Çocuklara İsim Vermenin Dindeki Hükmü Nedir?

Çocuklara İsim Vermenin Dindeki Hükmü Nedir?
Hakkında Çocuklara İsim Vermenin Dindeki Hükmü Nedir?




Çocuklara İsim Vermenin Dindeki Hükmü Nedir?

Değerli kardeşimiz;

Yeni doğan çocuğa kısa bir süre içinde güzel bir isim koymak anne ve babaların en önemli görevlerindendir Çocuğa konulan isim hem bu dünyada hem de ahirette geçerlidir Rasulullah (sav) sadece çocukların değil, büyük insanların ismiyle dahi ilgilenmiştir Kötü bulduğu bazı isimleri değiştirme yoluna gitmiştir Yine konulması gereken güzel isimler hakkında bilgiler vermiş, zaman zaman bizzat kendileri çocuklara isimler vermiştir

Rasulullah (sav) güzel isim koymanın önemini şöyle açıklıyor:

“Sizler kıyamet günü isimlerinizle ve babalarınızın isimleriyle çağrılacaksınız Öyleyse isimlerinizi güzel yapın” (1)

Bu çağırma işlemini Allah'ın görevlendirdiği bir melek Allah'ın izniyle yapacaktır Hiç kimse kıyamet günü Allah (cc)’ın hoşlanmayacağı isimle O’nun karşısına çıkmak istemez Öyleyse kötü olan isimlerin çocuklara verilmemesi gerekir

Rasulullah (sav)’ın isim konusundaki hassasiyetini daha iyi anlamak için şu hadis-i şerifi de görmek lazım Yahya bin Said (ra) anlatıyor:

Hz Peygamber (sav) bol sütlü bir deve hakkında: “Bunu kim sağacak?” diye sordu Bir adam ayağa kalkmıştı ki, Rasulullah (sav) adama: “İsmin ne?” diye sordu Adam: “Mürre (acı)” diyince ona “Otur” dedi Hz Peygamber (sav) tekrar: “Bunu kim sağacak?” diye sordu Bir başkası ayağa kalktı, ben sağacağım diyecekti Hz Peygamber (sav) ona da: “İsmin ne?” diye sordu Adam: “Harb” diyince, ona da: “Otur” dedi Rasulullah (sav): "Bu deveyi bize kim sağacak?” diye sormaya devam etti Bir adam daha kalktı Ona da ismini sordu O da “Ya’iş” (yaşıyor) cevabını alınca ona “Sen sağ” dedi(2)

Allahü Azimüsşan’ın has isimleri kullara isim olarak verilmez Ancak sıfatları isim olarak verilebilir Mesela; Kerim, Halim, Kadir, gibi kelimeleri insanlara isim olarak vermek caizdir Ancak bu isimlerin başına bir (Abd) kelimesi ilave ederek söylemek ise pek güzel bir dikkattir Zira (Abd) kelimesini ilave ederek söylediğiniz takdirde Kerim’i Abdülkerim olarak söylersiniz Bu takdirde Kerim’in kulu demiş olacağınızdan mana pek güzel bir şekil alır

Nitekim Aziz isminin başına da bir (Abd) kelimesi ilave ederek, söylediğinizde azizin kulu manasına Abdülaziz demiş olursunuz Mecburi olmasa da güzel bir hassasiyet olur

Rasulullah (sav)’ın açıklamalarına göre en güzel isim olarak adlandırılanlardan bazıları şunlardır: Erkek ismi olarak, Abdullah, Abdurrahman, Muhammed, peygamberlerin isimleri, Hasan, Hüseyin ve diğer İslam büyüklerinin isimleri tavsiye edilen isimlerdir Kız isimleri olarak da, Aişe (Ayşe), Fatıma, Zeyneb, Hatice, Cemile, Zehra… gibi isimler güzeldir

Mahşerde her çocuk, konan ismiyle çağrılacaktır Şayet çocuğun ismi kötü manaya gelen gayri müslim ismi ise, mahşer halkı önünde isminden dolayı utanan çocuk,

