Ada Tavşanı (Leporidae)

Ada tavşanları ailesi yaklaşık elli türden oluşan tavşanlar ve yaban tavşanlarından oluşur Ada tavşanları ıslıklı tavşanlarla beraber comprise the lagomorphs ile de bir initizam bulunmaktadır Ada tavşanları ıslıklı tavşanlardan küçük tüylü kuyrukları, uzun kulakları ve arka ayakları ile ayrılır Leporidler adını Latin leporislerinden almıştır ve lepusun tamlayanı yabani tavşandır
Lepus hariç cinslerin tüm üyeleri genel olarak tavşan olarak adlandırılır Lepus cinsleri ise genelde yaban tavşanı olarak adlandırılır Buna rağmen iki tane farkı olsa da günümüzdeki taxonomy'in doğuşu jacrabbitslerin doğuşuyla Lebus'ta olduğu bilinmektedir ve genel olarak Pronolagus and Caprolagus yabani tavşan olduğu var sayılmaktadır


Leporidler Okyanusya hariç tüm dünyada yerlidir Okyanusya'ya gelişleri yerli memeliler için büyük bir tehdittir


Ada tavşanlarının 18 kadar türü vardır; bunlardan bir bölümünün anayurdu Yenidünya(Amerika), bir bölümününki Eskidünya'dır (Avrupa, Asya ve Afrika)
Yenidünya'nın Sylvilagus cinsinden pamukkuyruk ada tavşanları, yer altındaki oyuk tünellerde yaşama alışkanlığında değildir Ama dişi tavşan, yavrulayacağı zaman pek derin olmayan bir çukur kazar; bu çukurun içini de göğsünden ve karnından dökülen yumuşak tüylerle döşer ABD'nin güney bölgelerinde yaşayan pamukkuyruklardan bataklık adatavşanını (Sylvilagus aquaticus) öbür ada tavşanlarından ayıran en büyük özellik, iyi yüzmesi ve su bitkileriyle de beslenebilmesidir

Adatavşanlannın 18 kadar türü vardır; bunlardan bir bölümünün anayurdu Yenidünya (Amerika), bir bölümünün-ki Eskidünya'dır (Avrupa, Asya ve Afrika)

Yenidünya'nın Sylvilagus cinsinden pamukkuyruk adatavşanlan yeraltındaki oyuk ve tünellerde yaşama alışkanlığında değildir Ama dişi tavşan, yavrulayacağı zaman pek derin olmayan bir çukur kazar; bu çukurun içini de göğsünden ve karnından dökülen yumuşak tüylerle döşer ABD'nin güney bölgelerinde yaşayan pamukkuyruklardan bataklık adatavşanını (Sylvilagus aquaticus) öbür adatavşanlanndan ayıran en büyük özellik, iyi yüzmesi ve su bitkileriyle de beslenebilme-sidir

Eskidünya'nın yabani adatavşanı (Oryctolagus cuniculus), tarlalardaki ekinleri kemir-diği için, bütün sevimliliğine karşın en zararlı hayvanlardan biri sayılır 19 yüzyılda Avrupalı göçmenler eliyle Avustralya ve Yeni Zelanda'ya götürülen Eskidünya adatavşanla-n zamanla bu ülkeler için büyük bir tehlikeye dönüşmüştür Avustralya, adatavşanlan yüzünden her yıl milyonlarca dolarlık zarara uğrar 1950'lerin başında, miksomatoz denen öldürücü bir hastalığın etkeni olan bir virüs sivrisinekler aracılığıyla adatavşanlanna bulaştırılmış, böylece bu zararlı kemiricilerin çoğalması denetim altına alınabilmiştir Amaçok hızlı üreyen adatavşanlannın sayısı sonradan gene artmıştır

Adatavşanlannın kısacık kuyruğunda, uyarı işareti yerine geçen beyaz bir leke bulunur Hep birlikte yuvalarının dışında dolaşan ada-tavşanlanndan biri çevrede bir tehlike sezip hızla yeraltındaki yuvasına sığındığında, bu hareketli beyaz lekeyi gören öbür adatavşan-lan da hemen yuvalanna kaçarlar Yuvalarını birbirine yakın kazdıkları için belirli yerlerde yan yana oyuklar görülür

Adatavşanlan hemen her çeşit bitkiyi yiye-bilirse de temel besinleri taze otlardır Bu obur hayvanlar ağaçların sürgünlerini yiyip kabuklarını kemirerek ormanlara da büyük zararlar verir

Adatavşanlannın bu kadar hızla çoğalmasının nedeni çok doğurgan hayvanlar olmalan-dır Dişi bir adatavşanı altı aylık olduğunda üreme çağına gelir ve bir ay sonra ilk yavrula-nnı doğurabilir Bir çift adatavşanı yılda dört ile sekiz kez döl verebilir ve her seferinde üç ile dokuz arasında yavru doğabilir Yavrular doğdukları anda kör ve tüysüzdür, ama iki hafta içinde gözleri açılır ve sıçrayıp koşacak duruma gelirler

Adatavşanlannın pek çok düşmanı vardır Tilkilere, atmaca ve çakır gibi yırtıcı kuşlara, sansar ve gelinciklere yem olan bu hayvanla-nn gene de en büyük düşmanı insanlardır Tüfek ve tuzaklarla çok sayıda avlanan adatavşanlannın hem eti yenir, hem de kürkünden çeşitli giysiler yapılır Bazen palto yapımında kullanılacak olan tavşan kürkleri, daha değerli kürklere benzetmek amacıyla istenen desenlerde boyanır

Adatavşanlannın birçoğu etinden ve kürkünden yararlanmak üzere insanlarca öldürülür ya da kafeslere kapatılırken, bir bölümü de ev hayvanı olarak beslenir Bugün adatavşanlannın, hepsi de yabani atalanndan türemiş olan pek çok evcil soyu vardır Bu soylara genellikle adatavşanı yerine yalnızca tavşan denir (Evcil adatavşanlarına ilişkin bilgi için bak Ev HAYVANLARI)

Yabani adatavşanlannın evcil soylarından biri olan Ankara tavşanı, özellikle yumuşacık parlak beyaz tüyleri için yetiştirilir Her üç ya da dört ayda bir kırkılan bu tüyler çok değerlidir ve en pahalı dokuma ipliklerinin yapımında kullanılır Gene kürkü için yetiştirilen en değerli adatavşanı soylarından biri de çinçilya tavşanıdır Bu hayvanın kürkü, Güney Amerika'da yaşayan ve çinçilya denen küçük, sevimli bir kemiricinin değerli kürkünü andınr

Eti için yetiştirilen adatavşanlan genellikle öbürlerinden daha iri ve ağır olur Bu grubun en iri örneği olan dev Belçika adatavşamnın ağırlığı bazen 10 kilograma kadar çıkar (Ayrıca bak Tavşan)