Acaba Varlık Hadis Midir,Kadim Midir?

Acaba Varlık Hadis Midir,Kadim Midir?
Hakkında Acaba Varlık Hadis Midir,Kadim Midir?




BISMILLAHIRRAHMANIRRAHIM

Soru-: Acaba varlik hadis midir, kadim midir? Eger hadis ise vücut bulmadan önce, Allah-u Teala'nin feyyaz olmasi neyi ifade ediyordu? Yok eger kadim ise, Allah'in yaratici olmasinin anlami nedir? Ayrica bir kaç kadim nasil düsünülebilir?
Cevap-: Aziz kardesim, varlik, ne mutlak olarak hadistir, ne de kadim Zira varlik mutlak olarak Cenab-i Hak'ki da kaps----- almaktadir ki, kesinlikle kadimdir; keza varlik mutlak olarak yaratiklarin varliklarini da kapsami altina alir ki, mutlaka hadistirler
Gerçek sudur ki, varlik eger sirf varlik olma açisindan nazara alinirsa, yani mahiyetinde varliktan baska bir sey olmazsa, ki böyle bir varligin ikinci bir ferdi olmasi imkansizdir ve mutlaka tek olmalidir Zira sirf varlik için ikinci bir ferd olarak düsünülen her sey sirf varligi içerdiginden onun kendisi olacaktir O halde böyle bir varlik ferd olmalidir Böyle bir varligin ayni zamanda vacib-ül vucud da olmasi zorunludur Çünkü bir seye ne onun zatindan olan sey verilebilir, ne de ondan zatindan olan bir sey alinabilir Zira bir seye zatindan olan bir seyi vermek, ancak onun zatiyatindan yoksun olmasiyla mümkündür Bu ise, o sey, o seyin kendisi degildir, demektir Bu farzin disina çikmak olur Ondan zatiyatindan olan bir seyi almak da aynidir Yani ondan zatiyatindan olan bir seyi almak, o seyin o sey olmamasi demek olur Oysa, biz o seyi, o seyin kendisi olarak farz etmistik O halde böyle bir varlik mutlaka vacib-ül vucud, yani varligi kendinden olan bir varlik olur
Böyle bir varlik ayni zamanda kadimdir de, yani onun için ne zati itibariyle ne de zaman itibariyle varliktan yoksun olmasini düsünmek imkansizdir O halde böyle bir varlik hem zati itibariyla hem de zaman açisindan kadim varliktir Ama zati itibariyla varlik olmayan, yani varligin özünden ibaret olmayan ve varligi baskasindan kesbeden varliklara gelince, bunlar da mutlaka hadis olan varliklardir Ancak bu çesit varliklarin bir kismi sadece zati itibariyla hadis olan varliklardir Onlar zaman üstü olan mücerred, yani maddî olmayan varliklardir Bu varliklara alem-i emir veya ibdaî olan varliklar da denir Bunlar öyle varliklardir ki, olusmalari için zatî imkandan, yani mâhuvî imkandan baska ayrica bir de maddeye muhtaç degillerdir ve sadece fâilin icadiyla icad olurlar Bu varliklar mutlak olarak maddeden mücerret olan ruh gibi, varliklari içerdigi gibi, sirf fâilin iradesiyle olusan misal alemini ve olusmasi için ayrica bir maddenin önceden olmasini gerektirmeyen, eski felsefede "Heyula-i Ula", (ilk madde) ismi verilen, maddî varliklarin aslini olusturan maddeyi de içermektedir O da alem-i emir ve ibdaî varliklar arasindadir Bu varliklar zaman açisindan hadis degillerdir Bunlar sadece zat açisindan hadistirler Yani onlarin mahiyetinde ve zatlarinda varlik yoktur ve onlara varlik, zati itibariyla varligin özü olan yaratici tarafindan verilmistir
Baskasi tarafindan kendine varlik verilen varliklarin bir kismi da hem zat hem de zaman açisindan hadistirler Bu, olusmalari için mâhuvî imkanlarina ilaveten ayrica bir de asillarini olusturan bir maddeye muhtaç olan varliklardir ki evrenin içerisinde olup biten varliklar hep bu çesit varliklardandir Yani onlar bir maddeden olusuyorlar; dolayisiyla onlarin varligi, zaman açisindan onlarin aslini teskil eden maddeden sonradir Örnegin bir insan zaman açisindan da hadistir Çünkü onun aslini olusturan madde, zaman açisindan ondan öncedir ve hakeza O halde Allah'in kadim olmasiyla bir yaratigin kadim olmasi ayni anlamda degildir Allah'in kadim olmasi, hem zat hem de zaman açisindan kadim olmasi, yani her açidan müstagni olmasi demektir
Bir yaratigin kadim olmasi ise, sadece zaman açisindan kadim olmasi demektir Mücerret varliklarda oldugu gibi; ama onlar zat açisindan hadistirler; yani onlara varlik, onlarin yaraticisi ve fâili olan Vâcib-ül vücuttan (Hak Teâlâ'dan) ata edilmektedir
O halde muhal olan, hem zat hem de zaman açisindan kadim olan, yani vacib-ül vucud olan iki varligin birlikte olmasidir Biri vacib-ül vucud olup digeri mümkün-ül vucut oldugu halde zaman açisindan kadim olan iki varligin birlikte olmasi muhal degildir Zira bu taktirde vacib-ül vucud olan, ötekisinin faili ve mucididir
Aziz kardesim, umarim ki, aceleyle yazdigim bu cevap simdilik kifayet eder
Vesselamu aleykum ve rahmetullah