'Allah beni doğuştan Müslüman olarak dünyaya gönderdi, sen neden bana kötü manaya gelen ismi koydun?' diye isim koyandan davacı olacaktır İsmin manasının böylesine ehemmiyetinden dolayıdır ki, Peygamber'imiz (sav) kötü manaya gelen yabancı isimleri iyi manaya gelen Müslüman isimleriyle değiştirme örnekleri vermiştir Mesela (Uzza putun kulu) manasına gelen (abdu'l-uzza)'yı, Allah'ın kulu manasına gelen (Abdullah) ile değiştirmiştir Ateş parçası manasına gelen (cemre)'yi de güzel kız manasına gelen (cemile) ile, Harp ismini de Hasan'la düzeltmiştir Demek ki, Müslüman isminden maksat, mananın kötü olmamasıdır

Bununla beraber bazen isimlerde mana açık da olmayabiliyor (Aleyna) gibi Son zamanlarda çok rastladığımız bu (Aleyna)'nın ne manaya geldiğini pek bilemiyoruz Çünkü, Kur'an'da geçen (aleyna) isim değildir Sadece yer aldığı cümlenin içinde (üzerimize) manasına gelmektedir:

- (Vema aleyna) bizim üzerimize, (illel'belağ) tebliğden başka bir görev yoktur, manasına gelebilen (bizim üzerimize)'yi, cümle içindeki yerinden çekip birine isim olarak verdiğinizde, ne manaya geldiğini anlamak zorlaşmaktadır Belki de Yasin'deki bu (aleyna)'yı isim olarak seçenler, (bu çocuk bizim üzerimize Allah'ın bir ihsanıdır) demek istemekteler

Bir de kızlarımıza verilen Kezban ismi vardır ki, zannederim yanlış anlaşılan isimlerden biri de budur Kezban'ı hep yalancı manasına anlayanlar, Kur'an'daki (tükezziban) ile karıştırmışlardır Çoğu kimseler Farsçadaki (ev hanımı) manasına gelen (Kedban)'dan alınma Kezban'ı, Arapçadaki 'yalanlayan' manasına gelen tükezziban'dan alınma sanarak bu isimden hep ürkmüşlerdir

Bununla baraber iyi bir anlamı olmasına rağmen yanlış anlaşılacak isimler koymamaya dikkat etmenin faydalı olacağını düşünüyoruz Bu nedenle kız çocukları için, Büşra, Beyza, Selma, Esma, Ahsen, Rabia, Saliha, Salime, Adile gibi kolay seslendirilen, yanlış yazma ve yanlış söyleme ihtimali olmayan tek isimler tercih edilebilir

Çocuğun isminin güzel olması bir fazilet olsa da ahirette özel muameleye tabi tutulacağı söylenemez Çünkü ahirette insanın göreceği muamele onun ameline göre olacaktır

Sözün özü: Ebeveynler yavrularına karşı ilk görevlerini yerine getirirken, gayri müslim kimliğini çağrıştıran yabancı isim koymaktan kaçınmalı ki, mahşerde koydukları isimlerle çağrılan çocuklarının şikayetine muhatap olmasınlar Bu konuda elbette bizim gibi düşünmeyenler de olabilir: "Tercih size aittir, kim neye layıksa onu bulur" demekten başka sözümüz olamaz onlara da

Müddessir Sûresi'ndeki ayetin ikazı hepimiz için geçerlidir:

"Herkes kendi tercihinin sorumlusudur!"

