Bolu Sivil Mimari Örnekleri

Bolu Sivil Mimari Örnekleri



Bolu ve çevre ilçeleri Türk sivil mimarisinin en güzel örneklerini bir araya toplamıştır Bunların büyük çoğunluğu da iyi bir durumda günümüze ulaşabilmiştir Kuşkusuz bunun da nedeni, bu evlerin sit alanlarında yer alışı veya eski eser tescilinin yapılmış olmasıdır

Bolu ve çevresinde Osmanlıların ilk dönemlerine ait sivil mimari örnekleri günümüze gelememiştir Beylikler ve Osmanlılar döneminde yapılan ilk sivil mimari örneklerinden çevredeki ağaçların kerestelerinden yararlanılmıştır Özellikle buradaki ilk yapılanmada Çandı denilen büyük ağaç kütüklerinin uçları kertilerek çivisiz olarak, birbirlerine geçirilmek suretiyle binalar yapılmıştır Bu tür mimarinin kökeni Orta Asya’ya kadar inmektedir Buna dayanılarak da Beylikler ve Osmanlıların ilk dönemlerinde Orta Asya’nın mimari yönden izleri olduğu da Bolu yöresinde açıkça görülmektedir

Günümüzde Bolu merkezinde, Göynük ve Mudurnu’da XIXyüzyıl öncesine ait evlere rastlanmamaktadır Bunun da nedeni yapıların ahşap oluşu ve Bolu’nun deprem kuşağı üzerinde bulunuşudur Bugün Bolu, Göynük ve Mudurnu’daki geleneksel Türk evleri XIXyüzyıla ait yapılardır Bolu merkezindeki evler ne yazık ki Türkiye’nin pek çok yerinde olduğu gibi spekülatif davranışlarla yıkılmış ve yerlerini beton bloklar almıştır Bu da Bolu merkezindeki evlerin yozlaştığını göstermektedir

yüzyıldan sonra yapılan evlerde çevredeki orman dokusundan ötürü ahşap malzeme ağırlık kazanmıştır Bunun dışındaki taş, kerpiç ve hımış gibi yapı malzemeleri daha çok cami, han, hamam gibi yapılar ile Gayrimüslim evlerinde kullanılmıştır

Bolu merkezindeki tek tük kalmış evler daha çok iki ve üç katlı olup, bunlar ahşap ağırlıklı, taş temelli, kıtık sıva üzerine yapılmış beyaz badanalıdır Evlerin cephelerinde dikdörtgen çerçeveli pencerelere geniş yer verilmiş ve böylece onların daha çok ışık almaları sağlanmıştır Zemin katlarda daha çok ortadaki taşlığın çevresinde mutfak, kiler, depo gibi bölümlere yer verilmiştir Zemin kattan, evin önünde ve arkasında bulunan bahçelere geçilmektedir Üst katlarda iç sofalı ve dış sofalı olmak üzere iki ayrı plan türü uygulanmıştır İç sofalı evlerde alt kattan çıkılan merdivenin bulunduğu sofanın çevresinde odalar sıralanmıştır Bu odalardan bir tanesi diğerlerinden daha farklı konumda ve geniş olup, başoda ismi ile tanınmaktadır Özellikle bu odanın bezemesine önem verilmiş, tavanları geometrik şekilli çıtalarla bölümlere ayrılmış, bazılarına da resimler yapılmıştır Bu resimler arasında Bolu’ya mal edilen Köroğlu Destanı’na ait izler ve doğal manzaralar görülmektedir Odaların her birisinde ocaklar, sedirler, gömme dolaplar, yüklükler ve gusülhaneler bulunmaktadır Bazı odalara da üzerinde bitkisel bezemelerin bulunduğu küçük çeşme aynaları yerleştirilmiştir

Evlerin üst örtüsü geniş saçaklıklı, alaturka kiremitli ahşap çatılarla örtülmüştür