ormanlarına rastlanır
Ceyhan'da son yıllarda oluşturulan okaliptus (sıtma ağacı-selvi ) ormanları ise geniş alanlar kaplamaktadır Yine tarımı geliştirmek için ekilen zeytin, turunçgil, kavak ekili alanlar da geniş yer kaplamaktadır
Ceyhan tabi orman bakımından fakirdir Lakin kerestecilik maksadıyla okaliptüs ve kavak yetiştiriciliği yapılmaktadır Ceyhan'da kerestecilik ve mobilyacılık gelişme göstermiştir
Ceyhan'da üretilen orman ürünleri genellikle kereste ve odun olarak tüketilmektedir
Ulaşım
Ceyhan , güneyden ve kuzeyden iki önemli yolla çevrilidir
Avrupa'yı Asya'ya bağlayan E-5 karayolu Ceyhan�dan geçmektedir Yine Pozantı-Mersin – Gaziantep otoyolu da Ceyhan'ın güneyinden geçmektedir
Ceyhan, Adana hava alanına da 45 km uzaklıktadır Deniz ulaşımı için de Yumurtalık ve İskenderun Limanlarına yakındır
Ekonomik Yapı
Ana geçim kaynağı olarak tarım gösterilebilir İlçe, tipik bir Çukurova ilçesi olarak, geçmişte akıllara yer eden pamuk üretimiyle anılsa da, şimdilerde değişen ekonomik kaygılar sebebiyle, dönemden döneme değişmekle beraber buğday, mısır, karpuz üretimine de sıklıkla rastlanır Köylerde ufak çapta büyük baş hayvancılık da yapılır Tarımın ekonomide yoğun olarak yer alması, Ceyhan'ın ticaret ve sanayi olanaklarını da etkilemiştir Ceyhan çevresinde onlarca çırçır fabrikası ve mısır kurutma tesisleri yer alır Ayrıca Ceyhan'ın yakın çevresindeki Sugözü Termik Santrali, BOTAŞ ve Toros Gübre Sanayi, Ceyhan'ın ekomisinde etkili rol oynar
Sanayi ve Ticaret
Ceyhan sanayi kuruluşu bakımından gelişmiş ilçelerdendir İlçede özellikle tarıma dayalı sanayi kuruluşları gelişme göstermiştir
Ceyhan'daki en büyük sanayi kuruluşu BOTAŞ!tır BOTAŞ'ta Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden ve geçmişte Irak'tan pompalanan petrol işlenmekte ve bir bölümü de Yumurtalık Limanı aracılığıyla dış tüketime sunulmaktadır
CEYTAŞ (Ceyhan Tekstil Sanayi A Ş ) faaliyet gösterdiği tekstil sektörü, ülkemizde sanayileşmenin önderliğini yapan en yaygın ve en fazla istihdam sağlayan sektörlerden biridir
Dünyada ve ülkemizde yaşanan ekonomik krize rağmen CEYTAŞ, krizden fazla etkilenmeden çalışmalarını sürdürmektedir
|