Sakarya Yöresine Ait Halk Oyunları

Sakarya yöresine ait halk oyunları

Sakarya’ya özellikle 1864 (Rus-Kafkas Savaşları), 1877-1878 (93 Harbi), 1890-1894, 1912-1914, 1923-1924 (Büyük Mübadele), 1928-1930, 1950-1954 ve 1989 yıllarında sekiz kez dışarıdan göçle gelenlere yerleşim alanlarını açmış bir İl’dir Ayrıca 1950’den sonra başlayan kentleşme sürecinde en fazla Karadeniz illerinden göç alan bir İl olmuştur

Yöreye insanlar değişik yerleşim alanlarından geldiği için, gelenekler ve göreneklerde farklılıklar gözlenmektedir Bu çoklu yapı, gelenek ve görenekler çeşitliliği de beraberinde getirmektedir Halk oyunları da bu yapıdan etkilenmiştir Yörede oynanan halk oyunlarını iki ana grupta incelemek mümkündür:



1 Sakarya yöresi halk oyunları

2 Göçmen halk oyunları ve dansları (Yurt içi ve yurt dışında göçle gelenler nüfus oranları ve etkinliklerine göre sıralanmıştır)

a Karadeniz Oyunları (Trabzon-Akçaabat, Artvin yöreleri ağırlıklı oynanmaktadır)

b Kafkas Oyunları ve Dansları (Gürcü, Abhaz ve Çerkes oyunları ve dansları)

c Balkan ve Rumeli Oyunları ile Dansları (Üsküp ile Trakya ağırlıklı)

d Doğu Anadolu Oyunları (Erzurum ve Sivas ağırlıklı)

SAKARYA YÖRESİ HALK OYUNLARI

Yörede Manavlar tarafından oynanan oyunlardan Karşılama 9/8’lik, Zeybek 9/4’lük ölçülerde olup, diğer oyunlar 2/4’lük ölçülerdedir Oyun adları;

1 Konak Getirme

2 Var Gel (Vama-Geme)

3 Meşeli

4 Genç Osman

5 İnce Hava

6 Geyve-Taraklı Çiftetellisi

7 Öptürmem

8 Geyve-Taraklı Zeybeği

9 Korudere Zeybeği

10 Herayi

11 Geyve-Taraklı Kasabı

12 Taraklı Karşılaması

13 Bilecik Karşılaması

14 Argat Sallaması

15 Allı Yazma

16 Karagözlüm

17 Kocakarı Kocaadam

18 Gelin Bindirme

19 Gelin İndirme

20 Kadın Karşılaması (A Meleğim)

21 Domine/Dominik

22 Nirinam

23 Pamukova Zeybeği’dir

Yöre oyunlarında kadın ve erkekler birbirlerinden farklı yerlerde ve ayrı olarak oynarlar “Konak Getirme” ve “Geyve-Taraklı Kasabı” oyunları düz sıralı, “Karşılama” (A Meleğim) oyunu karşı karşıya, “Karagözlüm”, “İnce Hava”, “Geyve-Taraklı Zeybeği”, “Geyve-Taraklı Çiftetellisi”, “Kocakarı Kocaadam” ve “Genç Osman” oyunları daire halinde oynanmaktadır Ayrıca “Konak Getirme” oyunu el ele tutuşarak; “Karagözlüm” oyunu da daire halinde oynanırken, sözlü kısmına gelindiğinde kollar omuza atılır ve müziğin ritmine uygun olarak sağa-sola ayaklarda yaylanarak sallanma yapılmaktadır “Geyve-Taraklı Kasabı”nda omuzlardan tutularak tek sıra halinde oynanır Yörede oynanan oyunlarda komut verilmemekte ve istenilen sayıda kişi ile oyunlar oynanmaktadır Yöre oyunları, evlenme geleneği ve düğün orijinli bir özellik arz etmektedir

“Karşılama” (A Meleğim), kadınların kendi aralarında kına gecelerinde oynanmaktadır “Konak Getirme”, düğüne gelen konakların misafir olarak inecekleri eve, oradan da düğün evine gelirken yolda oynadıkları oyundur “Gelin Bindirme” oyunu seyirlik bir yapıda gerçekleştirilir ve düğün sırasında bir kez çalınan gelinin baba evinden ayrılışını anlatan hüzünlü müziği ve düğün merasimini içermektedir “Gelin İndirme” oyununda ise, gelinin damat evine geldiğinde getirilen taşıttan inip eve girişine kadar çalınan ve seyirlik bir özellik arz eden yapıda gerçekleştirilmektedir “Öptürmem” oyunu sözlü ve yörede kadınlar arasında eğlenme ve şakalaşma amacıyla oynanan manili bir oyundur “İnce Hava” erkekler arasında sarhoş taklidinin yapıldığı bir oyun biçimidir

Bu oyunların dışında kalan halk oyunları yine başta düğün olmak üzere, eğlencelerde istendiği kadar ve değişimli olarak oynanmaktadır Tüm oyunlarda kaşık kullanılmaktadır Ancak oyunları kimileri kaşıksız da oynamaktadır