![]() |
Adana Yöresine Ait Efsaneler |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Adana Yöresine Ait EfsanelerAdana yöresine ait efsaneler Şahmeran, Lokman Hekİm ve Adana Efsanelerİ Tarihin ilk dönemlerinden itibaren ortaya çıkan, inandırıcılık özelliği olan, kutsal, gerçek, ve olağanüstü unsurları barındıran kısa halk anlatılan şeklinde tanımlayabileceğimiz efsaneler, bağlı oldukları toplulukların en önemli kültürel varlıklarından birini oluştururlar ![]() İnsanlar varoldukları andan itibaren dış dünyayı ve doğayı tanımak, ondan faydalanmak çabası içinde olmuşlar, yaşamlarını devam ettirirken karşılaştıkları sorunları ise kendilerine göre geliştirdikleri bir düşünce sistemine göre yorumlamışlardır ![]() ![]() ![]() Bu grup içerisinde sayabileceğimiz efsane türü, tarih ve inanç öğelerinin yanı sıra geleneksel motifleri de içinde barındırması açsından halk kültürü ürünleri arasında önemli bir yere sahiptir ![]() ![]() Genel olarak bütün toplumlarda ilkel efsaneler: tanrıların, evrenin, insanların yaradılış ve ortaya çıkışlarının yanı sıra, ilk günahı, ölümün kökenini, tufanı, tanrıların insanları nasıl cezalandırdıklarını, avcılığın ve hayvancılığın başlangıcını, yeryüzünün ilk çiftini, ilk ailesini, âdet, kurum, törenlerin, teknik bilgilerin kökenlerini konu edinmektedirler ![]() Tarih öncesi dönemlerde ortaya çıkan efsaneler, insanın yaşaması için gerekli olan temel bilgilerin, değerlerin tanrılar ve kahramanlar tarafından insanlara verildiğini işler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ilkel efsaneler insanın yasaması için gerekli olan temel bilgilerin, teknik ve değerlerin tanrılar tarafından insanlara nasıl öğretildiği konusunu işlerlerken, bu konu zamanla toplumdaki inanç sistemlerini de içine alarak genişlemiş, toplum hayatına yön veren kişilerin davranışları, masal konuları, efsaneleri etkilemiş ve bu şekilde geniş bir yelpaze oluşmuştur ![]() Bunlardan başka konulan masallarla ortak olan efsaneler de vardır ![]() ![]() ![]() Efsane türü 19 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Adana, sahip olduğu coğrafi konum ve kültürel yapısıyla birçok halkbilimi malzemesini bünyesinde barındıran bir şehirdir ![]() ![]() ![]() Türklerin Anadolu'ya gelmeden önce bağlı bulundukları inanç sistemlerinin izleri Adana efsanelerinde bütün canlılığıyla yaşamaktadır ![]() ![]() Eski Anadolu uygarlıkları da Adana efsanelerine kaynaklık yapmaktadır ![]() ![]() ![]() Adana'nın coğrafi yapısı ve iklim özellikleri de efsanelerin oluşmasında etkili olmuştur ![]() ![]() ![]() ![]() Lokman Hekim'in kahramanı olduğu efsaneler de Adana'da yaygın olarak bilinerek anlatılmaktadır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Halkın çaresizliklerini, umutlarını, özlemlerini, dünya görüşünü, bütün öteki türlerden daha belirgin biçimde dile getiren efsaneler, Adana halk kültürünü oluşturan önemli ürünlerdendir ![]() ![]() ![]() ŞAHMERAN VE LOKMAN HEKİM EFSANESİ Vaktiyle, binlerce yılanın yaşadığı bir mağaraya yanlışlıkla giren bir adam, yılanlar tarafından padişahları Şahmeran'a götürülür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ne kadar rahat da olsa, gerçek dünyadan uzak bir mağarada süren bu hayattan sıkılan adam, bir gün yeryüzüne dönmek için Şahmeran'dan izin ister ![]() ![]() ![]() Yeryüzünde normal hayatına dönen adam, Şahmeran'ı gördüğünü hiç kimseye söylemez ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Şahmeran'a bütün gerçekleri anlattıktan sonra, ne yapması gerektiğini sorar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Adana Yöresine Ait Efsaneler |
