Çanakkalenin Çan İlçesi Tanıtımı

Çanakkalenin Çan İlçesi Tanıtımı

Çan, Çanakkale ilinin bir ilçesidir

Tarihi

İlçe arazisi, etrafı tepelerle çevrili çukur havza niteliğindedir Arazi, orman ve makilerle kaplıdır İlçeye sanayi tesisleri kurulmadan önce halkın geçim kaynağını hayvancılık ve tarım oluşturmaktaydı

İlçe merkezinde çok eski yıllardan bu yana pazar kurulmaktadır Hayvanların boyunlarına takılan çan, pazarda en çok satılan eşyalar arasındaydı Pazara kervanlarla çan gelir ve çan reyonları kurulurdu Çevre il, ilçe ve köylerden pazara çan almak için gelinirdi Çan adının ilçeye buradan geldiği düşünülmektedir

Çan ilçesinin kuruluş tarihi hakkında kesin bir bilgi yoktur Bazı tarihi kaynaklar, ilçenin antik çağlarda 'Gergithes' olarak anıldığını belirtmektedir İlçe sınırları içinde antik kalıntılar bulunması, bölgenin eski dönemlerden beri yerleşim yeri oldu¤unu gösterir Etili yakınlarındaki antik 'Kallikolone' kentinin, üç tanrıça arasında güzellik yarışması yapılan bir yer olduğu bilinmektedir Homeros’ta, Ares’in Troyalıları bu tepeden saldırttığı yazar Antik çağ tarihçilerinden Strabon ve Heredot, 'Gergisler'in yerini belirtirken Çan yöresini göstermiştir Scliemann’ın Trova’da bulduğu bir yazıtta, tüm 'Gergislerin' MS 188 yılında Roma İmparatorluğunun eline geçtiğini yazar Çan, 1897 yılında bucak olarak Biga’ya bağlanmıştır İlçe, Kurtuluş Savaşı sırasında 1921 yılında Yunan işgaline ve ağır bir yıkıma uğramıştır İlçe, işgalden 23 Eylül 1922’de kurtulmuştur 1 Ağustos 1945’ de çıkarılan bir yasa ile daha önce bağlı olduğu Biga ilçesinden ayrılmış ve Bayramiç ilçesine bağlı Etili bucağı ile bugünkü Çan ilçesi oluşturulmuştur İlçe Çanakkale iline bağlıdır

Doğal Özellikleri

887 kilometrekarelik bir alanıkaplayan Çan İlçesinin topraklarıgenellikle engebelidir Güneybatıbölümünde ilçenin en büyük yükseltisi AğıDağı(983 m), Yangılık Tepesi (737 m), Güneydoğuda Düzpirem Tepesi (523 m), Doğuda AsmalıTepesi (516 m), Erenler Tepesi (424 m), Kuzeybatıdaki Karadağ da Azap Tepesi (749 m) en önemli yükseltileridir

En çukur yeri ise Kocabaş Çayı(Tarihteki adıGRANİKOS)'nın Biga İlçesi topraklarına geçtiği yerdir

Ovalar, su kenarlarında ve tepeler arasındadır Karakoca Ovası, BahadırlıOvası, HelvacıOvasıen önemli ovalarıdır

İlçenin belli başlıtek akarsuyu vardır Tarihi adıGranikos olan Kocabaş Çayı90 km uzunluğundadır Bu çay İlçenin güney kısmındaki dağlık bölümde olan Türkmen Deresi'nden doğar Çan-Biga İlçelerinin topraklarınısulayarak Karabiga'dan Marmara Denizi'ne dökülür Gölcük Deresi, Dereoba Deresi, Kaz Dere, İnceçay Deresi, Yuvalar Deresi, Soğuksu (Altıkulaç) Deresi önemli kollarıdır

İlçede genellikle Akdeniz İklimi ile Karadeniz İklimi arasında geçiş iklimi hakimdir Kuzey rüzgarlarıdaha etkilidir Yıllık yağış miktarı600 850 mm kadardır Yağışlar daha çok sonbahar, kış, ilkbahar mevsiminde görülür En yüksek sıcaklık +38,7 °C, en düşük 11,5 °C'dir İlçenin %58'i ormanlıktır İlçe sınırlarıiçindeki ormanlarda daha çok akçam, karaçam, köknar, meşe, k ayın, gürgen, kestane ağaçlarıgörülür Son yıllarda dikimlerle yeni orman alanlarımeydana getirmektedir

Jeopolitik Durum

Çan İlçesi'nin tabanıvolkanik ve sedimanter oluşumdadır Kuzeyindeki yamaçlar andezittendir Batısının Neojen Çağına ait killi linyit oluşumlu toprağıvardır Ovalar alüvyonerdir

Madenleri

Çan İlçesi maden bakımından çok zengindir Çan İlçe Merkezi, Çomaklı, Yeniçeri, Helvacı, Etili, Yaya, Büyükpaşa köyleri çevresinde linyit kömürü çıkarılmaktadır Çan Linyitlerini devlet, diğerlerini özel sektör işletmektedir Linyitlerin en kalitelisi İlçe merkezine yakın olan linyittir İlçe merkezine yakın olan linyittir Linyit ocaklarıaçık işletme olarak çalışmaktadır

İlçe sınırlarıiçinde kaolen, kuvars, kil feldispatgibi madenlerde bulunmaktadır Bunların büyük bölümü Çanakkale Seramik Fabrikaları'nca çalıştırılmakta ve işlenmektedir

Eğitim Öğretim

Çan'da önceleri SarıCamii (YukarıCamii) yanında mahalle mektebi açılır Öğretmenin ücreti banyoların gelirinden verilirdi

II Meşrutiyetin ilanından sonra Maarif Nezaretine bağlı3 sınıflıMekteb-i İptidaiye açılır I Dünya Savaşıbaşlarında Rüştüye binası1921 yılında Yunanlılar tarafından yakılır Cumhuriyetin ilanından sonra 4 derslikli, 5 sınıflışimdiki Atatürk İlkokulunun üst bahçesine Pazarköy İlkokulu adıyla yeni bir okul yapılır, öğretime başlar Bu okul daha sonra 18 Eylül (Biga'nın kurtuluşu) ilkokulu adınıalır İlçede ortaokul ise 1952 yılında açılır 1966 yılında lise açılınca Çan Lisesine dönüşür Daha sonra Lise ile ortaokul birbirinden ayrılarak gayrımüdürlükler olur İlçemizde okur-yazar oranı%97'dir Eğitim-öğretim Türkiye ortalamasının çok üzerindedir