Sadakayı Gizli Mi Vermeli?

Sadakayı gizli mi vermeli?
Hakkında Sadakayı gizli mi vermeli?




Sadakayı gizli mi vermeli?Sual: Fakirin onurunu kırmamak için sadakayı gizli mi vermek gerekir, yoksa başkaları da yardımda bulunsun diye bir teşvik için açıktan verilmesi mi daha iyi olur?
CEVAP
Sadakayı, yardımları bazen açık vermek gerekirse de, genel olarak gizli vermek daha iyidir Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Sadakayı açık verirseniz güzel olur, gizli verirseniz, sizin için daha hayırlıdır) [Bekara 271]

Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:
(Kıyamette, başka himaye bulunmayan günde Allahü teâlânın himayesindeki 7 kişiden birisi, verdiği sadakayı gizleyen, sağ elinin verdiğinden sol eli haberi olmayan kimsedir) [Buhari]

(Gizli [sadaka, hayır hasenat ve ibadetler] aşikâreden efdaldir Ancak, iyi örnek teşkil edecekse, aşikârelik gizliden efdaldir) [Deylemi]

(Sadakayı gizli vermek Cennet hazinesindendir) [Hatib]

(Gece kılınan namazın gündüz kılınan namaza göre üstünlüğü, gizli verilen sadakanın, aşikâr verilen sadakaya olan üstünlüğü gibidir) [Taberani]

(Kur'anı aşikâre okuyan, aşikâre sadaka veren gibi, gizli okuyan da gizli sadaka veren gibidir) [Tirmizi]

(Gizli sadaka Rabbin gadabını söndürür) [Beyheki, Taberani, İbni Asakir]

Gösterişe kaçmak
Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
(İyi bir amel yapanın amel defterine gizli yapılmış salih amel olarak yazılır ve sevabı 70 kat artırılır Kişi bu ameli açıklarsa, aşikâre amel sevabı yazılır Artırılan sevapları silinir Bu amelini tekrar herkese söyler, adının anılmasından ve övülmekten hoşlanırsa, aşikâre amel sevabı da silinir, gösteriş, riya olarak yazılır) [Beyheki]

İstemeyi meslek haline getirenler hariç, bir fakire herkesin gözü önünde yardımda bulunmak, sadaka vermek onun haysiyetine dokunabilir Muhtaçların gönül rahatlığıyla yapılan yardımı alabilmeleri için hayırlar gizli verilmelidir Bir müddet önce, Bursa’da bir öğrencinin açıktan yapılan bir yardım sebebiyle intihar ettiğini gazetelerden okumuşsunuzdur

İslam büyükleri, sadakayı gizlice bir a’manın eline bırakır veya fakir uyurken cebine koyar veya bir çocuk vasıtasıyle fakire gönderirlerdi Fakiri şükran borcu altına sokmamak için gizli verirlerdi
Maksat riya ve minnetten sakınmaktır Fakir vereni görürse, riya ve minnet karışabilir (Gösterişe ve minnete sebep olan hayır kabul olmaz) buyurulmuştur Farz olan zekatın aleni olarak verilmesi efdaldir Bunda riya olamaz Zekatın böyle alenen verilmesi, zekatını vermemiş olmak töhmetinden kurtarır, başkalarına da örnek teşkil etmiş olur İbni Abbas hazretleri, gizlice verilen nafile sadakanın sevabı, alenen verilenden 70 kat fazladır buyurdu Zekatın sevabı ise gizlice verilenlerine göre 25 kat fazladır

Gizli sadakanın üç faydası:
1- Halk; fakirin sadakayı ihtiyaçsız aldığını sanarak suizanna düşebilir Fakir kötülenir, halk da gıybet edebilir

2- Hadis-i şerifte, (Veren el, alan elden üstündür) buyuruluyor Sadaka açıktan verilince fakir zillete düşebilir Müslümanı zillete düşürmemelidir

3- Sadaka bir cins hediyedir Hadis-i şerifte, (Birine gelen hediyeye, yanında bulunanlar ortaktır) buyurulmuştur (Hakim)

Fakir yanında bulunanlara ondan bir şey vermezse hoş olmaz Buna sebep olmak da hoş değildir

Sadaka ve israf
Sual: Sadaka vermekte de, israf olur mu?
CEVAP
Sadaka vermekte de, israf olur Sabit bin Kays hazretleri, bir günde 500 ağacının hurmalarını toplayıp hepsini sadaka vererek evi için hurma bırakmayınca, (Hepsini vermeyin) âyet-i kerimesi geldi Muaz bin Cebel hazretlerinin bir hurma ağacı vardı Hurmalarını toplayıp hepsini sadaka verip kendine bir şey bırakmayınca hemen, (Fakat israf etmeyin) âyet-i kerimesi geldi Bir erkek çocuğu, Resulullah Efendimize gelip bazı lüzumlu şeyleri istedi Peygamber efendimiz, onların hiç birisinin bugün kendisinde bulunmadığını bildirince, çocuk, gömleğini istedi Hemen mübarek arkasından gömleğini çıkarıp verdi Gömleksiz kaldı O zaman, (Ey Habibim, kendine kalmayacak şekilde dağıtma) âyet-i kerîmesi geldi

Borcundan çok malı olmayan veya çoluk çocuğu sıkıntıya sabredemediği halde, bunların ihtiyâcını karşılayacak maldan fazlası bulunmayan veya sıkıntıya katlanamadığı halde, kendisi muhtaç olanın, sadaka ve ödünç vermesi israf olur Bir hadis-i şerif meali:

(Kendisi veya çoluk çocuğu muhtaç iken veya borcu var iken verilen sadaka kabul olmaz Borç ödemek, sadaka ve hediye vermekten daha önemlidir) [Buhari]

Kendisinin veya çoluk çocuğu sabredemeyenin, sadaka vermesi mekruh olur; hatta bazı âlimlere göre, hiç kabul olmaz (Tarikat-ı Muhammediyye)