Konyanın Seydişehir İlçesi Tanıtımı

Konyanın Seydişehir İlçesi Tanıtımı

Seydişehir, Akdeniz Bölgesi'nin Göller Yöresinde Konya'nın güneybatısında Konya iline bağlı ilçe

Tarih

Seydişehir’in tarihi MÖ 5500 yıllarına kadar uzanır Prehistorik Çağ’da (Tarih Öncesi), Psidia (Göller Yöresi) sınırları içindeki Seydişehir çok eski bir yerleşim yeridir Beyşehir Gölü (Karalis Lacos) ile Suğla Gölü (Trogitis Lacos) arasındaki sulak vadide bu yerleşmenin izlerine rastlamak mümkündür Bu vadide bulunan höyüklerde yapılan araştırmalar neticesinde Seydişehir’in 10 km güneydoğusundaki Suberde (Gölyüzü Köyü) höyüğünde yapılan kazılarda MÖ 5500-5000 yıllarına ait Neolitik (Cilalıtaş) Çağ yerleşmesinin varlığı ortaya çıkarılmıştır Bu kazılarda elde edilen pek çok buluntu halen Konya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir MÖ 2000-700 yılları arasında Anadolu’daki pek çok bölgede hüküm süren Hititler’in Seydişehir-Beyşehir arasında varlıklarını gösteren anıtlar ve yerleşme yerlerine rastlamak mümkündür Seydişehir ve Beyşehir'in Hitit devrine ait kaya kabartmaları ile höyük buluntuları, Hititlerin Beyşehir -Seydişehir arasında uygun yerleşme birimleri kurduklarını ortaya koymaktadır Seydişehir-Konya karayolu üzerine bulunan Karabulak, Bostandere, Dikilitaş ve Akçalar köylerindeki höyükler, Hitit ve Frig yerleşmelerinin bulunduğu alanlar olarak dikkati çeker Anadolu’da Eski Yunan, Roma ve Bizans medeniyetlerinin hüküm sürdüğü Klasik Çağ’da, Seydişehir ilçesi sınırlarında Amblada, Vasada, Arvana, Elita, Dalisandus gibi klasik döneme ait şehirlerin varlığı tespit edilmiştir Vasada Antik Şehri, Seydişehir'in kuzeydoğusunda bulunan Kestel Dağı'nın eteğindeki vadide, bugünkü Bostandere köyünün Aktepe mevkiinde yer almaktadır Bu ünlü Roma şehri, Kavak ve Kızılca köyleri arasındaki Amblada şehrine, ayrıca Beyşehir Fasıllar köyündeki Mistya'ya (Asartepe) ana yol ile bağlanmıştır 1969 yılında Bostandere Köyüne su getirmek üzere Aktepe'de su yolu açılırken bir tiyatro kalıntısının varlığı anlaşılmış, yapılan kazılarda Roma devrine ait bir anfitiyatro kalıntıları ortaya çıkarılmıştır Vasada şehrinin harabelerine ait kitabe ve mimari parçalara Bostandere köyündeki evlerin duvarlarında halen rastlanır 1952 yılında Bostandere köyünden Konya Arkeoloji Müzesi'ne bir Zeus kabartması, 1957 yılında da bir yüzünde bir kadın öteki yüzünde bereket boynuzu kabartması bulunan kalker bir Sunak getirilmiştir Yine Bostandere buluntuları arasında Vasada'da basılmış bir Augustus parası mevcuttur Konya Arkeoloji Müzesi'nde Seydişehir'in Dikilitaş köyünden getirilmiş bir Roma kandili, Akçalar köyünden bir heykelcik, Çalmanda hüyüğünde bulunmuş bir toprak vazo, Seydişehir'in hemen yanıbaşında bulunan Elita (Vervelit) harabelerinde bulunmuş Roma devri bir Mezar Steli bulunmaktadır Ayrıca Seydişehir'e 13 km uzaklıktaki Yeniceköy’ün kuzeyinde Hisartepe olarak bilinen yerde anfitiyatronun olduğu bir Roma harabesi vardır Bu harabelerde bulunan Roma devri aslan heykelleri, Seydişehir'e getirilmiş ve halen Belediye bahçesinde sergilenmektedir

