İnsan Bu Kadar Aciz Bir Varlık İken Ona Neden Halifelik Ünvanı Verilmiştir?

İnsan Bu Kadar Aciz Bir Varlık İken Ona Neden Halifelik Ünvanı Verilmiştir?
Hakkında İnsan Bu Kadar Aciz Bir Varlık İken Ona Neden Halifelik Ünvanı Verilmiştir?




Soru
Insan bu kadar aciz bir varlik iken ona neden halifelik ünvani verilmistir?

Insan, ucu bucagi bilinmeyen varlik alemi içinde, essiz bir konuma sahiptir Ruhuyla, cesediyle Allah’in en büyük sanat eseridir Kur’an-i Kerim, insanin bu özellikteki yaratilisini “Ahsen-i takvim” (1) seklinde ifade eder

En güzel konumda yaratilan insan, arzin halifesidir (2) Yani, içinde yasadigimiz su dünya sarayinin halifesi, sultani insandir Bir devlet baskani nereye gitse, basin mensuplari onun pesindedirler Agzindan çikan her seyi kaydederler Onun gibi, yeryüzünde halife olarak gönderilen her insan, bu yüce rütbesinden dolayi “Kiramen ve Katibin” (3) denilen meleklerce yakin takip altindadir Bu melekler, o insanin her sözünü ve amelini kaydederler (4)

Insan, emanet-i kübranin hamilidir (5) Gökler, yer ve daglar, o büyüklükleriyle beraber, Allah’in emanetini tasiyabilecek kabiliyetten uzaktirlar Onlar, ancak insan için birer tefekkür sayfasi olabilirler Su hadis-i kudsi’de de, bu manayi te’yid eder: “Ne gökler ne de yer beni içine alamadi Fakat mü’min kulumun kalbine yerlestim” (6)

Ne daglar, ne sahralar günesi kemaliyle gösterir Fakat küçük bir ayna, net bir sekilde günesi yansitir Mekandan münezzeh olan Allah’in mü’min kulunun kalbine yerlesmesini bu misalle daha iyi anlayabiliriz Demek ki, mü’minin kalbi Allah’i bilebilecek hassas ve seffaf bir aynadir Kalb için “Nazargah-i Ilahi” (7) denilmesi de bu noktadandir

Cismen küçük olan insan, manen bir alemdir Bu hakikat söyle ifade edilir: “Insan küçük bir alem oldugu gibi, alem dahi büyük bir insandir” (8) Alemde ne varsa nümuneleri insanda vardir Ruhu ruhlar aleminden, hafizasi Levh-i Mahfuzdan, hayali alem-i misalden haber verir Elementleri kainattaki elementlerdendir Vücudundaki tüyler yeryüzündeki agaçlardan; kemikler yeryüzündeki tas ve kayalardan; bedeninde cereyan eden kan; ve gözünden, kulagindan, burnundan ve agzindan akan ayri ayri sular yeryüzündeki nehirlerden ve çesmelerden, madeni sulardan izler tasir (9)

Insan, mahlukatin en sereflisidir “Biz Ademogullarini mükerrem kildik” (10) ayeti bunu ilan eder Ayetin devaminda, bu mükerremiyete nümune olmak üzere, insana verilen nimetlerden ikisine dikkat çekilir:

1 Insanin karada ve denizde tasinmasi,

2 En güzel (tayyib) riziklarla riziklandirilmasi

Evet, at ve deve gibi hayvanlar, insandan daha büyük oldugu halde, insana itaat etmektedirler O büyük deve, küçük bir çocugun bile önünde diz büküp, onu sirtina almaktadir Ayrica, insanliga bir nimet olarak sunulan otomobil, tren gibi vasitalar; kayik, gemi gibi deniz araçlari ayetin isaret ettigi nimetlerdendir

Insanin “tayyib” yiyeceklerle riziklandirilmasi hususu da, gerçekten çok düsündürücü bir olaydir Yesil ot veya sari samanla gidalanip süt veren hayvanlar, insana süt gibi latif bir gidayi takdim ediyorlar Hatta, canlarini sunmaktan kaçinmiyorlar Gagasiyla yerden her türlü tanecikleri kursagina indiren tavuk, yumurta gibi lezzetli bir hediyeyi insana getiriyor Balarisi, çiçekten çiçege dolasip, sifali bir bali insana yediriyor

Iste, bütün bu gibi durumlar, insanin ne kadar nazik ve nazenin bir varlik oldugunu gösterir Insanlarin Rabbi olan Allah, onlara çok iyi bakiyor, ikram ediyor Halbuki insan, kendi zatinda çok fakir bir varlik “Ey insanlar! Siz Allah’a karsi fakir kimselersiniz” (11) ayeti insanin bu yönüne dikkat çeker Evet, isterse dünyanin en zengin kisisi olsun, herkes Allah’a muhtaçtir Onun yaratmasina, Onun riziklandirmasina, Onun ebediyet yurduna muhtaçtir

Böyle fakir bir varligin muhatab-i Ilahi olmasi ne büyük bir lütuftur Bazi büyük makam sahipleri, alt derecedeki insanlari muhatap almaktan kaçinirken, bütün alemlerin Rabbi, insani kendine “özel muhatap” seçmistir Kur’an-i Kerimde, “Ey insan! Ey Ademogullari! Ey iman edenler!” seklindeki seslenisler insana yapilmistir

Iste Kur’an’in ayetleri isiginda bakildiginda insanin mahiyeti bu tarzda iken, Kur’an’in nuruyla insana bakmayanlar, bu mahiyeti görememislerdir Kimi onu bir madde yigini sanmis, kimi maymunun bir üstünde yer alan bir hayvan kabul etmis, kimi onu “ekonomik bir canli” seklinde degerlendirmis

Kaynaklar:

1-Tin, 4

2-Bakara, 30

3-Infitar, 11

4-Kaf, 18

5-Ahzab, 72

6-Acluni, Kesfü’l-Hafa, II, 195

7-“Allah, cesedlerinize, suretlerinize bakmaz Lakin kalblerinize nazar eder” hadisinden çikarilan bir ifadedir Müslim, Birr, 32 Ibn-i Mace, Zühd, 9

8-Said Nursi, Lem’alar, s 79

9-Age, 337

10-Isra, 70

11-Fatir, 15

Alaaddin Basar (ProfDr)

Selam ve dua ile