08-02-2009
|
#1
|
Şengül Şirin
|
Kent-Türkiye'De Kentler- Kentler Kale İçi-Kale Dışı
Kent-Türkiye'De Kentler- Kentler Kale İçi-Kale Dışı
Osmanlı İmparatorluğumda 16 yüzyıl öncesinde kentler kale içi ve kale dışı olmak üzere iki bölümden oluşuyordu Asıl kent yüksek surlardan oluşan kalenin içindeydi Kale içinde zanaatkarların dükkânları, kentlerin ileri gelenlerinin konutları; dışında da pazaryerleri, hanlar, kervansaraylar ve tekkeler bulunurdu Sokaklar dar ve kıvrımlıydı Ticaretin gelişmesiyle birlikte kentler kale dışına taşarak, büyümeye başladı
19 yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı ülkesine yabancı sermayenin girişi hızlandı Batılı şirketler kıyıları ve limanları iç kesimlere bağlayan demiryolları döşediler Yeni ulaşım ağı bir yandan yeni kentlerin doğmasına yol açarken, sapa yerde kalan birçok eski üretim merkezi önemini yitirdi İstanbul'un nüfusu göç edenlerle birlikte 1 milyonu aştı O dönemde en hızlı gelişen liman kenti İzmir, ülkenin ikinci büyük kenti oldu Yeni ulaştırma ve haberleşme sistemleri gelişti İstasyonlar, rıhtımlar, postaneler, depolar, oteller, bankalar, bürolar, zenginleşen kesimin gereksinimlerini karşılayan lüks mağazalar, eğlence yerleri, pastaneler ve tiyatro binaları kentlerin görünümünü Önemli ölçüde değiştirdi Kent dışında yeni konut alanları ve banliyöler oluştu Kent içi ulaşımda tramvay ve atlı araba kullanılmaya başlandı
Kurtuluş Savaşı'nın ardından Cumhuriyet döneminde yıkıma uğrayan kentlerin onarılmasına çalışıldı Başkent Ankara'ya taşındı Yeni başkentin "örnek kenf'e dönüştürülmesi için çalışmalar yapıldı Cumhuriyet döneminde İstanbul birinci büyük kent konumunu sürdürdü Öteki büyük kentler sırasıyla İzmir, Bursa, Ankara ve Adana idi 1927'de ülkede nüfusu 10 bin25 bin arasında 31, 25 bin50 bin arasında 13 kent vardı 1930'larda kentlerin altyapı ve sağlık koşullan düzeltilmeye çalışıldı
Kent yakınlarındaki bataklıklar kurutuldu, düzenli yollar açıldı, ağaçlandırma, aydınlatma, su, kanalizasyon, yeşil alan ve park yapımına ağırlık verildi 195060 döneminde kentlere göç hızlandı Bunun en çarpıcı sonucu gecekonduların ortaya çıkışı oldu 196570 arasında kentler ana karayolları boyunca büyümeye ve yayılmaya başladı İstanbul, İzmir ve Ankara metropol adı verilen gelişmiş, büyük kentlere dönüştüler 1985 nüfus sayımına göre Türkiye'de nüfusu 500 bini aşan 40 il, 1 milyonu aşan 11 il bulunmaktadır
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|