![]() |
![]() |
#2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Adana Yöresine Ait EfsanelerŞAHMERAN VE BİR İNANIŞIN EFSANESİ Çukurova bölgesinde halk arasında Şahmeran Efsanesine bağlı olarak söylenen: "Misis yılandan, Ceyhan yelden ![]() ![]() Adana, Seyhan Nehri'nin yanı başında bir düzlükte kurulmuştur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Misis'in yılandan gitmesine gelince, bu da yine yörede çok bilinen Şahmeran efsanesi ile birlikte anlatılır ![]() ![]() ![]() ![]() GÜLEK BOĞAZI'NDAKİ EJDERHA İLE KRAL KIZININ EFSANESİ Toros Dağları'nda bulunan Gülek Geçidi'nde, bir kızla ejderhaya benzetilen şekillerle ilgili olarak şu efsane anlatılır: Çok eski çağlarda Toros Dağları'nın tepesinde bir kral kızı yaşarmış ![]() ![]() ![]() ![]() Günlerden bir gün, kızın canı çok sıkılmış ve ormanda dolaşmaya karar vermiş ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ANAVARZA TAŞININ EFSANESİ Bundan çok eski yıllarda Kozan ve Anavarza civarında uzun ömürlü insanlar yaşarlarmış ![]() ![]() Tarihi Anavarza Kalesi yapılırken, kalenin temel taşlarını, çevre halkı Kozan Kalesi'nden sırtında geti-rirmiş ![]() ![]() ![]() ![]() Adım Naş Yaşadım bin beş yüz yaş Oğlum beş yüz yaş Yüzü ham traş Bilseydim dünyada ölüm var Koymazdım taş üstünde tas TAŞKÖPRÜ'NÜN KURULUŞ EFSANESİ Adana'da, Seyhan Nehri üzerinde bulunan tarihi Taşköprü'nün kurulması ile ilgili olarak birçok söylenti vardır ![]() Adana'da bir padişah yaşarmış ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ULUCAMİ EFSANESİ Adana'nın tarihi camilerinden Ulucami, Ramazanoğulları tarafından yaptırılmıştır ![]() Ramazanoğlu'na bir gece düşünde, cami yaptırmasını söylerler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Aradan zaman geçer ![]() ![]() ![]() ![]() "Vay Adana'm, gariplerin şehri olacak" der ![]() Cami, yapılıp bitirilir ve ibadete açılır ![]() ![]() ![]() LOKMAN HEKİM EFSANESİ Adana ve çevresinde yüzyıllardır yaygın olarak Lokman Hekim efsaneleri anlatılmaktadır ![]() Lokman Hekim, inanışa göre bütün hekimlerin piri, üstadıdır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Lokman Hekim Çukurova'yı adım adım dolaşmış, bütün bitkileri incelemiş ![]() ![]() "Ey Lokman, anık araman bitsin, ben ölümsüz hayatın devasıyım ![]() ![]() Lokman Hekim, sesin geldiği bitkiye doğru yürüyüp koparmış ![]() ![]() Bunun üzerine Cebrail, pir-i fani kılığında Misis Havraniye tarafına bir gelmiş ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() LOKMAN HEKİM EFSANESİ II Lokman Hekimle ilgili olarak anlatılan efsanelerden bir tanesi de şöyledir: Lokman Hekim doktor ve eczacıymış ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() "Senin hastalığının çaresi yok, öleceksin" demiş ![]() Adam ölümden kurtuluşun olmadığını öğrenince çok üzülmüş ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bir ağacın altına gelmiş ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ağrıları iyice anan adam: "Gidip şu zehri içeyim de ölüp kurtulayım" diyerek zehirli sütü içmiş ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bunun üzerine Lokman: "Ben sana ala ineğin sütünü nereden bulayım, sütü yılana içirip, nasıl tasa kusturayım ![]() ![]() O gün bu gündür tas ve yılanın eczacılık ve tıp biliminin simgesi olması, halk tarafından Lokman Hekim'e dayandırılır ![]() |
![]() |
![]() |
|