Türküler Ve Zeybekler Diyarı Isparta

türküler ve zeybekler diyarı ısparta

türküler ve zeybekler diyarı ısparta

Edebiyatımızda "Gül" sevilen "Bülbül" seven sembolleri olarak bilinir Gül deyince de güzel Anadolu'da ilk akla gelen beldemiz tarihi Isparta şehrimizdir Ege'nin sonu ve Akdeniz'in güzel iklimini soluyan renkler diyarı motifler diyarı ve güzelliklerin raks ettiği kelebekler misali oyalan kilimleri ve halılarıyla Türk kültüründe apayrı bir yer tutar

Birçok bilim adamı doğa ve iklimin bitki örtüsünün ve onun efsunlu güzelliklerinin insanın fiziki bedensel yapısında çok olumlu etkiler yaptığını söylerler Hatta sadece bedensel değil ruhsal yapının da dengelenmesinde önemli rol oynadığını belirtirler

Benim doğduğum ve büyüdüğüm Afyon - Sandıklıya çok yakın olan yıllarca gidip geldiğim suyunu içtiğim gülünü havasını kokladığım Isparta; Afyon - Isparta - Burdur üçgeninde gelenek ve görenekleriyle yaşam biçimiyle birbirinden ayrılmaz bitişik kardeşler gibidirler

Birçok düğün dernek imece üretim bayramı seyranı âdetlerinin birlikteliği size aynı beldede yaşıyormuş gibi yakın ve sevecen gelir

Isparta’nın çok çalışkan insanları sadece yurdumuzda değil dünyada da adlarını duyurmuşlardır Birçok devlet adamı da buradan yetişmiştir Cumhurbaşkanımız Sayın Süleyman DEMİREL gibi

Gülcülük gülyağı halıcılık kilimler el işleri yanında güzel Eğirdir Gölü'nden elde edilen kerevit ve göl ürünleri yeni gelişmiş meyvecilikte Barla ve çevresindeki elmalar yurt dışına da yollanır

Gelelim konumuz olan Zeybekleri ve Oyun Havalarına

Isparta’da zeybeklerin bambaşka bir yeri vardır Düğünde dernekte eğlencede yarenlikte zeybek oynanmadan olur mu? Yiğitlik mertlik ve kartal motiflerini içeren bu koreografık ve estetik hareketler sizi kendinizden alır başka rüyalara götürür Yiğitlik mertlik cengâverlikle sevecenlik kokan bu musiki renkleri ve koreografik yapı saygıyı da yanında getirir Zeybeğim gelir (ağabeyim ağam gelir) anlamında da kullanılır Ege ve Akdeniz'de

O azametli "evlerinin önü mersin" zeybek havası tarihi Isparta’nın sembolüdür

Evlerinin önü mersin

Ah sular içmem gadınım tersin tersin

Mevlâm seni bana versin

Bağlantı: Al hançeri gadınım vur ben öleyim

Ah kapınızda gadınım kul ben olayım

Yine Isparta’nın ünlü zeybeklerinden muhteşem bir hava O beldenin değerli sanatçısı ve İstanbul Radyosu Saz Sanatçısı arkadaşım Yalçın ÖZSOY'dan derlenmiştir

"Ardıçtandır kuyuların kovası

Suya goyvermiyor kızın gâvur anası

Ne ettim'de aldandım bir mevlâdan bulası ve devam eder zeybek

Yalçın ÖZSOY'dan alınan zeybekler devam ediyor

"Şu Aydın'ın uşağı

Gevşek bağlar kuşağı

Ve yine bir başka zeybek oyunu

"Ay doğar ayan beyan

Aman yoluna düştüm yayan

Hocam Muzaffer SARISÖZEN'in Ali KÜÇÜKÇAYLl'dan derlediği görkemli bir zeybek havası Sanki dantela gibi işlenmiş

Şu gelen atlı'mıdır?

Sorun Bağdatlı'mıdır?

Her gelen yâri sorar

Yâr bu kadar tatlı'mıdır?

Sazlarla enstrümantal müzik olarak çalınan Isparta’nın kesinti zeybeği yüreğimizi yerinden oynatır Bu zeybeğin oynanmadığı bir düğün dernek ve meclis toplantı var mıdır?

Gül Türklüğün vurgun olduğu çiçeklerin başında gelir Bin bir renk ve koku cümbüşü içinde ruhumuz ve gönlümüz bedenimiz bu diyarda yıkanır âdeta Ayrıca bu beldede gül dalı ve gül isimlerine ve gül'ün üretilen ve türetilen değişik isimlerine sık sık rastlarsınız GÜL GÜLDEREN GÜLSEREN GÜLDANE GÜLSER GÜLDAL GÜLAMBER GÜLTAZE GÜLFİDAN bunlardan bazıları

Çemberinin kenarına işlediği oyasının gül renginin bin bir tonu güzel yüzlerine vuran Isparta’nın bu güzel insanları her zaman güler yüzlü cana yakın konuksever ve sevecendirler Ağırbaşlı ve oturaklı bir görünümde olan bu insanlar "gakgili" ve "datdiri" havalarında ve "teke" havalarında yerinde duramazlar Her ne kadar Burdur - Antalya - Muğla "teke" havalarının yurdu ise de TÜRKMEN ve AVŞAR boylarının bu yiğit insanları aynı törenin aynı kültürün taşıyıcılarıdır

Gül bülbülsüz olur mu? Baharda gül kokusu ve bülbül sesini dinlemek hülyalara dalmak güzel kokulan solumak isterseniz herhalde Isparta’ya uğramalısınız

İşte burcu burcu gül kokan bir gül türküsü;

"Güle düştüm gülmedim

Gülden düştüm ölmedim

Elâ gözlü yârimi

Tam bir aydır görmedim

Of of sinem of

Arabamı koşamam

Yokuşları aşamam

Ver baba sevdiğime

Ölürümde yaşayamam

Of of sinem of

Ispartalılar töreye göre çok çekingendirler Kız veya oğlan sevgilerini gizli tutarlar Onu büyüklerine söyleyemez ancak yörede yakılan türkülerle dile getirirler

Isparta'nın hem söylenen hem de oyun havası olarak çalınan çok bilinen bir türküsü var:

"Gıcır gıcır gelir yârin kanısı

Ben'de bilmem benim yârim hangisi

İnce belli fidan boylu kendisi

Bu parça aynı kültürü taşıyan Afyonkarahisar ve çevresinde de düğünlerde mutlaka söylenir ve oynanır

Yine hareketli türkülerinden

"Bak şu kaşın karasına

Nişan çekmiş arasına

Gadınım gel bidanem gel

Isparta’nın başka bir hareketli ritmik eğlenceli bir türküsü

"Çayıra serdim postu

Şu gelen kimin dostu

Gören maşallah desin

Kimin var böyle dostu

O yörenin şu türküsü unutulabilir mi?

"Şu derenin uzunu

Kıramadım buzunu

Anasının şerrinden

Alamadım kızını

Isparta'nın kına havalarından bazıları da şöyle;

"Ağlatman gelini yazık

Kolunda altın bilezik ney ney

Ve başka bir havada da;

"Ayva dibi serin olur yatmaya

Kızlar gelir saklı gizli bakmaya

ve devam eder