MS 767-1217 yılları arasında bir Türkmen kabilesinin elinde bulunan Seydişehir’in Selçuklular zamanındaki durumu ile ilgili bilgiler net değildir Anadolu Selçuklu Beylikleri devrinde Eşrefoğulları Beyliği elinde kalan Seydişehir bu isimle ilk defa bu beylik zamanında kurulmuştur Rivayete göre, Horasan emiri olan ve annesi tarafından soyu Veysel Karani ve Peygamber’e uzanan bir velî ve seyyid olan Seyyid Harun Veli Hazretleri, 1301 yılında ilahi bir emirle, kardeşi Seyyid Bedreddin ve ahalisi ile birlikte yola çıkar Bugün Hatunsaray denilen yerde kerdeşi hastalanarak vefat eder ve buraya defnederek bir türbe yaptırır Yoluna devam eden Seyyid Harun Veli, şimdiki Seydişehir’in olduğu yere gelince yolu boyunca kendisine rehberlik eden bulut Küpe Dağı’nın ardında kaybolur ve kendisine işaret edilen yerin orası olduğunu anlar İlk iş olarak oraya bir cami yaptırır O zamanki adı "Trogitis" olan Seydişehir’in imarında Eşrefoğlu Mehmed Bey kendisine malzeme yardımında bulunur Bu yardımlaşma neticesinde aralarında büyük bir dostluk oluşur O zamanki adı “Süleymanşehir” olan Beyşehir’e ilk defa “Beyşehir” diyen Seyyid Harun Veli’dir Eşrefoğlu Mehmed Bey de Seyyid Harun’un kurduğu yeni şehre “Seyyid Şehri” Osamanlılar zamanında Medine-i Sani (ilahi emirle kurulan ikinci şehir) (sonradan Seydişehir) adını verir Seydişehir, Eşrefoğulları Beyliği’nin İlhanlı Hükümdarı Timurtaş tarafından 1326 yılında sona erdirilmesinden sonra, 1328 yılında Hamitoğulları Beyliği egemeliğine girmiştir 1381 yılında Sultan IMurat (Hüdavendigâr) tarafından 80000 altın karşığında Hamitoğlu Hüseyin Bey’den Akşehir, Beyşehir, Yalvaç, Şarkikaraağaç ve Isparta ile birlikte satın alınarak Osmanlı egemenliğine giren Seydişehir, Cumhuriyete kadar Osmanlı idaresinde kalmıştır Konya Sancağına bağlı bir kaza olan Seydişehir 1871 yılında belediye, 1915 yılıda da ilçe olmuştur

Coğrafya

Ankara-Konya-Antalya karayolu üzerinde, Torosların kuzey eteklerinde, Çarşamba Çayı boyunca uzanan verimli bir vadi olan Suğla Ovası'nda bulunur İlçe merkezinin denizden yüksekliği yaklaşık 1120 mdir İlçe merkezi, Konya'ya 87 km, Antalya'ya ise 208 km uzaklıktadır 2207 km²'lik ilçe toprakları, kuzeydoğuda Konya(Meram), doğuda Akören, güneyde Ahırlı, Yalıhüyük ve Akseki (Antalya), batıda Derebucak, kuzeybatıda da Beyşehir ile çevrilidir Kuzeybatıdaki Beyşehir Gölü ile güneydoğudaki Suğla Gölü arasındaki geniş ve uzun arazinin büyük kısmı verimli Suğla Ovası'dır Bu ova, Beyşehir ve Suğla Gölleri arasında uzanan Çarşamba Çayı ile sulanır Bölgedeki en yüksek noktası 2500 myi aşan Geyik Dağları, kuşuçuşu mesafesi 100 km den az olan Akdeniz'in ılıman ikliminin ilçede de hissedilmesine mani olur İlçenin iklimi, Akdeniz ve karasal iklimlerinin geçiş özelliğini taşır