Dipnotlar:

1 Ebu Davud, Edeb 69

2 Muvatta, İsti’zan 24

(Sadık Akkiraz, Ahmet Şahin)

Selam ve dua ile

Sorularla İslamiyet

Çocuklara koyduğumuz veya koyacağımız isimlerin anlamlarının, dinimize, örf ve âdetimize uygun olup olmadığını öğrenmek, uygun değilse, değiştirmek gerekir Haklı sebeplerle adını veya soyadını değiştirmek isteyenler de çıkabilir Böylece isimlerin anlamlarını bilmek faydalı olur

Bu konuda yazılmış piyasada birkaç kitap vardır Kimisi çok geniş Ne kadar Arapça veya Farsça kelime varsa, isim olarak kitaba yazmışlar Kimi de, çok basit yazıp, kelimenin gerekli bütün anlamlarını yazmamış Hepsinin ortak yönü, mastar halindeki isimleri, mastar olarak tarif etmişler Bir şey isim halini alınca, artık o mastarlıktan çıkar Mesela Türkçede yanlış olarak, meşhur kelimesi yerine, (Falanca şöhret oldu) diyorlar Bir çocuğa Şöhret ismi verilmişse, bunun anlamı (meşhur olmak) denmez Burada Şöhret kelimesini meşhur, ünlü olarak bildirmek gerekir Çünkü maksat budur

Kelime isim olunca İslam, cihad kelimeleri de böyledir Bu kelimeler isim olarak konmuşsa, artık, İslam’a, müslüman olmak denmez Müslüman olan diye tarif edilir Cihad kelimesine de savaş, savaş etmek denmez Allah için savaşan denir Cihad kelimesinin biraz daha kuvvetlisi Câhid’dir Bunun da daha kuvvetlisi Mücâhid’dir İsim olarak konunca, artık, Cihad da, Câhid de, Mücâhid de, biri diğerinden daha kuvvetli olmak üzere, cihad eden anlamına gelir

Bunun gibi, Hicabi, utanmakla ilgili demektir Ama bu isim olarak kullanılınca, mahcup, utangaç, hayalı, edepli, terbiyeli, perdeli, namuslu gibi anlamlara gelir

Hulki, Ruhi, Sulhi kelimeleri de böyledir Piyasadaki kitaplarda bu husus kiminde hiç dikkate alınmamış, kimi de çok az yer vermiştir

Çocuklara güzel isim koymalıdır! Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Çocuğa güzel isim vermek, dinini öğretmek ve vakti gelince evlendirmek, evladın babası üzerindeki haklarındandır) [Ebu Nuaym]

(Kıyamette, babanızın ismi ile beraber [Mesela Ali oğlu Emin, veya Ali kızı Emine diye] çağrılacaksınız O halde isminiz güzel olsun!) [Ebu Davud]

Güzel isimler çoktur Mesela Peygamber isimleri, Resulullah efendimizin 400 kadar olan mübarek isimleri, Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnasından olup da, isim olarak koyması caiz olan Ali, Aziz, Macid, Mucib, Rafi, Reşid isimleri, Eshab-ı kiramın, âlimlerin ve evliyanın isimleri konabilir

Bir ismin güzel olması için mutlaka Kur’an-ı kerimde bulunması gerekmez Yüz binden fazla Eshab-ı kiramdan Hazret-i Zeyd hariç, hiçbirinin ismi Kur’an-ı kerimde yoktur Güzel isimler çoktur Değişik isim olsun diye, yahut en güzel isim olsun diye Kur’an-ı kerimde geçen her kelimeyi, sırf Kur’an-ı kerimde geçtiği için çocuğa isim olarak koymak, çok yanlış olur Çünkü Kur’an-ı kerimde güzel isimlerin yanında kâfirlerin isimleri de vardır En başta şeytan var, İblis var, Hannas vardır Kâfirlerden Karun, Haman vardır Peygamber efendimizin düşmanı Ebu Leheb’in ismi vardır Bunları koymak doğru değildir

Kur'an-ı kerimde geçiyor diye yıldırım, şimşek, gelmek, gitmek gibi kelimelerin arabisini isim olarak koyanlar oluyor Bu kelimelerden en meşhurlarından biri Esra’dır Esra, gece yürümek manasına gelir Ünzile, indirildi, indirilmiş demektir Böyle isimleri koymak caiz ise de, enbiyanın, ulemanın, evliyanın ismini tercih etmek elbette iyi olur