Kuğulu Park-Seydişehir

Nüfus

Cumhuriyet dönemine kadar Seydişehir’in nüfusu 3000 civarlarında seyrederken, 1927 yılında yapılan ilk nüfus sayımında ilçe merkezi nüfusunun 3779 olduğu görülmüş, 1965’e kadar nüfusta çok yavaş bir artış olurken 1969 yılında Alüminyum Fabrikasının faaliyete geçmesiyle çok hızlı bir nüfus artışı gözlemlenmiştir ETİ Alüminyum AŞ’nin özelleştirilmesini müteakip fabrikadaki işçi sayısının azaltılması ve pek çok işçinin işten çıkarılması ile Seydişehir’den özellikle Antalya ve Konya’ya hızlı bir göç başlamıştır

Yıllara göre ilçe nüfus verileri

Yıllar Kent

2008 38487

2007 37763

2000 52898

1990 42737

1985 37226

1980 30065

1970 11965

1965 6683

1960 4521

1927 3779

Ekonomi

Seydişehir Alüminyum Tesisleri

Seydişehir bölgesindeki zengin boksit cevherlerini işlemek için 9 Mayıs 1967 tarihinde Etibank Genel Müdürlüğü ile Tyazpromexport (SSCB) arasında imzalanan anlaşma ile 60000 ton/yıl kapasiteli birincil alüminyum fabrikası kurulması çalışmaları başlamıştır Tesis Ocak 1977 yılında % 100 kapasiteye ulaşmış, 8 ay sonra Türkiye’nin içinde bulunduğu büyük enerji sıkıntısı nedeniyle Eylül 1977’de % 50 kapasiteye düşürülmüştür Temmuz 1980’de kapasite % 75’e çıkarılmış fakat Ağustos 1981’den itibaren devam eden enerji krizi nedeniyle kapasitede dalgalanmalar olmuştur Daha sonra Haziran 1983’de kapasite % 35’ e kadar düşmüştür Ocak 1984’de % 50, Temmuz 1984’de % 75, Mayıs 1985’de % 100 kapasiteye ulaşılmıştır Bu tarihten itibaren % 100 kapasiteyle üretime (60000 Ton/Yıl) devam edilmektedir Türkiye’de birincil Alüminyum üreten tek kuruluş olan ETİ/Seydişehir Alüminyum AŞ, 1999 yılında özelleştirme kapsamına alınmış, 2000 yılında kapsamdan çıkarılmış, 2003 Eylül ayında ise yeniden özelleştirme kapsamına alınmıştır Eti Alüminyum AŞ Blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi amacıyla 17 Haziran 2005 tarihinden yapılan nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifi 305000000 ABD$ ile CE-KA İnşaat Makina Madencilik Petrolcülük Turizm Nakliyat Sanayi ve Ticaret AŞ vermiş ve satış gerçekleştirilerek fabrikanın özelleşmesi tamamlanmıştır

EĞİTİM

İlçe genelinde 10 adet Lise, 42 adet İÖO, 1 Adet Özel İÖO mevcuttur Ayrıca Selçuk Üniversitesi Seydişehir MYO mevcuttur1989-1990 Eğitim-Öğretim yılında Teknik Programlar Bölümüne bağlı Maden Programı ile eğitimine başlayan Selçuk Üniversitesi Seydişehir Meslek Yüksekokulu şuanda Grafik Tasarım, Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama, İşletme, Elektrik, Otomotiv ve Makine Programları ile eğitim öğretimini sürdürmekte olup, Grafik Tasarım ve İşletme bölümleri hariç, tüm programlar da ikinci öğretim yapılmaktadıröğrenci sayısı 1599'dirKredi Yurtlar Genel Müdürlüğüne bağlı Seydişehir Yurt Müdürlüğü 562 kişilik öğrenciye hizmet verecek kapasitededir